زن در توسعه و سیاست

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

تماس با ما

اخبار و اعلانات

راهنمای تنظیم مقاله

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

فرم ها و فایل های ضروری نشریه

بررسی و مقایسة شاخص‌های توانمندی روان‌شناختی زنان روستایی و شهری در بحران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علامه طباطبائی

2 دکتری تخصصی و مدرس دانشگاه علامه طباطبائی

3 کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

توانمندی روان‌شناختی زنان فرایندی است که در آن زنان به لحاظ شناختی و رفتاری برای سازماندهی زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی خود توانمند می‌شوند. این پژوهش با هدف مقایسة شاخص‌های توانمندی روان‌شناختی در زنان روستایی و شهری انجام گرفت. در این پژوهش، زنان ساکن در شهر سرپل ذهاب و روستاهای همجوار، که پس از زلزلة کرمانشاه همچنان در شهر و روستای خود ماندند و با وضعیت منطقة سکونت خود انطباق یافتند، جامعة ‏آماری مطالعه را تشکیل می‌دادند. برای انتخاب اعضای نمونه از شیوة تصادفی خوشه‏ای استفاده شد. از بین مجموع زنان ساکن در شهر سرپل ذهاب پنج منطقه انتخاب شدند و با توجه به موارد ذکرشده، تعداد 219 زن و 154 زن از روستاهای واقع در دشت ذهاب به‌عنوان نمونة پژوهش انتخاب شدند و پرسش‌نامة توانمندی روان‌شناختی را تکمیل کردند. به منظور اندازه‏گیری شاخص‌های توانمند‌سازی روان‌شناختی در بحران از پرسش‌نامة محقق‌ساخته استفاده شد. ساخت و تنظیم این پرسش‌نامه از طریق مضمون‏های احصایی از داده‏های کیفی به‌دست آمد. در پژوهش حاضر، ضریب اعتبار کل پرسش‌نامه در گروه نمونة مطالعه‌شده برابر با 868/0 به‌دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از تحلیل واریانس چند‌متغیری استفاده شد و به منظور بررسی جزئی‌تر نتایج آزمون تعقیبی توکی گزارش شد. یافته‌های پژوهش نشان داد از میان مؤلفه‌های درون‌شخصی، مدار شناختْ متغیری بود که در زنان شهری نمره‌های کمتری از زنان روستایی را به خود اختصاص داد. همچنین، تفاوت معناداری در مؤلفه‌های بین‌شخصیِ توانمندی روان‌شناختی میان زنان شهر و روستا به‌دست نیامد و به‌طور‌کلی نشان می‌دهد متغیر مستقل، که همان مکان زندگی است، تأثیر زیادی بر مدار شناخت دارد؛ اما بر مؤلفه‌های بین‌شخصی تأثیر بسزایی ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study and Comparison of Psychological Empowerment Indices of Rural and Urban Women in Crisis

نویسندگان [English]

  • Somayeh Kazemian 1
  • Fahimeh Fadakar Davarani 2
  • Maryam Seifi 3

1 Assistant Professor of Allameh Tabataba'i University

2 PhD Student of Allameh Tabataba'i University

3 Master of Science in Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

The psychological empowerment of women is a process in which women are empowered cognitively and behaviorally to organize their personal, family and social life. This research was conducted to compare psychological empowerment indices in rural and urban women. The population of this study is consisted of women residing in Saral-e-Zahab and neighboring villages those who remained in their city and village after the earthquake in Kermanshah and adapted to the conditions of their area of ​​residence. A cluster random sampling method was used to select samples. Of the total number of women living in Saral-e-Zahab city, five regions were selected. Hence, 154 women of the city and 154 women from the villages located in Zahab plain were selected as the sample and completed the psychological empowerment questionnaire. The researcher-made questionnaire was used to measure psychological empowerment indices in the crisis. This questionnaire was developed through qualitative data through thematic content. In this study, the total validity of the questionnaire in the sample group was 0.886. Multivariate analysis of variance was used to analyze the data and results of Tukey's post hoc test were reported for a more detailed examination. The findings of this study showed that among in-person components, there was a variable cognitive circuit that indicated scores for rural women lower than those for urban women. Also, there is no significant difference in the interpersonal components of psychological empowerment between urban and rural women. In general, the independent variable, which is the same place of life, has a great influence on the cognitive circuit, but does not affect the interpersonal components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychological empowerment
  • rural women
  • urban women
  • cognitive analysis
مراجع
 ازکیا، مریم. (1372). بررسی نیازهای بهزیستی در جامعة روستایی ایران، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
[2]  آقاجانی، زهرا؛ جهانگیری، جهانگیر؛ لهسایی‌زاده، عبدالعلی (1396). «فرایند برساخت هویت زنان در جریان طلاق: بازاندیشی در تقدس خانواده و قبح طلاق»، فصل‌نامة توسعة اجتماعی، ش 3، ص 129ـ166.
[3]  باقری‏یزدی، سیدعباس؛ یاسمی، محمدتقی؛ خواصی، لیلا؛ کافی، اقدس (1389). «اثربخشی مداخلات روانی‌ـ اجتماعی در بازماندگان زلزلة قزوین»، فصل‌نامة امداد و نجات، س 2، ش 2، ص 1ـ9.
[4]  حسین چاری، مسعود؛ محمدی، مژگان (1390). «پیش‌بینی تاب‌آوری روان‌شناختی براساس اعتقادات مذهبی در دانشجویان شهری و روستایی»، روان‌شناسی معاصر، س 6، دورة 2، ص45ـ56.
[5] حیدری، آرمان؛ میرزایی، عزت‌الله (1393). «بررسی وضعیت سلامت زنان سرپرست خانوار شهری و روستایی شهرستان جهرم و عوامل اجتماعی‌ـ اقتصادی مرتبط با آن»، فصل‌نامة فرهنگی‌ـ تربیتی زنان و خانواده، س 9، ش 27، ص 136ـ163.
[6] داورخانی، فضیله؛ حسام، مهدی؛ چراغی، مهدی؛ امیدی، امید؛ محمدی، زینب (1396). «تحلیل اثرات تغییرات الگوی مسکن بر کارکرد زنان روستایی»، مجلة مسکن و محیط روستا، ش 163، ص 61ـ78.
[7] رحمانی، جبار (1391). «جایگاه دین روستایی در جامعه‌شناسی روستا: علل بی‌توجهی و پیامدهای آن»، فصل‌نامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورة اول، ش 3، ص 85ـ105.
[8]  ریاضی، ابوالحسن (1392). «شهر؛ پدیده‌ای میان‌رشته‌ای»، فصل‌نامة مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دورة 6، ش اول، ص101ـ115.
 [9] ریو (1397). انگیزش و هیجان، ترجمة یحیی سید محمدی، تهران: ویرایش.
[10]  شولتز، دوران پی؛ الن شولتز (1395). نظریه‌های شخصیت، ترجمة یحیی سید‌محمدی، تهران: نشر ویرایش.
[11] عباس‌زاده، محمد؛ بوداقی، علی؛ اقدسی علمداری، فران (1393). توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با تأکید بر راهکارهای بومی، تهران: مجموعه مقالات برگزیدة همایش ملی توانمندسازی.
[12] فاضلی، محمد (1389). مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق.
[13]  فقیری، مژگان؛ علی‌بیگی، امیرحسین؛ پور‌قاسم، فاطمه؛ تاتار، مریم (1393). «پیش‌بینی توانمندسازی زنان روستایی با استفاده از الگوی مبتنی بر تحلیل تشخیصی (مطالعة موردی: شهرستان کنگاور)»، فصل‌نامة فرهنگی‌ـ تربیتی زنان و خانواده، س 9، ش 27، ص 114ـ133.
[14] کاوه، زینب؛ صارم، اعظم؛ فراش، نورالدین (1396). «مقایسة سبک زندگی سلامت‌محور زنان شاغل و غیرشاغل شهر شیراز با تأکید بر متغیرهای جمعیتی»، نامة انجمن جمعیت‌شناسی ایران، س 12، ش 23، ص 177ـ205.
[15] کرمانی، مهدی؛ نوغانی دخت بهمنی؛ محسن؛ برادران کاشانی، زهرا(1397). «فراتحلیل کیفی مقالات پژوهشی حوزة توانمندسازی زنان روستایی و شهری در ایران»، مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی، س 16، ش 2، ص33ـ54.
[16] کیمیایی، سید علی(1390). «شیوه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار رفاه اجتماعی»، دورة 11، ش 40، ص 63ـ92.
[17] گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نی.
[18] مطوف، شریف (1386). «بحران هویت و تشدید آن در زندگی اردوگاهی پس از زلزلة بم»، ماهنامة باغ نظر، دورة 3، ش 8، ص73ـ80.
[19] نیلی، محمدرضا (1388). نقش تلویزیون در تقویت خودگردانی و خودکارآمدی زنان سرپرست خانوارها، دومین همایش توانمندسازی زنان و توان‌افزایی زنان سرپرست خانوار، شهرداری تهران: امور بانوان.
[20] یزدانی، حمید (1381). نگرشی بر توانمندسازی، تهران: مطالعات بازرگانی، ص 28 و 33.
 
