زن در توسعه و سیاست

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

تماس با ما

اخبار و اعلانات

راهنمای تنظیم مقاله

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

فرم ها و فایل های ضروری نشریه

واکاوی پیامدهای مهاجرت مردان بر وضعیت زنان جامانده در نواحی روستایی (مطالعة موردی: شهرستان مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مهاجرت ماهیتاً فرایندی جنسیتی است، زیرا می‏تواند در ساختار جمعیتی مبدأ تغییر ایجاد کند و به تبع آن در بروز تحولات اقتصادی اجتماعی، به‌خصوص در ارتباط با جنسیت، تأثیر بسزایی داشته ‏باشد. هدف پژوهش تحلیل پیامدهای مهاجرت مردان سرپرست خانوار بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان جامانده در روستاست. روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی و حجم نمونه 289 زن سرپرست خانوار مهاجر در شهرستان مشهد بوده ‏است. تأثیرات مهاجرت در دو بعد اقتصادی و اجتماعی با 15 اثر مثبت و منفی در طیف لیکرت کمی شد. نتایج نشان داد از دیدگاه زنان، میانگین تأثیرات مثبت مهاجرت مردان با 88/2 بیشتر از تأثیرات منفی با 09/2 بوده‏ است. در بعد اجتماعی، میانگین تأثیرات مثبت مهاجرت با 26/3 بیشتر از تأثیرات منفی با 99/1 و در بعد اقتصادی میانگین تأثیرات مثبت با 54/2 بیشتر از تأثیرات منفی با 23/2 بوده‏ است. این امر با نوع غالب مهاجرت مردان در شهرستان مشهد، که عمدتاً روزانه است، قابل ‏توجیه است، زیرا میانگین تأثیرات منفی مهاجرت در خانوارهایی که مردان مهاجرت روزانه داشته‏اند 06/2 در مهاجرت کوتاه‏مدت 18/2 و در مهاجرت طولانی‏مدت به 53/2 افزایش می‏یابد. لذا مهاجرت انفرادی مردان از نواحی روستایی، در‌صورتی‏که روزانه باشد، تأثیرات مثبتی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان جامانده در نواحی روستایی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Survey of Consequences of Men’s Migration on Situation of Left-behind Women in Rural Areas (Case Study: Mashhad County)

نویسندگان [English]

  • Atena Vatankhah Noghani 1
  • Maryam Ghasemi 2

1 Master of Geography and Rural Planning, Ferdowsi University of Mashhad

2 Assistant Professor of Geography, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Migration is one of the most prevalent and effective social phenomena that may cause some changes in population structure, consequently, lead to socioeconomic changes especially in relation to gender. Thus, the migration is naturally a gender process. The present research seeks to analyze the consequences of husband’s migration on socioeconomic status of left-behind women in rural areas. The research method is descriptive-analytical and sample size is 289 women in 22 sample villages of Mashhad County those who their husbands migrated to work. In this study, the subject women were identified by snowball method and participated in completing the questionnaire. The effects of men’s immigration on rural women were evaluated in term of economic and social dimensions with 15 positive and 15 negative effects separately. From the women perspective, the results of paired Sample t-test showed that men’s migration mainly had positive rather than negative effects; as in the social term, the average positive effects of migration of men is 3.26 and significantly more than the average 1.99 of negative effects; and in the economic dimension, the average 2.54 of positive effects were more than the average 2.23 of negative effects. In total, the average value 2.88 of positive effects of men migration were more than the average 2.09 of negative effects. This is justified by the predominant type of men’s migration, which is mostly daily, across the Mashhad County. The results of variance analysis also showed that the average of negative effects of households with daily migration of husband were 2.06 that this figure was increased to 2.18 in short-term migration and to 2.53 in long-term one. Therefore, if the migration of men from rural areas is daily, it will have a positive effect on the economic and social status of left-behind women in rural areas.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Migration effects
  • rural women
  • Mashhad county
  • household head men
  • migration type
مراجع
[1] ازکیا، مصطفی؛ ایمانی، علی (1378). توسعة پایدار روستایی، تهران: اطلاعات.
[2] اصغرپور ماسوله، احمدرضا (1392). آمار مقدماتی برای علوم اجتماعی، تهران: سنبله.
[3] جوان، جعفر (1391). جغرافیای جمعیت ایران، مشهد: جهاد دانشگاهی.
[4] حبیب‏پور گتابی، کرم؛ صفری شمالی، رضا (1391). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده‏های کمی)، چ 5، تهران: متفکران.
[5] خانی، فضیله (1383). «پی‏آمد مهاجرت انفرادی مردان بر کارکرد زنان در مناطق روستایی، مطالعة موردی روستاهای بندپی شرقی، مازندران»، مجلة مطالعات زنان، س 2، ش 4، ص 149ـ176‌.
[6] خانی، فضیله؛ چوبچیان، شهلا (1391). «مناسبات جنسیتی در فضاهای روستایی و تأثیر آن بر مشارکت زنان، مطالعة مقایسه‌ای دهستان مریدان شهرستان لنگرود و دهستان هولی شهرستان پاوه»، فصل‌نامة پژوهش‏های روستایی، س 3، ش 3، ص 138ـ162‌.
[7] خوش‏فر، غلامرضا؛ دانش، یونس؛ جوادی‌نیا، علی (1392). «مطالعة جریان‏های مهاجرتی و عوامل مؤثر بر آن در استان مازندران»، فصل‌نامة مطالعات توسعة اجتماعی‌ـ فرهنگی، س 1، ش 4، ص 147ـ176.
[8] زیاری، کرامت‌الله؛ اسدی، روح‌الله؛ صادقی، مجتبی (1392). «تحلیل، مدل‌سازی و پیش‌بینی نقش اشتغال در مهاجرت‌های منطقه، نمونه: استان سیستان و بلوچستان»، فصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی فضای جغرافیایی، س 13، ش 44، ص1ـ18.
[9] صادقی، رسول؛ ولدوند، لیلا (1394). «جنسیت و مهاجرت، تحلیل جامعه‌شناختی تفاوت‏های جنسیتی در مهاجرت‌های داخلی در ایران»، دوفصل‌نامة پژوهش‏های جامعه‌شناسی معاصر، س 4، ش 7، ص 55ـ78.
[10] عزیزیان، محمدصادق و کاظمی، فرهاد (1393). «بررسی و پیامدهای پدیده مهاجرت روستایی‌ـ شهری و عوامل موثر بر آن»، اولین کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار، ص 7‌ـ 1.
[11] عفتی، محمد (1382). «زنان روستایی و مهاجرت‌های فصلی مردان: با تاکید بر پیامدهای اجتماعی، فرهنگی»، نامه پژوهش فرهنگی، س 7، ش 6، ص 292‌ـ 245.
[12] علیرضانژاد، سهیلا و بنی هاشم، فروغ‌السادات (1391). «جنسیت و توسعه: نگاهی به تحولات جمعیت شناختی مناطق روستایی کشور»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، س 4. ش 2، ص 93‌ـ 81.
[13] قاسمی سیانی، محمد (1386). «پیامدهای مهاجرت روستا‌ـ شهری نسل جوان روستایی»، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، ش 2، ص 145ـ165.
[14] مرکز آمار ایران، سالنامة آماری استان خراسان رضوی، 1390.
[15] مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، شناسنامة آبادی‌ها، 1395.
[16] مقیمی‌زاده، ارسلان؛ اکبری، احمد؛ خدمتگذار، فرامرز (1391). «تأثیرات مهاجرت و شهرنشینی بر توسعة اقتصادی»، اولین همایش ملی توسعة پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم، اسفند 1391، ص1ـ9.
[17] نقدی، اسدالله؛ بلالی، اسماعیل (1389). «مسئلة اجتماعی خاموش و نامرئی: کاهش شانس ازدواج برای دختران روستایی: با تأکید بر یافته‌هایی از نقاط روستایی همدان»، فصل‌نامة توسعة روستایی، س 2، ش 2، ص 77ـ94‌.
[18] وطن‌خواه نوغانی، آتنا؛ قاسمی، مریم؛ جوان، جعفر (1397). «شناسایی مهم‌ترین تأثیرات مهاجرت انفرادی مردان سرپرست خانوار بر زنان روستایی (مورد مطالعه: شهرستان مشهد)»، پژوهش‏های روستایی، س 9، ش 1، ص 58ـ71‌.
[19] همتی، رضا؛ گنجی، مریم (1395). «مهاجرت انفرادی مردان از روستاها و چالش‏های پیش روی زنان جامانده»، مجلة توسعة محلی (روستایی‌ـ شهری)، س 8، ش 1، ص 139ـ166.
[20] Binzel C, Assaad R. (2011). “Egyptian men working abroad: Labour supply responses by the women left behind”, Labour Economics. Vol,18. PP S98‌ـ 114.
[21] Campbell, H., & Mayerfeld Bell, M. (2000). “The Question of Rural Masculinities”, Rural Sociology, Vol, 65. No, 4. PP 532‌ـ 546.
[22] Choi, S. Y. (2019). “Migration, masculinity, and family”, Journal of Ethnic and Migration Studies, Vol, 45. No, 1. PP 78‌ـ 94.
[23] Dahlberg, Å. & Ahlin, S. (2010). Migration, remittances and the women left behind: A study on how women in Mali are affected by migration and remittances from their migrated husbands, G3‌ـ paper in Political Science, Linnaeus University, Institution of Social Sciences, PP 1‌ـ 42.
[24] De Haas H, Van Rooij A. (2010).“Migration as emancipation? The impact of internal and international migration on the position of women left behind in rural Morocco”, Oxford development studies. Vol, 38, NO,1. PP 43‌ـ 62.
[25] Desai, S & Banerji, M. (2008). “Negotiated identities: Male migration and left‌ـ behind wives in India”, Journal of Population Research. Vol. 25, No. 3, PP 337‌ـ 55.
[26] Grimaldi AD. (2016). When the young men leave: Social implications of migration and remittances among the Tharu of Chitwan, Nepal.
[27] Haas, H & Van Rooij, A. (2010). “Migration as Emancipation? The Impact of Internal and International Migration on the Position of Women Left Behind in Rural Morocco”, Oxford Development Studies, Vol. 38, No. 1, PP 43‌ـ 62.
[28] Holland, Steven M. (2006, January). Cluster Analysis. Department of Geology, University of Georgia, Athens, GA 30602‌ـ 2501.
[29] International Organization for Migration. (2008). World Migration 2008: Managing abor Mobility in the Evolving Global Economy. IOM World Migration Report Series. Vol 4. Geneva: IOM.
[30] Ismailbekova, A. (2013). “Migration and patrilineal descent: the effects of spatial male mobility on social female mobility in rural Kyrgyzstan”,Crossroads Asia Working Paper, Series, No, 12.
[31] Kakati BK. (2014). “Out‌ـ Migration and Its Bearing on Left‌ـ Behind Woman: Case in a Jharkhand village”, Vol. XI No.2, PP 83‌ـ 89.
[32] Kan, S., & Aytimur, R. E. (2018). Labor force participation of women left behind in Tajikistan. Oxford Development Studies, 1‌ـ 25.
[33] Mahendra P, Agasty & Dr.Rabi N, Patra (2014). “Migration of Labour and Left‌ـ behind Women: A Case Study of Rural Odisha. American International Journal of Research in Humanities”, Arts and Social Sciences, Vol, 7. No, 1. PP 28‌ـ 33.
[34] McEvoy, J. P. (2008). Male out‌ـmigration and the women left behind: A case study of a small farming community in southeastern Mexico, Master of Science thesis, Sociology, Utah State University.
[35] Menjívar, C., & Agadjanian, V. (2007). “Men's migration and women's lives: Views from rural Armenia and Guatemala”, Social Science Quarterly, Vol, 88. No, 5. P 1243‌ـ 1262.
[36] Newland, K. (2009). Circular Migration and Human Development. Human Development Research Paper (HDRP) Series, Vol. 42.
[37] Rashid, S. R. (2013). “Bangladeshi Women’s Experiences of Their Men’s Migration”, Asian Survey, Vol, 53. No, 5. PP 883‌ـ 908.
[38] Saha, S., Goswami, R., & Paul, S. K. (2018). “Recursive Male Out‌ـ migration and the Consequences at Source: A Systematic Review with Special Reference to the Left‌ـ behind Women”, Space and Culture, India, 5(3), 30‌ـ 53.
[39] Sarker, M., & Islam, S. (2014). “Husbands’ International Labour Migration and the Change of Wives’ Position among the Left‌ـ Behind in Rural Bangladesh”, Research on Humanities and Social Sciences, Vol, 4. No 16. PP 2224‌ـ 5766.
[40] Somerville, W., & Sumption, M. (2008). Immigration and the labour market. London: Migration Policy Institute/EHRC.
[41] Srivastava R, S K Sasikumari (2003). An Overview of migration in India, its impacts and key issues, Refugee and Migratory Movements Research Unit, University of Dhaka, Dhaka.
[42] Thapa, N., Paudel, M., Guragain, A. M., Thapa, P., Puri, R., Thapa, P., ... & Stray‌ـ Pedersen, B. (2019). Status of migration and socio‌ـreproductive impacts on migrants and their families left behind in Nepal. Migration and Development, 1‌ـ 24.
[43] Ullah AA. (2017). “Male Migration and ‘Left–behind’Women: Bane or Boon?”, Environment and Urbanization ASIA. Vol, 8, NO,1. PP 59‌ـ73.
[44] Wu, H., & Ye, J. (2016). “Hollow Lives: Women Left Behind in Rural C hina”, Journal of agrarian change, 16(1), 50‌ـ 69.
[45] Ye, J., Wu, H., Rao, J., Ding, B., & Zhang, K. (2016). “Left‌ـ behind women: gender exclusion and inequality in rural‌ـ urban migration in China”, The Journal of Peasant Studies, 43(4), 910‌ـ941.
 
زن در توسعه و سیاست
دوره 17، شماره 3
مهر 1398
صفحه 413-438
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار