نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه خوارزمی

3 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعة دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تجرد، بالا رفتن سن ازدواج و خیل عظیم دختران مجرد بالای 30 سال، آمار بالای تحصیل‌کرده‏های مجرد و گفتمان عمومی جامعه در رابطه با کاهش شدید ازدواج به نظر می‏رسد پژوهش‌گران و اندیشمندان را مجاب کرده باشد تا این موضوع را مسئله‏ای اجتماعی بدانند. هدف پژوهش حاضر کشف معنا و علت‏های بالا‌رفتن سن و تأخیر ازدواج در میان دختران است. در بخش روش‏شناسی، از روش‏شناسی کیفی و راهبرد نظریة زمینه‏ای استفاده شد. تعداد 33 دانشجوی دختر به‏صورت هدفمند به مدت بیش از یک سال بررسی شدند. پانزده مقولة اصلی و یک مقولة هسته از خلال کدگذاری داده‏ها استخراج شد: تحصیلات و بازاندیشی فرصت‏های فردگرایانه، ادامه‌تحصیل مشغولیتی بازدارنده، تجربة رابطه با دیگری مهم، واکاوی شکست دیگران (خاطرات منفی)، ترس از طلاق، اعتماد‌ناپذیری و متعهدنبودن مردان، محدودیت شغلی و جبر تحصیلی، سرزنش، تحقیر و اعمال فشار بر دختران مجرد، تحکم و نادیده‌انگاری نظر دختر، انگیزه‏های دوران تجرد، دوران رهایی و مسئولیت‏ناپذیری، جهاز، بازتولید فرهنگی مشقت‏بار، درآمد و تمکن مالی عاملی مهم برای تشکیل خانواده، روابط عاشقانة مدرن: سبک زندگی غربی، جمود و وسواس ناشی از افزایش سن و بزرگ‏پنداری دافعه‏های ازدواج. «تجربة تجرد، تأخیری معنادار» به‏عنوان مقولة نهایی انتخاب شد و در پایان مدل پارادایمی مستخرج از داده‏ها طرح شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Semantic Concept of Delayed Marriage Age Based on Grounded Theory (Case Study: Girl Students in Mashhad)

نویسندگان [English]

  • Shahla Bagheri 1
  • Javad Madahi 2
  • Tahere Lotfi Khachki 3

1 Associate Professor of Social Sciences at Kharazmi University

2 Ph.D. Student of Social Issues in Kharazmi University

3 Ph.D. student of sociology of economics and development, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Single life, increased age of marriage, a huge number of single girls over 30 years old, high number of single educated people and the public discourse marriage have convinced the scholars to consider these as social issue. The purpose of this study is to address the meaning and causes of delayed marriage among girls. We have used qualitative methodology and grounded theory strategy. The interviewees have been selected in a targeted manner and 33 female students were studied for more than one year. Up to 15 major categories and a core category were extracted from data coding. Education and reflexivity of individualistic opportunitiess continued education are some obstacles for that. The most important factors are including experience of having relationship, negative memories, and fear of divorce, job restrictions, and reliability. Some important factors of the delayed marriage are including irresponsibility, very difficult culture, and financial independence of women, modern romantic relationships, western lifestyle, and obsessive-compulsive aging. The concept of “Single experience, meaningful delay” was selected as the final category. A paradigm was extracted from the data at the end of the model. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Delayed marriage
  • Student girls
  • Qualitative Method
  • Grounded theory
 [1] آزاد ارمکی، محمدتقی؛ ملکی، امیر (۱۳۸۶). «تحلیل ارزش‏های سنتی و مدرن در سطوح خرد و کلان»، نامة علوم اجتماعی، ش 30، ص ۹۷ـ۱۲۲.
 [2] استراوس، آنسلم؛ جولیت کوربین (1387). اصول روش تحقیق کیفی، نظریة مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمة بیوک محمدی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چ 2.
 [3] التجائی، ابراهیم؛ عزیز‌زاده، مینا (1395). «بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر سن ازدواج در ایران: یک مطالعة میان‌استانی»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س 7، ص 1ـ23.
 [4] ایمان‌زاده، علی؛ محمد‌زاده، صدیقه؛ علیپور، سریه (1396). «تجربیات زیستة دانشجویان تحصیلات تکمیلی دختر دانشگاه تبریز از ازدواج دیرهنگام (مطالعه‌ای پدیدارشناختی)»، زن در فرهنگ و هنر، دورة 9، ش 4.
 [5] ایمان‌زاده، علی؛ فرهادی، مهلا (1397). «تبیین مدل ارتقای عدالت جنسیتی در جوامع اسلامی از دیدگاه نهج‌البلاغه بر‌اساس نظریة زمینه‏ای»، فصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی زن و جامعه، س 9، ش 2، تابستان 1397.
 [6] باومن، زیگمونت (1384). عشق سیال؛ در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمة عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
 [7] جوادی یگانه، محمد‌رضا (1387). راهبرد فرهنگ، ش 3، ص33ـ64.
 [8] حبیب‌پور گتابی، کرم؛ غفاری، غلامرضا (۱۳۹۰). «علل افزایش سن ازدواج دختران»، زن در توسعه و سیاست، ش ۳۲، ص7ـ 34.
 [9] حسینی، حاتم؛ گراوند، مریم (1392). «سنجش عوامل مؤثر بر شکاف رفتار و نگرش زنان به سن مناسب ازدواج در شهر کوهدشت»، نشریة زن در توسعه و سیاست، دورة 11 ، ش اول، ص 101ـ118.
 [10] خلج‌آبادی فراهانی، فریده؛ کاظمی‌پور، شهلا؛ رحیمی، علی (1392). «بررسی تأثیر معاشرت با جنس مخالف قبل از ازدواج بر سن ازدواج و تمایل به ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه‏های تهران»، خانواده‌پژوهی، ش ۳۳، ص7ـ28.
 [11] خواجه‏نوری، بیژن؛ پرنیان، لیلا؛ همت، صغری (۱۳۹۳). «مطالعة رابطة سبک زندگی و هویت اجتماعی؛ مطالعة موردی جوانان شهر بندرعباس»، تحقیقات فرهنگی ایران، س ۷، ش اول، ص۶۹ـ94.
 [12] خیری، مرضیه؛ حاج‌آقایی، مهدی (1395). «بررسی آسیب‏شناختی اجتماعی بالا‌رفتن سن ازدواج از دیدگاه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه»، س 8، ش 30، ص 125ـ138.
 [13] دلخموش، محمدتقی (۱۳۹۲). «بازخورد جوانان ایرانی به ازدواج: یافته‏های یک پیمایش ملی»، روان‏شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، دوره 9، ش ۳۶، ص ۳۳۱ـ350.
 [14] سرایی، حسن؛ سجاد اوجاقلو (1392). «مطالعة نسلی تغییر ارزش ازدواج در ایران، مطالعة موردی: زنان شهر زنجان»، مطالعات توسعة اجتماعی ایران، دوره ۵، ش 4، ص 42-19.
 [15] سفیری، خدیجه (1385). «زنان و تحصیلات دانشگاهی»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دوره 15، ش 57ـ56.، ص 127-101
 [16] سهراب‌زاده، مهران؛ پرنیان، لیلا (1395). «سنخ‌بندی گرایش به ازدواج در بین دختران مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه شیراز»، فصل‌نامة تحقیقات فرهنگی ایران، دورة 9، ش اول، ص83ـ114.
 [17] صادقی، رسول؛ شکفته گوهری، محمد (1395). «مطالعة پیامدهای بیکاری بر تأخیر در ازدواج جوانان در شهر تهران»، برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، س 8، ش 30.
 [18] عباس‌زاده، محمد؛ نیکدل، نرمین (1396). «مطالعة بسترهای زمینه‏ساز تأخیر در ازدواج دختران، با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی»، زن در فرهنگ و هنر، دورة 8، ش 4، ص 493ـ516.
 [19] علی قنبری، بهرام؛ صالح‌زاده، مهدی (1387). «مقایسة میزان رضایت‌مندی از زندگی مشترک بین دانشجویانی که ازدواج دانشجویی داشته‏اند با دانشجویانی که ازدواج غیر‌دانشجویی داشته‏اند»، فصل‌نامة روان‌شناسی و علوم تربیتی، س 3، ص 99ـ133.
 [20] فولادی (1393). «تحلیل جامعه‏شناختی افزایش سن ازدواج؛ با تأکید بر عوامل فرهنگی»، س 5، ش 4، پیاپی ۲0، ص 77ـ104.
 [21] کاوه‌فیروز، زینب؛ صارم، اعظم (1396). «بررسی تأثیر مؤلفه‏های سبک زندگی بر نگرش دختران مجرد در باب ازدواج (مطالعة شاغلان دانشگاه علوم پزشکی شیراز)»، مسائل اجتماعی ایران، س 8، ش11، ص74ـ95.
 [22] کلمن، جیمز سمیوئل (1377). بنیان‌های نظریة اجتماعی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی.
 [23] گیدنز، آنتونی (1394). تجدد و تشخص (جامعه و هویت شخصی در عصر جدید)، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نی.
 [24] گیدنز، آنتونی (۱۳۷۷). پیامدهای مدرنیته، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: مرکز، چ3.
 [25] لیتل، دانیل (1373). تبیین در علوم اجتماعی، درآمدی به فلسفة علم‏الاجتماع. ترجمة عبدالکریم سروش، تهران: صراط.
 [26] محمد‌پور، علی؛ نعمت‌الله تقوی (1394). «عوامل اجتماعی بالا‌رفتن سن ازدواج در دختران»، مطالعات جامعه‌شناسی، س 5، ش 20، ص 39ـ53.
 [27] محمدی، علی (1396). «ارائة یک مدل مقدماتی از ازدواج خوشبخت: یک مطالعة کیفی»، رویش روان‏شناسی، س 6، ش 3، ش پیاپی 20، ص135ـ162.
 [28] محمودیانی گیلانی، سراج (1392). «بررسی تطبیقی الگوهای ازدواج در بین زنان و مردان در شهر کرمانشاه»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
 [29] مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. https://www.amar.org.ir
 [30] مهدوی، محمد‌صادق؛ کلدی، علیرضا؛ جمند، بهاره (1395). «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر بی‎رغبتی جوانان شهری به ازدواج (مورد مطالعه: شهر تهران)»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، س 6، ش19، ص 33ـ60.
 [31] میرزایی، محمد؛ قربانی، فرزاد (1394). «جهت‏گیری ارزشی مادی‌گرایانه‌ـ فرا‌مادی‏گرایانه و زمان‏بندی ازدواج (مطالعة موردی: مردان و زنان در شرف ازدواج استان کهگیلویه و بویراحمد)»، نامة انجمن جمعیت‏شناسی ایران، س 10، ش 20، ص 49ـ70.
[32] Claudia Geist (2017). Marriage Formation in Context: Four Decades in Comparative Perspective, Department of Sociology, University of Utah, 380 S 1530 E RM 301, Salt Lake City, UT 84112, USA; claudia.geist@soc.utah.edu.
 [33] Gebel, M., & Heyne, S. (2016). “Delayed transitions in times of increasing uncertainty: School-to-work transition and the delay of first marriage in Jordan”. Research in Social Stratification and Mobility, 46, PP 61-72.
 [34] Goode, W. (1963). World revolution and family patterns. New York: Free press.
[35] Inglehart, R. (2000). “Globalization and Postmodern Values”, The Washington Quarterly, 23(1): PP 215-222.
‏‏ [36] Kelani Karamat(2016), “Perceptions on Implications of Delayed Marriage: A Case Study of Married Adults in Kuala Lumpur”, International Journal of Social Science and Humanity, Vol. 6, No. 8, August 2016.
[37] McDonald, P. (2006). “Low fertility and the state: The efficacy of policy” Population and development review, 32(3), PP 485-510
[38] Sharp, E., & Ganong, L. (2011). “I’m a loser, i’m not married, let’s just all look at me”: ever-single women’s perceptions of their social environment: Journal of Family Issues July 2011 vol. 32 no. 7 online 20 January.
[39] Strauss, A. L. & J. Corbin (1998). Basices of Qualititative Research. London: Sage.
[40] Thornton, A. (2001). “The Developmental Paradigm, Reading HistorySideways and Family Change”, Demography, 38(4), PP 449-465.
[41] Vishwamitra, (2013). “Astrological factors that delay the marriage of a female”, http://www.ceylontoday.lk
[42] Wang, Haiping ,& Abbott, A. Douglas, (2013). “Waiting for Mr. Right: The Meaning of Being a Single Educated Chinese Female Over 30 in Beijing and Guangzhou”, Women's Studies International Forum, Volume 40, September October 2013, PP 222-229.