 
 [21] Balabanovic, J., Ayers, B., & Hunter, M. S. (2012). Women's experiences of Group Cognitive Behavior Therapy for hot flushes and night sweats following breast cancer treatment : An interpretative phenomenological analysis. Maturitas, 72(3), 236-42..
[22] Banato , E.J.(2016). Educational resilience:The relationship between school protective factors and student achievement. San Diego: state university.(Disseration phD).
 [23] Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman and Company.
[24] Burt, R.S. (1987). "Social contagion and innovation: Cohesion versus structural equivalence." American Journal of Sociology, 92: 1287–1335..
[25] Chen,M., Sebstad, J.,O'connell, L. (1999). Counting the Invisible Workforce: The Case of Homebased Workers. World Development, 27(3), 603-610. 40
[26] Chio, M. C., Hsu , M. H. & Wang, E. T.(2006). Understanding Knowledge sharing in virtual communities: An integration of social capital and social cognitive theories, Decision Support System, 42(8): 1872-1888.25
[27] Deci, E.L, Connel, J.P. Rayan, R.M.(1989). Self- Determination in a Work Organization Journal Applied Psychology 74. Vol3, pp577-586.
[28] Drury, J., & Reicher, S. (2009). Collective psychological empowerment as a model of social change: researching crowds and power. Journal of Social Issues, 65(4), 707-725.
[29] Giuliano, P.(2014). The Role of Women in society: from Preindustrial to Modern Times. CESifo Economic Studies. N. 10.
  [30] Gloria ,M & Steinhardt, T (2014). Relationships Among Positive Emotions, Coping, Resilience and Mental Health†. Stress and Health, 32, 2, 145–156. 19
[31] Hancer , Murat, George R.Thomas,(2003). Psychological Empowerment of Non-Supervisory Employees Working in Full-Service Restaurant, Hospitality Management, Vol 22. No1, pp3-16.
 [32] Hancer , Murat, George R.Thomas,(2003). Psychological Empowerment of Non-Supervisory Employees Working in Full-Service Restaurant, Hospitality Management, Vol 22. No1, pp3-16.
[33] Kozlowski, A. (2013). "Mindful mating: exploring the connection between mindfulness and relationship satisfaction". Sexual and Relationship Therapy, 28 (1–2), 92–104. doi: 10. 1080/ 146819.
[34]  Lee, Y.J.(2017). Subjective Quality of Life Measurement in Taipei, Building and Enviroment, 43(7),pp.1205-1215.
 [35]  Mehling, W. E. Gopisetty, V. Daubenmier, J. Price, C. J. Hecht, F. M. & Stewart, A. (2009)."Body awareness: Construct and self-report measures". PloS One, 4(5), e5614..
[36]  Nash, R., Lemcke, P., & Sacre, S. (2017). Enhancing transition: An enhanced model of clinical placement for final year nursing student. Nurse Educ. Today, 29(1), 48-56 .
 [37]  Ongori, H., & Shunda, J. P. W. (2008). Managing Behind the Scenes Employee Empowerment. The International Journal of Applied Economics and Finance, 2(2),84-94.
          [38] Rota, A. and Sidahmed, A. (2010). IFAD’s livestock position paper livestock planning. challenges and strategies for livestock development in IFAD. Available at: https://fcrn.org.uk/sites/default/files/IFAD_LivestockPaper.pdf (Retrieved at 12 June 2018).
 [39] Siegel, Ronald D. (2010), The Mindfulness Solution: Everyday Practices for Everyday Problems, Guilford Press.
[40]   So,L & Tang CA. (2003). Trajectory of traumatic stress symptoms in the aftermath of extreme natural disaster: a study of Adult Thai survivors of the 2004 Southeast Asian earthquake & tsunami. Journal of Nervous Mental Diseases, 195(1): 54_59.
[41]  Spreitzer,G.M.(1995).Psychologycal empowerment in the workplace: Dimention, measurment, and validation. Academy of Management Journal,38(5):1442-1465.
[42] Tangka, F.K., Jabbar, M.A. and Shapiro, B.I. (2000). Gender roles and child, correct citation: gender roles and child, nutrition in livestock production systems in developing countries: a critical review. Socioeconomics and Policy Research Working Paper 27. ILRI (International Livestock Research Institute), Nairobi, Kenya. 64 pp.
 
 
زن در توسعه و سیاست
دوره 17، شماره 3
مهر 1398
صفحه 349-368
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار