نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری سیاستگذاری فرهنگی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

2 کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

پرداختن به موضوع زنان در بدنة دانشی اغلب ناظر بر شبکه‌ای از نظام مسائل آنان صورت می‌پذیرد و دانش تولیدشده عموماً بر مسائل این قشر به صورت موردی متمرکز است. بدین معنا که همواره در ارتباط با موضوع زنان با طیفی از یافته‌های متمرکز بر مسائل فردی، خانوادگی یا اجتماعی مواجهیم که به صورت منفک و ترکیبی مدل روشنی از چیستی زن در گفتمان انقلاب اسلامی ارائه نمی‌دهد. فقدان رویکرد منظومه‌ای و مدل روشن و واضح از زن در گفتمان انقلاب اسلامی از خلأهای مهم محسوب می‌شود. لذا این پژوهش، فارغ از نگاه موردی و گزینشی به مسائل زنان، با هدف ترسیم مدل مفهومی منظومة فکری رهبر انقلاب در موضوع زن به دنبال یافتن پاسخ به این پرسش اساسی است که زن در منظومة فکری رهبر انقلاب در چه الگوی مفهومی تصویر می‌شود. برای پاسخ به این پرسش، با اتخاذ روش تحلیل محتوای کیفی در چارچوب رویکرد منظومه‌ای، دو مفهوم کلیدی الگوی سوم و انسان انقلابی به‌دست آمد که هریک از این مفاهیم ابعاد تصویر را نمایان می‌کند و تصویر تولیدشده مبین نگاه فراجنسیتی اما با ملاحظات جنسیتی رهبر انقلاب به موضوع زن در کلان‌منظومة فکری ایشان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Conceptual model of women issue in the Discourse of the Islamic Revolution, A Case Study of Ayatollah Khamenei's thought system

نویسندگان [English]

  • atefe khademi 1
  • fateme taghizade 2

1 institute for cultural and social studies

2 Allameh Tabatabaei University

چکیده [English]

Addressing the issue of women in the body of knowledge often takes a network of their problems, and the generated knowledge is generally focused on the issues of this stratum as a case. That is, we are always faced with a range of findings focused on personal, family or social issues in relation to women's issues that in a blurred form, does not provide a clear-cut model of the meaning of women in the discourse of the Islamic Revolution. The lack of a systematic approach and a clear model of women in the discourse of the Islamic Revolution is one of the most important shortcomings. Therefore, this research, regardless of the case and selective view of women with the aim of drawing the conceptual model of the revolution leader's thought system in the subject of women, seeks to answer this fundamental question: in Ayatollah Khamenei's thought system in what conceptual model is a woman portrayed? In order to answer this question by adopting a qualitative content analysis method, in the framework of the Systematic approach, two key concepts of the “third model” and “revolutionary man” were obtained, that Each of these implies the dimensions of the image, and The resulting image represents revolution leader’s humanist look, but with gender considerations on the issue of women in the vast array of his thought system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual model
  • thought system
  • Revolutionary man
  • Third pattern
  • Female
  • Islamic Revolution
[1] ایمان، محمدتقی؛ نوشادی، محمودرضا (1390). «تحلیل محتوای کیفی»، پژوهش، س 3، ش 2، پاییز و زمستان، ص 15ـ44.
[2] ایمان، محمدتقی (1390). مبانی پارادایمی روش‏های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ص 172.
[3] بانکی‌پور، امیرحسین (1393). نقش و رسالت زن، تهران: انقلاب اسلامی.
[4] بی‌نام (1387) مفهوم‌شناسی حجاب و عفاف، (26/4/1396) به نشانی:
 https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=406141&catid=46161&typeinfo=4
[5] پیران، پرویز (1382). «آسیب‌شناسی زنان ایرانی؛ مردسالاری و بهداشت باروری زنان»، فصل‌نامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، س 3، ش 13، ص 175.
[6] خامنه‌ای، سید علی (1396). سخنرانی در تاریخ 24/12/1396، به نشانی:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39229
[7] ــــــــــ (1390) بیانات در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی با موضوع زن و خانواده (14/10/1390)، به نشانی:
 http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=18453
[8] ــــــــــ (1379) بیانات در دیدار گروه کثیری از بانوان 30/6/1379، به نشانی:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3024
[9] ــــــــــ (1387). بیانات در دیدار دانشجویان 7/7/1387، به نشانی:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3895
[10] ــــــــــ (1376). بیانات در دیدار جمعی از بانوان 30/7/1376، به نشانی:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2859
[11] ــــــــــ (1396). سخنرانی در تاریخ ۱۳۹۶/۱۲/۱۷.
[12] ــــــــــ (1395). سخنرانی در سالگرد ارتحال امام خمینی 14/3/1395، به نشانی:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=33259
[13] ــــــــــ (1395). سخنرانی در سالگرد ارتحال امام خمینی14/3/1394، به نشانی:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=29914
[14] ــــــــــ (1376). سخنرانی در دیدار جمعی از بانوان30/7/1376.
[15] ــــــــــ (1396). سخنرانی در دیدار جمعی از مداحان17/12/1396، به نشانی:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=39136
[16] ــــــــــ (1391). پیام به کنگرة هفت هزار زن شهید، 16/12/1391.
[17] ــــــــــ (1397). تفسیر سورة مجادله، تهران: انقلاب اسلامی.
[18] ــــــــــ (1396). تفسیر سورة برائت، تهران: انقلاب اسلامی.
[19] ــــــــــ (1396). دو امام مجاهد، تهران: انقلاب اسلامی.
[20] ــــــــــ (1390). قطره از دریا نشانی می‌دهد، تهران: مسیا.
[21] ــــــــــ (1396). معیشت پرهیزکارانه، تهران: انقلاب اسلامی.
[22] ــــــــــ (1397) همرزمان حسین(ع)، تهران: انقلاب اسلامی.
[23] خسروپناه، عبدالحسین (1396). منظومة فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
[24] خمینی، روح الله (1389). صحیفة امام (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)، دوره بیست و دو جلدی، ج4، ص364. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
[25] ــــــــــ (1389). صحیفة امام (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)، دورة بیست و دو جلدی، ج6، ص‌501، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
[26] ــــــــــ (1389). صحیفة امام (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)، دورة بیست و دو جلدی، ج8، ص213، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
[27] ــــــــــ (1389). صحیفة امام (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)، دورة بیست و دو جلدی، ج14، ص197، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
[28] ــــــــــ (1389). صحیفة امام (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها)، دورة بیست و دو جلدی، ج‌18، ص‌403، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
[29] مصاحب، غلامحسین (1381). دائرةالمعارف فارسی، به نشانی:
 https://parsianjoman.org/?p=1534
[30] رودگر (1388). تاریخچة نظریات، گرایش‌ها و نقد فمنیسم، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
[31] سیمبر، رضا؛ رضاپور، دانیال (1397). «جایگاه زنان در گفتمان رهبران انقلاب اسلامی»، فصل‌نامة علمیپژوهشی زن و جامعه، س 9، ش 2، تابستان 1397.
[32] طاهری، منیره (1382). «احقاق حقوق زن، کنوانسیون یا اسلام»، فصل‌نامة کتاب نقد، ش 26.
[33] عطارزاده، مجتبی (1387). «بررسی تطبیقی مفهوم جنسیت در اسلام و غرب»، مطالعات راهبردی زنان، ش 42.
[34] محمد، قریب (1366). تبیین‌اللغات لتبیان الآیات یا فرهنگ لغات قرآن، ج1، تهران: بنیاد، ص304.
[35] قهرمانی، مهوش (1376). «جامعة مدنی و خانواده»، فرهنگ توسعه. س 6، ش 32، اسفند
[36] گولومبوک، سوزان؛ فی وش، رابین (1377). رشد جنسیت، ترجمة مهرناز شهرآرای، تهران: ققنوس.
[37] لنگرمن، پاتریشیا مدو؛ برنتلی، ژیل نیبروگ (1374). نظریة فمنیستی معاصر، جورج ریتزر، نظریة جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[38] لولاآور، منصوره؛ شاهمراید زواره، راضیه (1393). «واکاوی نقش اجتماعی زن از منظر آیت‌الله خامنه‌ای»، فصل‌نامة علمی و پژوهشی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، س 4، ش اول، بهار و تابستان، ص 9ـ28.
[39] مطهری، مرتضی (1375). نظام حقوق زن در اسلام، چ 8، تهران: صدرا.
[40] منصور‌نژاد، محمد (1381). مسئلة زن، اسلام و فمنیسم، تهران: برگ زیتون، ص 138.
[41] مؤسسة انقلاب اسلامی (1390). زن و بازیابی هویت حقیقی، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
[42] هدایت‌نیا، فرج‌الله (1396). الگوی سوم ( الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه)، تهران: لشگر فرشتگان.
[43] Bernard, Jessie, (1972). The Future of Marriage, New York: World publishing.
[44] Chodorow, Nancy (1997). The Psychodynamics of the Family in Linda Nicholason (ed), The second Wave, New York and London Routledge.
[45] Jaggar, A. (1998). Gender, Body, Knowledge: Feminist Reconstractions of Being and Inowing, Rutgers University Press, New York.
[46] Jaggar, A. (1998). Gender, Body, Knowledge: Feminist Reconstractions of Being and Inowing, Rutgers University Press, New York.
[47] Kammeyer, K.C.W, et. al. (1989). sociology, Boston and London: Allyn and Bacon.[48] McConnell, J.V. and Philipchalk, R.P. (1992). Understanding Human Behavior, Orlando: HBJ Publishers.. R. P. Weber, Op.Cit.
[49] Hsiu- Fang Hsieh & Sara E. Shanon, Three Approaches to Content Analysis, Qualitativr Health Research, Vol.15, No.9.
[50] Yanzhang Content analsis (qualitative, thematic) in: http://www.ils.unc