زن در توسعه و سیاست

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

تماس با ما

اخبار و اعلانات

راهنمای تنظیم مقاله

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

فرم ها و فایل های ضروری نشریه

واکاوی سازه‏های تأثیرگذار بر بهبود مشارکت زنان روستایی در ارتقاء امنیت غذایی خانوار

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت و توسعة کشاورزی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری توسعة کشاورزی دانشگاه تبریز

3 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی

4 دانش آموخته دکتری توسعة کشاورزی دانشگاه تهران

5 دانشجوی دکتری توسعة کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

این پژوهش با هدف کلی بررسی سازه‏های تأثیرگذار بر بهبود مشارکت زنان روستایی در ارتقاء امنیت غذایی خانوار انجام شد. جامعة آماری پژوهش شامل کلیة زنان روستایی در شهرستان طارم علیا بود (10796N=). با استفاده از جدول نمونه‏گیری کرجسی و مورگان 398 نفر با روش نمونه‏گیری طبقه‏ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسش‌نامه‏ای بود که روایی آن از سوی جمعی از متخصصان امنیت غذایی و اعضای هیئت‌علمی گروه مدیریت و توسعة کشاورزی دانشگاه تهران و پایایی آن از سوی ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده‏ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزارهای SPSSwin18 و Lisrel8.54 انجام شد. نتایج پژوهش نشان‌دهندة وضعیت نامناسب امنیت غذایی و مشارکت پایین زنان روستایی در ارتقاء امنیت غذایی بود. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که سازه‏های اقتصادی، اجتماعی و روان‌شناختی رابطة مثبت و معنا‏داری با بهبود مشارکت زنان در ارتقاء امنیت غذایی دارد. علاوه بر این، نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که سازه‏های اقتصادی، اجتماعی و روان‌شناختی، با ضریب تبیین 81‌درصد (99/0, γ=92/7t=) اثر مثبت و معنا‏داری بر بهبود مشارکت زنان روستایی در ارتقاء امنیت غذایی خانوار دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating Effective Constructs on Improving Participation of Rural Women in Promoting Household Food Security

نویسندگان [English]

  • Hossein Shabanali Fami 1
  • Fatemeh Jafari 2
  • Moslem Savari 3
  • Mohammad Shokati Amghani 4
  • Mahsa Motaghed 5

1 Professor, Department of Agricultural Management and Development, University of Tehran

2 PhD Student in Agricultural Development, University of Tabriz

3 Assistant Professor, Khuzestan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

4 PhD student in Agricultural Development, University of Tehran

5 PhD student in Agricultural Development, University of Tehran

چکیده [English]

This research was conducted with the general purpose of investigating the effective constructs on improving the participation of rural women in promoting household food security. The statistical population of the study included all rural women in Tarom Olia (N = 10796) out of which 398 people were selected based on Kerjeci and Morgan sampling table and via stratified random sampling method for interviewing as the respondents. The main data gathering instrument of this study was a questionnaire. The validity of the instrument was confirmed by a panel of food safety experts and faculty members of the Department of Agricultural Management and Development in University of Tehran and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha coefficient. Data analysis was performed in two sections of descriptive and inferential statistics using SPSSwin18 and Lisrel8.54 software. The results of the study indicated the prevalence of poor food security status, and low participation of rural women in promoting food security. The results of correlation analysis showed that economic, social and psychological constructs have a positive and significant relationship with the improvement of women's participation in promoting food security. In addition, the results of structural equation modeling showed that the (economic, social and psychological) constructs with a coefficient of 81% (γ = 0.99, t = 7.92) had a positive and significant effect on improving the participation of rural women in promoting Household food security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • food security
  • food insecurity
  • improvement of participation
  • rural women
مراجع
[1] اعظمی، موسی؛ هاشمی امین، ناهید؛ سروش مهر، هما (1396). «سنجش ناامنی غذایی خانوارهای روستایی و عوامل مؤثر بر آن در استان خوزستان: مطالعة موردی دهستان بستان»، روستا و توسعه، س 20، ش 4، ص 73ـ94.
[2] افشار، افشین؛ پورقادری، مونا؛ حکیم، سیده سارا؛ صفری، علی‌اکبر؛ براتی، حجت‌الله (1397). «بررسی سریع ناامنی غذایی در خانوارهای ساکن شهر کرج»، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، س 22، ش 2، ص 75.
[3] امینی، مظفر و احمدی، محمدعلی (1388). «خوداتکایی اقتصاد زنان روستایی و تبیین عوامل اقتصادی مؤثر بر آن (مطالعة موردی در دو منطقة جلگه‌ای و کویری مرکز استان اصفهان)‏»، فصل‌نامة پژوهش زنان، ش 4، ص 7ـ29.
[4] انستیتو تحقیقات تغذیه‏ای و صنایع غذایی کشور (1370ـ1374). طرح جامع مطالعات مصرف مواد غذایی و تغذیة انستیتو.
[5] بوذرجمهری؛ خدیجه، شایان، حمید؛ صادقی، فخری (1389). «تبیین مشارکت زنان روستایی در فعالیت‏های کشاورزی (مطالعة موردی: دهستان‏های بناجوی شرقی و شمالی شهرستان بناب آذربایجان شرقی»، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، س اول، ش اول، صص69ـ86.
[6] پاکروان، محمدرضا؛ حسینی، صفدر؛ سلامی، حبیب‌الله‏؛ یزدانی، سعید (1394). «شناسایی عوامل مؤثر بر امنیت غذایی خانوارهای شهری و روستایی ایران»، تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی، د 46، ش3، ص 395ـ408.
[7] پیاب، م؛ درستی مطلق، ا؛ اشراقیان، م؛ سیاسی، ف؛ کریمی، ت (1389). «رابطة ناامنی غذایی با برخی عوامل اجتماعی‌ـ اقتصادی و تغذیه‏ای در مادران دارای کودک دبستانی شهرستان ری»، علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران، س 7، ش اول، ص 75ـ84.
[8] تنهایی، مریم؛ زارع، ابراهیم؛ شیرانی بیدآبادی، فرهاد؛ جولایی، رامتین (1394). «بررسی وضعیت امنیت غذایی با استفاده از شاخص تنوع غذایی: مطالعة موردی مناطق روستایی شهرستان مرودشت»، استان فارس، روستا و توسعه، س 4، ش 18، ص 17ـ35.
[9] جمینی، داوود؛ امینی، عباس؛ قادرمرزی، حامد؛ توکلی، جعفر (1396). «سنجش امنیت غذایی و واکاوی چالش‌های آن در مناطق روستایی (مطالعة موردی: دهستان بدر، شهرستان روانسر)»، برنامه‏ریزی منطقه‏ای، ش27.
[10] چراغی، مهدی؛ قدیری معصوم، مجتبی؛ رضوانی، محمد (1394). «نقش درآمدهای غیر‌کشاورزی در امنیت غذایی خانوارهای روستایی»، تکنولوژی غذا و تغذیه، د 13، ش 4.
[11] درویش‌پور، کریم؛ رحمان‌پور، حسین؛ درویش‌پور، رحیم؛ درویش‌پور، علی‌محمد (1393). «نقش زنان روستایی در توسعه»، امنیت و پایداری مواد غذایی، اولین همایش ملی زن و توسعة پایدار روستایی.
[12] دماری، بهزاد (1395). «گزارش نهایی طرح بررسی، تحلیل و تدوین سند ملی تغذیه و امنیت غذایی کشور» (طی سال‌های 1391 لغایت 1394)، قم: اندیشة ماندگار.
[13] روشن‌نیا، داوود؛ خادمی، رقیه؛ کردی، لیلا؛ صلحی فام اصل، ژیلا (1394). «بررسی نقش زنان روستایی در توسعه و موانع و محدودیت‏های آن»، ماهنامة اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، ش 190، ایران، ص 82ـ98.
[14] سبکبار فرجی، حسنعلی؛ خاکی، اشین؛ نعمتی، مرتضی (1383). «ارزیابی نقش ICT در توانمندسازی زنان روستایی: مطالعة موردی روستای قرن‌آباد». انجمن جغرافیای ایران، س 7، ش 22، ص 126.
[15] شاهرخی ساردو، صالح؛ نوری‌پور، مهدی (1394). «بررسی وضعیت شاخص‏های کیفیت زندگی در مراکز دهستان‏های شهرستان جیرفت»، اقتصاد فضا و توسعة روستایی، د4، ش12.
[16] شاهرودی، ع؛ چیذری، م و توسلی، ب (1385). «تأثیر دانش بومی زنان روستایی بر توسعة پایدار کشاورزی»، ماهنامة جهاد، س 26، ش 240، ص138ـ150.
[17] صمدیان، فرزانه (1394). «واکاوی امنیت غذایی در سطح خانوار از منظر مصرف (در سطح گروه‏های مختلف دهک هزینه‏ای در مناطق شهری و روستایی)‏»، مؤسسة تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، تهران.
[18] ضیایی، سیده محدثه؛ شیرانی بیدآبادی، فرهاد؛ اشراقی، فرشید (1394). «عوامل مؤثر بر ناامنی غذایی مناطق روستایی شهرستان گرگان»، پژوهش‏های اقتصاد روستا، س اول، ش 2، ص 10.
[19] علوی، سمیه؛ امامی، محمد؛ قهدریجانی، محمد؛ تاج‌الدینی، هادی (1391). «اشتغال زنان روستایی و تأثیر آن بر امنیت غذایی»، دومین سمینار ملی امنیت غذایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سوادکوه.
[20] قنبری، یوسف؛ حجاریان، احمد؛ انصاری، رحیمه؛ کیانی، فاطمه (1393). «شناسایی عوامل و موانع مشارکت زنان روستایی در فعالیت‌های کشاورزی (مطالعة موردی: شهرستان فریدون شهر)»، پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، ش 2، ص 71ـ87.
[21] گودرزی، فریدون؛ شادی‌طلب، ژاله؛ طالب، مهدی (1387). «عوامل مؤثر بر امنیت غذایی در جامعة روستایی (مطالعة موردی دهستان پیر شهرستان خرم‌آباد)‏»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، توسعة روستایی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ایران، ص101ـ135.
[22] مرکز آمار ایران (1391). «اطلاعات هزینه و درآمد خانوارهای روستایی و شهری ایران سال 1388». قابل دسترسی در:
http://sanameh. Sci.org.ir/Alluser/DirectoryTreeComplete.aspx.
[23] مهرابی بشرآبادی، حسین؛ اوحدی، عبدالحسین (1393). «بررسی عوامل مؤثر بر امنیت غذایی در ایران»، اقتصاد کشاورزی، ص 111ـ121.
[24] میرزائیان، بتول؛ رحمانی، بیژن؛ رضویان، محمدتقی؛ فرجی‌راد، عبدالرضا (1397). «تحلیل اثربخشی مؤلفه‏های اقتصادی در رفاه خانوارهای روستایی مورد: بخش مرکزی شهرستان اسلام‌آباد غرب»، اقتصاد فضا و توسعة روستایی، د 7، ش23.
[25] میرک‌زاده، علی‌اصغر؛ علی‌آبادی، وحید؛ شمس، علی (1389). «واکاوی موانع مشارکت زنان روستایی در برنامه‏های آموزشی و ترویجی»‏، فصل‌نامة روستا و توسعه، س13، ش2.
[26] نادری مهدیی، کریم؛ جلیلیان، سارا (1395). «واکاوی ناامنی غذایی و برخی عوامل مؤثر بر آن در زنان روستایی سرپرست خانوار شهرستان اسلام‌آباد غرب»، پژوهش و برنامه‏ریزی روستایی، س 5، ش2، ص 30ـ45.
[27] ندیمی، نغمه؛ نصابیان، شهریار؛ دقیقی اصل، علیرضا (1390). «بررسی امنیت غذایی در ایران و عوامل مؤثر بر آن»، پایان‏نامة کارشناسی‏ارشد توسعة اقتصاد و برنامه‌ریزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکدة اقتصاد و حسابداری.
[28] نوروزی، نیکی؛ مقدسی، رضا؛ شمس‌الدینی، سولماز (1392). «بررسی فقر و ناامنی غذایی و عوامل مؤثر بر آن در خانوارهای روستایی استان خورزستان»، اولین همایش ملی چشم‌انداز اقتصاد ایران.
[29] هاشمی‌تبار، محمود؛ اکبری، احمد؛ درینی، مهسا (1397). «تحلیل عوامل مؤثر بر امنیت غذایی در نواحی روستایی جنوب استان کرمان»، اقتصاد فضا و توسعة روستایی، س 7، ش 2، ص1ـ18.
[30] یوسفی، مریم؛ رحمدل، مهدی (1395). «نقش زنان روستایی در تأمین امنیت غذایی»، نخستین کنگرة ملی زنان موفق ایران.
[31] Abebaw, D., Fentie, Y., Kassa, B. (2010). "The impact of food security program on household food consumption in Northwestern Ethiopia: a matching estimator approach". Journal of food policy, 35, PP 286-293.
[32] Alaimo, K. Olson, C. M., Frongillo, E. A. (2001). "Low family income and food insufficiency in relation to overweight in US children: is there a paradox? " Arch PediatrAdolesc Med , 155: PP 1161-1167.
[33] Anriquez, G., Daidone, S., & Mane, E., (2013). "Rising food prices and undernourishment: A cross-country inquiry", Food Policy 38,PP190-202.
[34] Bagheri, S.A., Zamani, A., Vakili,M.,& Shenavar, R. (1391/2012). "Food Security". Journal of Social Workers, 21(1), PP28-33. (In Persian).
[35] Bala, B.K.Alias, E.F.Arshad, F.M, Noh K.M. and Hadi, A.H.A. (2014). "Modelling of food security in Malaysia", Simulation Modelling Practice and Theory 47, PP 152-164.
[36] Bernstein, M. )2010(. "Fair Trade Cooperatives and Women's Empowerment: Impacts for US Policy on Food Security". Paper presented at the Annual Meeting of the Southern Political Science Association, New Orleans, January 6-8, PP 1- 22.
[37] Dauda, R. O. S. (2010). "Women’s status, household food security and coping strategies in Nigeria: a survey based analysis".
[38] De Schutter, O. (2013). "Gender equality and food security: Women’s empowerment as a tool against hunger,Asian Development Bank".
[39] Doppler, W. (2002). "Farming and Rural Systems Approaches". Published Lecture Material, Hohenheim, PP: 12.
[40] Ecker, O. (2012). "Agricultural growth is good, but is not enough to improve nutrition", International Food Policy Research Institute, Secure Nutrition Seminar, World Bank, June.
[41] FAO, IFAD, UNICEF, WFP and WHO. (2019). the State of Food Security and Nutrition in the World 2019. Safeguarding against economic slowdowns and downturns. Rome, FAO.
[42] FAO. (2014). "Report on use of the Household Food Insecurity Access Scale and Household Diatary Score in Two Survey Rounds in Manica and Sofala Province", Mozambique,2006-2007.
[43] FAO. (2018). “Global Report on Food Crisis", Food Security Information Network,Available at: http://www.fao.org/resilience/resources/resources-detail/en/c/1187704/.
[44] Ferotafar, L. (2013). "The analysis of Food security situation and its Factors affecting in rural householders in Baladarband districts", master thesis, Supervisor: K.Zarafshani, agricultural faculty, Department of Agricultural Extension and Education, Razi University of Kermanshah. (In Persian).
[45] Francina, P. X., & Joseph, M. V. (2013). Women empowerment: The psychological dimension. Rajagiri Journal of Social Development, 5(2), PP 61-74.
[46] Gangadharappa, H.V, Pramod, K. T. M. Shiva, K. H. G. (2007). "Gastric floating drug delivery systems: a review". Indian J. Pharm. Ed. Res. 41, PP 295–305.
[47] Gensch, R. (2008). "Productive sanitation: Increasing food security by reusing tread exceta and grey water in agriculture". Urban, Agricultur magazine No.20.
[48] Gustafson,D.J. (2013). "Rising food costs and glaobal food security: Key issue and relevance for India". Indian Journal of Medical Research,138 ,PP 398-410.
[49] Heflin, C. M. Siefert, K. Williams, D. R. (2005). "Food Insufficiency and Women's Mental Health: Findings from a 3-Year Panel of Welfare Recipients". Social Science and Medicine 61, PP 1971-1982.48.
[50] Krejcie, R.V., & Morgan, D.W. (1970).‏"Determining sample size for research activities". Educational and psychological measurement, 30(3), PP 607-610.
[51] Malapit, H. J. L., & Quisumbing, A. R. (2015). "What dimensions of women’s empowerment in agriculture matter for nutrition in Ghana? " Food Policy, 52, PP 54-63.
[52] Medel-Anonuevo, C. (1995). Women, Education and Empowerment: Pathways towards Autonomy, UIE Studies 5.
[53] Menon, S. T. (1999). Psychological empowerment: Definition, measurement, and validation. .Journal of Behavioural Science, 161.
[54] Mousseau, F. Institute, O. (2009). "‏Impact of market access on food security – application of food factor analysis". Pakistan journal of social Sciences (pjss), 2, PP 4-11.
[55] Mssrf, M.S. (2004). "‏Swaminathan Research Foundation, Centre for Research on Sustainable Agricultural and Rural Development", World Food Programme. Atlas of the Sustainability of Food Security in India, Pp. 294. http://openlibrary.org/ b/OL3333082M/Atlas_of_the_sustainability_of_food_security_in_India (accessed 25.09.09).
[56] Najibi, N., Dorosty Motlagh, AR., Sadrzadeh Yeganeh, H., Eshraghian, M R., Daneshi, M. and Azizi, S. (2013). "Food Insecurity status and some associated socioecono,ic factors among newly diagnosed patients with type2 diabetes in Shiraz". Journal of Arak University of Medical Sciences, 1, PP 98-106. (In Persian).55.
[57] Nord, M. and Coleman-Jensen, A., (2010). "Food Security in the United States: Definitions of Hunger and Food Security. U.S. Department of Agriculture", Economic Research Service. Available at www.ers.usda.gov/.
[58] Nord, M., M. Andrews, and S. Carlson. (2004). "Household Food Security in the United States", Food Assistance and Nutrition Research Report Number 42. United States Department of Agriculture, Economic Research Service, PP 124- 143.
[59] Ojeleye, O.A., Adabisi, O.A., Fadiji,T.O. (2014). "Assessment of Farm Household Food Security and Consumption Indices in Nigeria", Journal homepage:http;//aessweb.com/.
[60] Olumakaiye, M. F., & Ajayi, A. O. (2006). "Women’s empowerment for household food security: The place of education". Journal of Human Ecology, 19(1), PP 51-55.
[61] Pimental, D. (2007). "Area- Wide Pest Management", Environmental, Economic, and Food‏, 3, PP 35-47.
[62] Rostami. F, Shahmoradi, M. and Baghaei, S. (2015). "Factors affecting on rural households food security (Case study: Karnachy Village in kermanshah County) ", Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research , 4, PP 725-737. (In Persian).
[63] Saadi, H. Azizi, M. and Azami, M. (2014). "Extension Education and Food security of Farmer households (Case study: Qorveh county, Kurdistan Province)‏", Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 3, PP 483-499. (In Persian).
[64] Saadi,H. and Vahdat Moaddab, H. (2014). "Assessment of female-headed households food security and the affecting factors: Case Study: Women in Razan City". Journal Women in Development and Politics, 3, PP 411-426. (In Persian).
[65] Safarpour, M.,Dorosty Motlagh, A., Hosseini, S. M., Ranjbar Noshari,F.,Safarpour,M., Daneshi, Maskooni, M., Azizi, S, & Kashani, A. (2011). "Prevalence and outcomes of food insecurity and its relationship with some socioeconomic factors". Journal of Knowledge and Health, 4, PP 193-198. (In Persian).
[66] Salimian, S. (2007). "Population growth", the environment and food supply.
[67] Savari, M., ShabanAli Fami, H. and Ameri, J. (2015). "Food security and the factors affecting it’s in the rural community of Dianah Valley". Journal of Rural Research, 2, PP 311-332. (In Persian). 
[68] See, L. Fritz, S. You, L. Ramamkutty,N. Herrero, M. (2015). "Improved Global cropland data as an essential ingredient for food security", Global Food Security, 4, PP 37-45.
[69] Sen, A. (2007). Population and reasoned agency: population growth and food security. Development, 50(1), PP 98-102.
[70] Sharafkhani, R., Dastgiri,S., Ghareaghagiasl,R. & Ghavamzadeh, S. (2011). "Prevalence and determinants of household food insecurity: a cross-sectional study (Sou Village, city of Khoy -1388) . " Urmia Medical Journal, 2, PP 128-123.
[71] Sharaunga, S., Mudhara, M., & Bogale, A. (2016). "Effects of ‘women empowerment’on household food security in rural KwaZulu‐Natal province". Development Policy Review, 34(2), PP 223-252.
[72] Shook, C. L. Ketchen, D. J. Jr. Hult, G. T. M. Kacmar, K.M. (2004). "An assessment of the useof structural equation models in strategic management research". Strategic Management Journal, 25, PP 397–404.
[73] Sinyolo, S., Mudhara, M., and Wale, E. (2014). "Water security and rural household food security: empirical evidence from the Mzinyathi district in South Africa", Food Sec, 6, PP 483-499.
[74] Siyoum, A.D. (2012). "Broken Promises Food Security Interventions and Rural Livelihoods in Ethiopia", Phd thesis, Waganingen University.
[75] Sraboni, E., Malapit, H. J., Quisumbing, A. R., & Ahmed, A. U. (2014). "Women’s empowerment in agriculture: What role for food security in Bangladesh? ". World Development, 61, PP 11-52.
[76] USDA Food Security Module. (2008). "Guide to Measuring Household Food Security". Availableat:http://www.sciencedirect.com/science?_0b=RedirctURLmetod=externObjLink&_locaor=url&_cd=3021&_plsSign=2B&_targetURL=http%253A%252F%252Fwww.ers.usda.gov%252FBriefing%252FFoodSecurity%252F (Accessed June 15, PP 37 – 44.
[77] World Bank .(2014). "World development indicators database". Accessed June 6,2014: http;//data.worldbank.org//.
[78] World Bank. (1986). "Managing Agricultural Production Risk".
[79] Zimmerman, Marc A. (1995). "Psychological empowerment: Issues and illustrations". American Journal of Community Psychology 23(5): PP 581-599.
زن در توسعه و سیاست
دوره 17، شماره 4
دی 1398
صفحه 603-630
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار