نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة اقتصاد دانشگاه خوارزمی

2 عضو هیئت‌علمی دانشکدة اقتصاد، دانشگاه خوارزمی

3 کارشناس ارشد اقتصاد انرژی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تحولات ازدواج و وقوع طلاق می‏تواند با مسائل جنسی، نهادی و اقتصادی‌ـ که امکان تشکیل یا ادامة زندگی مشترک را تسهیل یا دشوار می‏کنند‌ـ ارتباط داشته باشد. در این پژوهش، تأثیر متغیرهای اقتصادی بر روند ساختاری (پایدار) و روند تصادفی ازدواج و طلاق با بهره‏گیری از فیلتر کالمن (KF)، با تأکید بر کانال‏های کنترلی نسبت جنسیتی و نرخ باسوادی در ایران طی دورة 1348ـ1395 در دو الگوی کوتاه‏مدت و بلندمدت مبتنی بر مدل خودرگرسیون با وقفه‏های توزیعی (ARDL) بررسی شده است. نتایج نشان می‏دهد میان روند ساختاری (پایدار) متغیر طلاق و متغیرهای اقتصادی رابطة معنا‏دار و مثبتی وجود دارد. نکتة حائز اهمیت این است که کانال‏های کنترلیِ نسبت جنسی و نرخ باسوادی هستند که امکان تأثیرگذاری و تفسیر دقیق و معنا‏دار بیکاری و تورم بر روند ساختاری (پایدار) طلاق را فراهم می‏آورند. به‌علاوه، نسبت جنسی و نرخ باسوادی خود نیز تأثیر مثبت و معنا‏داری بر روند ساختاری (پایدار) ازدواج دارند. از‌این‌رو، تأکید و توجه ویژه به مکانیسمِ هشدار نسبت جنسی و برنامه‏ریزی در‌خصوص نرخ باسوادی می‏تواند تأثیری مضاعف و هم‏افزا بر بهبود روند ازدواج در ایران داشته باشد. بنابراین، تشکیل خانواده در ایران به‌طور ویژه تحت‌تأثیر زمینه‏های جنسی (به‌ویژه نسبت جنسی) و زمینه‏های آموزشی (به‌ویژه نرخ باسوادی) است، ولی تصمیم به طلاق می‏تواند علاوه بر متغیرهای جنسی و آموزشی، تحت‌تأثیر تورم و بیکاری نیز باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Short-term and Long-term Economic Variables on Marriage and Divorce Trends with an Emphasis on Sexual and Educational Control Channels

نویسندگان [English]

  • Mahdi Ghaemi Asl 1
  • Mohammad Nasr Isfahani 2
  • Elahe Shahparast 3
  • Nayereh Tavassoli Abdolabadi 3

1 Assistant Professor Economics Faculty, Kharazmi University

2 Faculty Member, Economics Faculty, Kharazmi University

3 Master of Energy Economics Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Marriage and divorce can be related to economic, sexual and institutional issues that make it easier or more difficult to create or maintain a new married life. In this study, the impact of economic variables on smooth and stochastic trends of marriage and divorce, with emphasis on sexual ratios and literacy rate control channels has been analyzed using Autoregressive Distributed Lag model and Kalman filter during 1969-2016 in Iran,. The results show that there is a significant and positive relationship between smooth divorce process and economic variables. Importantly, sexual ratio and literacy rate control channels are the channels that allow for accurate interpretations of unemployment and inflation on the smooth divorce process. In addition, sexual ratio and literacy rate have a positive and significant effect on the smooth marriage process. Therefore, the emphasis on gender-based alerting mechanism and literacy rate planning can have a double and synergic effect on improving the marriage process in Iran. Therefore, shaping family in Iran is particularly influenced by gender control channels (especially sexual ratio) and institutional control channels (especially literacy rates) but the decision to divorce can be influenced by inflation and unemployment in addition to gender and institutional variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • marriage
  • divorce
  • unemployment
  • sexual ratio
  • Kalman filter
[1] آستین‏فشان، پروانه (1380). «بررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی‌ـ جمعیتی مؤثر بر آن طی سال‏های 77-1355»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، جمعیت‌شناسی دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
[2] اسحاقی، محمد؛ محبی، سیده فاطمه؛ ستار، پروین؛ محمدی، فریبرز (1391). «سنجش عوامل اجتماعی مؤثر بر درخواست طلاق زنان در شهر تهران»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، ش 3، ص 97ـ124.
[3] التجائی، ابراهیم؛ عزیززاده، مینا (1395). «بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر سن ازدواج در ایران، یک مطالعة میان استانی»، جامعه‏پژوهی فرهنگی، ش 3، ص 1ـ23.
[4] بانکی‏پور فرد، امیر‌حسین؛ کلانتری، مهدی؛ مسعودی‏نیا، زهرا (1390). «درآمدی بر آمار ازدواج زنان در ایران»، معرفت در دانشگاه اسلامی، ش3، ص 26ـ47.
[5] تمنا، سعید (1380)، مبانی جمعیت‏شناسی، تهران: دانشگاه پیام نور.
[6] تیماجچی، فاطمه (1377). «علل و عوامل طلاق در تهران»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
[7] درگاهی، حسین؛ قاسمی، مجتبی؛ بیرانوند، امین (1397). «عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر طلاق در ایران با تأکید بر ادوار تجاری، آموزش و اشتغال زنان»، فصل‌نامة اقتصاد و الگوسازی دانشگاه شهید بهشتی. ش 17 و 18، ص 120ـ195.
[8] صادقی، رسول (1395). «عوامل اقتصادی‌ـ اجتماعی مؤثر بر طلاق جوانان در ایران»، نشریة مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، ش 32، ص 189ـ205.
[9] صادقی، رسول؛ شکفته‌گوهری، محمد (1395). «مطالعة پیامدهای بیکاری بر تأخیر در ازدواج جوانان در شهر تهران»، فصل‌نامة برنامه‏ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، ش 30، ص 142ـ175.
[10] صدرالاشرفی، مسعود؛ خنکدار طارسی، معصومه؛ شمخانی، اژدر؛ یوسفی افراشته، مجید (1391). «آسیب‏شناسی طلاق و راه‏های پیشگیری از آن»، مجلة مهندسی فرهنگی، ش 73 و 74، ص 26ـ53.
[11] ضرابی، وحید؛ مصطفوی، سید فرخ (1390). «بررسی عوامل مؤثر بر سن ازدواج در ایران؛ یک رویکرد اقتصادی»، فصل‌نامة پژوهش‏های اقتصادی، ش 4، ص 33ـ64.
[12] عسکری ندوشن، عباس؛ ساسانی‏پور، محمد؛ کوششی، مجید؛ خسروی، اردشیر (1397). «الگوی تفاوت جنسی مرگ‌ومیر در ایران طی سال‏های 1385ـ1394»، زن در توسعه و سیاست، ش 3، ص 415ـ438.
[13] علی‏مندگاری، ملیحه؛ رازقی نصرآبادی، حجیه بی‏بی (1395). «بسترهای اقتصادی مؤثر در تصمیم‏گیری زوجین به طلاق مطالعة موردی شهر تهران»، پژوهش‏نامة زنان، ش 3، ص 109ـ135.
[14] عیسی‌زاده، سعید؛ بلالی، اسماعیل؛ قدسی، علی محمد (1389). «تحلیل اقتصادی طلاق بررسی ارتباط بیکاری و طلاق در ایران طی دورة 1385ـ1345»، مطالعة راهبردی زنان، ش 50، ص 7ـ28.
[15] کاظمی‏پور، شهلا (1388). «سنجش نگرش جوانان نسبت به ازدواج و شناخت آثار و پیامدهای این نوع ازدواج با تأکید بر ازدواج‏های دانشجویی»، فصل‌نامة علمی‌ـ ترویجی دانشگاه اسلامی، ش42، ص 75ـ95.
[16] کاظمی‏پور، شهلا (1371). روش‌های مقدماتی تحلیل جمعیت، تهران: دانشگاه پیام نور.
[17] کاملی، محمدجواد (1386). «بررسی توصیفی علل و عوامل مؤثر در بروز آسیب اجتماعی طلاق در جامعة ایران با توجه به آمار و اسناد موجود»، فصل‌نامة دانش انتظامی، ش 53، ص 180ـ198.
[18] کاوه فیروز، زینب؛ کاظمی‏پور، شهلا؛ رنجبر، مرتضی (1393). «تعیین‏کننده‏های اجتماعی‌ـ جمعیتی افزایش سن ازدواج (دانشجویان زن تحصیلات تکمیلی دانشگاه‏های تهران»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، ش 3، ص 449ـ468.
[19] کلانتری، صمد (1375). مبانی جمعیت‏شناسی، تهران: مانی.
[20] میرمحمدصادقی، جواد؛ توکلی، اکبر؛ واحدسعید، فریبا (1389). «عوامل اجتماعی‌ـ اقتصادی و جمعیت‏شناختی مؤثر بر باروری در مناطق روستایی شهرستان نجف‏آباد»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، ش 1، ص 143ـ159.
[21] هزارجریبی، جعفر؛ آستین‏فشان، پروانه (1388). «بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی مؤثر بر میانگین سن ازدواج زنان در سه دهة گذشته 1355ـ1385»، نشریة برنامه‏ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، ش 1، ص 13ـ32.
[22] Ackley, Gardner. 1978. “The goals of stabilization policy: The costs of inflation”, American Economics Review, 68: PP 149-154.
[23] Arnaldo, Carlos (2004). “Ethnicity and Marriage Patterns in Mozambique”, African .
[24] Banerjee, A., J.J. Dolado & R. Mester. (1992). “On Some Simple Test for Cointegration: The Cost of Simpilicity”, Bank of Spain Working Paper, 9302.
[25] Becker, S. Gary; Landes, M.Elisabeth and Michael Robert T. (1977). “An Economic Analysis of Marital Instability”, Journal of Political Economy, Vol. 85, No. 6 (Dec., 1977), PP 1141-1187.
[26] Blau, Francine D.; Lawrence M. Kahn and Jane Waldfogel. (2000). “Understanding Young Women’s Marriage Decisions: The Role of Labor and Marriage Market Conditions”, Industrial and Labor Relations Review, 4, PP 624-647.
[27] Bracher, Michael and Gigi Santow. (1998). “Economic independence and union formation in Sweden”, Population Studies,3, PP 275-294.
[28] Brien, Michael J. (1997). “Racial Differences in Marriage and the Role of Marriage Markets”, Journal of Human Resources, 4,PP 74178.
[29] Charles K. and Stevens, M. (2004). “Job displacement, Disability, and divorce”, Journal of Labour Economics,22, PP 522–489.
[30] Choe, Minja K., ShymaThapa and VinodMistra. (2004). “Early marriage and early motherhood in Nepal”, Journal of Biosocial Sciences (First published on line, 20, PP 1-20.
[31] Edlund, L. (1999). “Son preference, sex ratios, and marriage patterns”, Journal of political Economy, 107(6), PP 1275-1304.
[32] Ehiemua, S. (2014). “Gender longevity: Male/female disparity”, International Journal of Academic Research and Reflection, 2(3), PP 32-38.
[33] Elias, J.Julio. (2003). “The Link between Unemployment and the Marriage Rate: Buenos Aires, Argentina, 1980-1999”, Cuad. Econ, 121.
[34] Goode, W. J. (1971). “Family disorganization, in Contemporary Social Problems (Eds) R”, Merton and R. Nisbet, Harcourt, Brace, Jovanovich, New York, PP 476–544.
[35] Harvey, A. (1997). “Trends, cycles, and autoregressions”, Economic Journal, 107, PP 192–201.
[36] Harvey, A. (1989). “Forecasting Structural Time Series Models and the Kalman Filter”, Cambridge University Press, Cambridge.
[37] Hess, G. D؛ (2004). “Marriage and Consumption Insurance: What’s Love Got to do with it?”, Journal of Political Economy, 112, PP 290–318.
[38] Ikamari, Lawrence D.E. (2005). “The Effect of Education on the Timing of Marriage in Kenya”, Demographic Research, 12.
[39] Kalmijn, Matthijs & Jansen, M. (2004). “Interaction between Cultural and Economic Determinates of Divorce in the Netherlands”, Marriage andFamily, 1, PP 75-89.
[40] Koopman, S., Harvey, A., Doornik, J. and Shephard, N. (2000). Stamp: Structural Time Series Analyser, Modeller, and Predictor, Timberlake Consultants Press, London.
[41] Kwiatkowski, D.; Phillips, P.; Schmidt, P. and Shin, Y. (1992). “Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root: how sure are we that economic time series have a unit root?”, Journal of Econometrics, 54, PP 159–78.
[42] Lopez, A. D. (1984). “Sex differentials in mortality”, WHO Chronicle, 38, PP 217-224.
[43] Loughran, David S. (1998). “Does Variance Matter? The Effect of Rising Male Wage Inequality on Female Age at First Marriage Unpublished manuscript”,
[44] Luy, M. (2003). “Causes of male excess mortality: insights from cloistered populations. Population and Development Review29(4), PP 647-676.
[45] Nathanson, C. A. (1984). “Sex differences in mortality”, Annual review of sociology10(1), PP 191-213.
[46] Norton, A. and Glick, P. (1979). “Marital instability in America: past, present, and future”, in Divorce and Separation (Eds) G. Levinger and O. C. Moles, Basic Books, New York, PP 6–19.
[47] Nunley, J. M. (2009). “Inflation and other aggregate determinants of the trend in US divorce rates since the 1960s”, Applied Economics, 42:26, PP 3367-3381.
[48] Nunley, J. M; M.John and Seals, Alan؛ (2010). “The Effects of Household Income Volatility on Divorce”, American Journal of Economics and Sociology, 69.
[49] Ogburn, W. and Thomas, D. (1922). “The influence of the business cycle on certain social conditions”, Journal of the American Statistical Association, 18, pp 324–40.
[50] Population Studies,19(1), PP 164-143.  
[51] Schellekens, Jona and Gliksberg, David. (2012). “Inflation and Marriage in Israe"l”, Journal of Family History, 00(0), PP 1-16.
[52] Smith, D. W. (1989). “Is greater female longevity a general finding among animals?”, Biological Reviews, 64(1), PP 1-12.
[53] South, S. (1985). “Economic conditions and the divorce rate: a time-series analysis of postwar United States”, Journal of Marriage and the Family, 47, PP 31–41.
[54] Waldron I. (1995). “Contributions of biological and behavioural factors to changing sex differences in ischemic heart disease mortality”, in: Lopez A. D., Caselli G., Valkonen T. (Ed.): Adult Mortality in Developed Countries. From Description to Explanation, Oxford: Clarendon Press: PP 161-178
[55] Weiss, Yoram and Willis, J.Robert. (1997). “Match Quality، New information and Marital Dissolution”, Journal of Labor Economic, 15.
[56] Wilson, William J. And Neckerman, Kathryn M. (1986). “Poverty and Family Structure: The Widening Gap between Evidence and Policy Issues, in Sheldon H”,
[57] Wingard, D. L. (1984). “The sex differential in morbidity, mortality, and lifestyle”, Annual review of public health5(1), PP 433-458.
[58] Wood, Robert G. (1995). “Marriage Rates and Marriageable Men: A Test of the Wilson Hypothesis”, Journal of Human Resources, 30(1), P 16393.