زن در توسعه و سیاست

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

تماس با ما

اخبار و اعلانات

راهنمای تنظیم مقاله

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

فرم ها و فایل های ضروری نشریه

برساخت زیبایی بدن زنانه (مطالعۀ موردی: زنان شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی ارشد علوم اجتماعی دانشگاه گیلان

2 دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه گیلان

3 استادیار علوم اجتماعی دانشگاه گیلان

چکیده

این پژوهش تلاش دارد «زیبایی بدن زنانه» را به‌منزلة یک نظم گفتمانی توصیف کند و به تفسیر گفتمان‏های حاضر در این عرصه و همچنین سازوکارهای هژمونیک بازنمایی سوژة زن درون هر گفتمان بپردازد. در این راستا، با رویکردی کیفی و در چارچوب روش تحلیل گفتمان، به بسط تحلیلی گفتمان‏های زیبایی بدن زنانه پرداخته شد. داده‏های پژوهش با بهره‏گیری از تکنیک مصاحبة نیمه‌‏ساخت‏یافته در میان 30 نفر از زنانی که به روش نمونه‏گیری نظری هدفمند انتخاب شدند گردآوری شده است. یافته‏های پژوهش به تفسیر بدن به‌عنوان سوژه در سه سطح گفتمان‏های ورزش، پزشکی و رژیم غذایی منجر شد. مفاهیم ساخت و زنانگی بدن ذیل گفتمان ورزش، استاندارد و اروتیک شدن زیبایی در گفتمان پزشکی و مفاهیم انضباط و شرم بدن ذیل گفتمان رژیم غذایی صورت‏بندی شده است. تفسیر این سه سطح گفتمانی نشان می‏دهد که در بالاترین سطح هژمونی گفتمانی، مرد‌سالاری به‌منزلة گفتمان عینیت‏یافته وجه هژمونیک دارد و ذهنیت زنان را در راستای مدیریت بدن جهت‏دهی می‏کند. این گفتمان با طرح مفهوم «زن ایدئال» به دنبال نفی شکل‏های دیگر زنانگی بوده و اصولاً گره‏گاه زیبایی بدن زنانه را در قالب نگاه هژمونیک مردانه به بدن زنانه برساخت می‏کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modelling Beauty of the Female Body; Case Study: Women in Rasht

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Vazifehshenas 1
  • Mohamadmahdi Rahmati 2
  • Hoda Hallajzadeh 3

1 Master student of social sciences, University of Guilan

2 Associate Professor of Social Sciences, University of Guilan

3 Assistant Professor of Social Sciences, University of Guilan

چکیده [English]

The research attempts to describe the beauty of the female body as a discursive order, and to interpret the discourses present in this field as well as the hegemonic mechanisms of representing the female subject within discourse. In this regard, with a qualitative approach and in the framework of the discourse analysis method, this study discussed the analytical extension of the female body beauty discourses. Data were collected using semi-structure interview technique among 30 women who were selected through purposeful sampling. The findings of the research led to the interpretation of the body as a subject in three levels of exercise, medicine and diet discourses. The concepts of building and femininity of the body under the guise of sport discourse, standardization and beauty eroticism were formulated in the medical discourse and the concepts of discipline and body shame followed by diet discourse. The interpretation of these three discursive levels showed that patriarchy has the hegemonic aspect as the discourse in the highest level of discursive hegemony and directs the mentality of women in the direction of body management. This discourse with the conception of the ideal woman seeks to negate other forms of femininity and essentially builds the beauty of the feminine body in the form of a male hegemonic look into the feminine body.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse
  • Beauty
  • Social construction
  • Women
مراجع
[1] آزاد ارمکی، تقی؛ چاوشیان، حسن (1381). «بدن به‌مثابة رسانة هویت»، مجلة جامعه‏شناسی ایران، ش4، ص57ـ75.
[2] اباذری، یوسف؛ حمیدی، نفیسه (1387). «جامعه‏شناسی بدن و پاره‏ای مناقشات»، پژوهش زنان، ش4، ص137ـ160.
[3] احمدنیا، شیرین (1386). «جامعه‏شناسی بدن و بدن زنان»، فصل‌نامة زنان، ش 5، ص132ـ143.
[4] پایگاه خبری ایدئال گیلان (1397). «نشست خبری ادارة ورزش و جوانان رشت»، به آدرس:
http://idealegilan.ir/news/28121397
[5] تاجیک، محمدرضا (1383). گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.
[6] جواهری، فاطمه (1387). «بدن و دلالت‏های فرهنگی‌ـ اجتماعی آن»، نامة پژوهش فرهنگی، ش اول، ص37ـ80.
[7] حاجی‏لو و همکاران (1397). «مقایسة سرمایة فرهنگی بین دو گروه زنان با سابقة عمل‏های جراحی زیبایی و بدون جراحی زیبایی در شهر رشت»، جامعه‏شناسی کاربردی، ش4، ص167ـ182.
[8] خواجه‏نوری، بیژن؛ مقدس، علی‏اصغر (1388). «رابطة بین تصور از بدن و فرایند جهانی‌شدن‌ـ مطالعة موردی زنان شهرهای تهران، شیراز و استهبان»، جامعه‏شناسی کاربردی، ش33، ص1ـ24.
[9] خبرگزاری جمهوری اسلامی (1397). «تعداد باشگاه‏های فعال در کشور مشخص شد»، به آدرس:
https://www.irna.ir/news/83155372
[10] خبرگزاری صدا و سیما (1397). «درد واگیردار این روزهای جامعه»، به آدرس:
https://www.iribnews.ir/fa/news/2266846
[11] دریفوس، هیوبرت؛ رابینو، پل (1391). میشل فوکو: فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، ترجمة حسین بشیریه، چ8، تهران: نی.
[12] ذکایی، محمدسعید؛ صدیقی، سعیده (1394). «زنانگی و ورزش»، مطالعات اجتماعی روان‏شناختی زنان، ش2، ص67ـ92.
[13] رفعت‏جاه، مریم؛ سیارپور، فاطمه (1390). «عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر بازنمایی هویت از طریق بدن»، فصل‌نامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش23، ص73ـ96.
[14] نورعلی‏وند، علی و همکاران (1396). «تبیین جامعه‏شناختی مشارکت ورزشی زنان با تأکید بر هنجارهای جنسیتی»، فصل‌نامة فرهنگ ایلام، ش56، ص31.
[15] عباداللهی، حمید و همکاران (1394). «پدرسالاری، تجدد تحریف‏شده و نمایش بدن زنانه: مطالعه‏ای در شهر رشت»، مطالعات اجتماعی ایران، س9، ص5ـ34.
[16] فوکو، میشل (1397). مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چ15، تهران: نی.
[17] فوکو، میشل (1394). اراده به دانستن، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چ10، تهران: نی.
[18] مجدالدین، اکبر (1383). «نوربرت الیاس بنیان‏گذار جامعه‏شناسی فرایند»، پژوهش‏نامة ادبیات و علوم انسانی، ش41، ص131ـ148.
[19] میلز، سارا (1392). میشل فوکو، ترجمة داریوش نوری، چ2، تهران: مرکز.
[20] مختاری، مریم؛ عنایت، حلیمه (1390). «نظریة مبنایی جامعه‏پذیری دوران کودکی و تصور بدنی زنان: بررسی زنان تحت عمل جراحی زیبایی بینی در شهر شیراز»، مطالعات اجتماعی روان‏شناختی زنان، ش‌اول، ص7ـ30.
[21] نوری، هه‏لاله (1393). «تحلیل بازنمایی زیبایی زنانه در گفتمان مردانه»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ.
[22] نوروزی و همکاران (1397). «بررسی تأثیر تصویر بدن و مدیریت بدن بر مشارکت ورزشی زنان استان ایلام»، جامعه‏شناسی کاربردی، ش4، ص99ـ122.
[23] هنیش، ناتالی (1389). جامعه‏شناسی نوربرت الیاس، ترجمة عبدالحسین نیک‏گهر، چ2، تهران: نی.
[24] یاسینی، فاطمه (1390). «بدن به‌مثابة ابژه‏ای زیباشناسانه: نیازی فراتر از زیبایی (رابطة بین جهانی‌شدن و مدیریت بدن)»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، جامعه‏شناسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان.
[25] یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمة هادی جلیلی، چ7، تهران: نی.
[26] Awal, D. H. , Mills, C. (2017). Cosmetic facial surgery: are online resources reliable and do patients understand them, British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 56, PP 124-128.
[27] Bruce, Tranter & Dallas,Hanson (2011). cosmetic surgery, attraction and body image in Australia, vol. 1-13.
[28] Clark, Adele E. , Mamo Laura, Fishman Jennifer, shim Janet k. & Fosket Jennifer Ruth (2003). Biomedicalization: Technoscie ntific Transformations of Health, Illness and U.s Biomedicine, American Sociological Review.
[29] Cashmore, E (2000). Sport Cultare. London: Routledge.
[30] Foucault, Michel (1997). language, conter - memory, practice: selected Essays and Interviews. Edited by Bouchard, Donahd. F . Newyork: cornell university press.
[31] Foucault, M. (1991). The Foucault Effect: Studies in governmentality. Edited by G burchell, C Gorden, & P Milller, Hemel Hempstead: Harvester Wheatsheaf.
[32] Foucault, M. (1986). The Foucault Reader. Edited by p. Rabinow. London: penguin Books.
[33] Gilvianotti, R (2005). Sport a critical sociology. Londen: Politypress.
[34] Gagne, P. & Mcgaughey, D (2002). Designing women: Cultural hegemony and the exercise of power among women women who have undergone elective mammoplasty. Gender & society, 16.
[35] Johanson, T (2002). Social Psychology of the Body. London: sage
[36] McKenney, S. J. & Bigler, R. S. (2016). Internalized sexualization and Its Relation to Sexualized Appearance, Body surveillance and body shame among early adolescent girls. Journal of early adolescence. 36, PP 171 – 197.
[37] Nettleton, sarah (1996). The Sociology of Health and illnes, USA: polity press.
[38] Odoms Yong, Angela (2008). Factors that influence body image representation of black Muslim women. Social science & Medicine, 66, PP 2584 – 2573.
[39] Shu, Yueh Lee (2014). The Normalization of cosmetic surgery in womanʻs magazines from 1960 to 1989. 1. Spring 2014.
[40] Turner, Brayan. S . (2008). The body and society: Exploration in social theory, Third Edition, Londen: sage publication.
[41] Turner, Bryan S. (1994). Regulating Bodies, Essay in Medical Sociology, London:
[42] Tatangelo, Gemma L. , McCabe, Marita, and Ricciardelli, Lina A. (2015). Body Image, School of psychology, Deakin University, Burwood, VIC, Australia, PP 735-740.
[43] Tyler, K. & Lopez, S. & Flores, L. (2009). The Media, Body Evaluation, and perception of physical Attractiveness among College _ Womened Men, Psi Chi gornal of Under.
زن در توسعه و سیاست
دوره 18، شماره 2
تیر 1399
صفحه 173-193
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار