نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

در سال‌های اخیر، با استفاده از رویکرد دانش‌‌محوری از منظری دیگر بر توسعه تأکید شده است. این نوع نگاه، نیازمند ایجاد مراکز رشد و پارک‌های فناوری در مناطق مختلف است. هدف اصلی از تأسیس پارک‌های فناوری، ارتقای علمی و فناوری منطقه است که پارک علم‌و‌فناوری استان سیستان‌و‌بلوچستان نیز از این قاعده مستثنا نیست. استان ذکرشده با تأسیس پارک علم‌و‌فناوری بر آن است با کمک نیروی انسانی خود کیفیت بخش‌های صنعتی و تولیدی را افزایش دهد. تحقیق پیش‌رو، با هدف بررسی نقش پارک‌های علم‌و‌فناوری در اشتغال‌زایی زنان روستایی، تلاش کرده به اهمیت و نقش پارک علم‌و‌فناوری سیستان‌و‌بلوچستان در این خصوص بپردازد. جهت گردآوری داده‌ها از مصاحبه به روش گلوله‌برفی با صاحب‌نظران و اهل فن استفاده شده است. جامعة این تحقیق، مسئولان و مدیران و کارشناسان حوزة علم‌و‌فناوری استان سیستان‌و‌بلوچستان را در‌بر می‌گیرد که در پارک علم‌و‌فناوری و واحد رشد این پارک مشغول فعالیت‌اند. در این خصوص، با 20 تن از مسئولان حوزة مورد نظر مصاحبه انجام شد. نتایج نشان‌دهندة اثرگذاری مثبت فناوری بر اشتغال، آموزش، تبدیل ایده به کسب‌وکار، عزت‌نفس و خود اثربخشی زنان روستایی است. علاوه بر تأثیرات مثبت، تعدادی از موانع فردی، دانشی‌ـ مهارتی، اجتماعی‌ـ فرهنگی، مدیریتی، حقوقی‌ـ قانونی بر سر راه اشتغال زنان روستایی شناسایی شدند که برای رفع این موانع راهکارهایی مانند ارتقای توانمندی شغلی، فناوری‌های نوین در صنایع‌دستی، بسترسازی برای مشارکت زنان، اصلاح نگرش جامعه و توسعة حمایت‌های دولت پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of science and technology parks in creating jobs for rural women(Case study: Sistan and Baluchestan Science and Technology Park)

نویسندگان [English]

  • Hassan Afrakhteh 1
  • somayeh azizi 2

1 Professor of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography. University of Tehran Kharazmi , Tehran, Iran

2 Ph.D. Student of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography, University of Tehran Kharazmi, Tehran, Iran

چکیده [English]

In recent years, development has been emphasized from another perspective using a knowledge-based approach. This kind of view requires the creation of growth centers and technology parks in different areas. The main purpose of establishing technology parks is to promote science and technology in the region, and Sistan and Baluchestan Science and Technology Park is no exception to this rule. With the establishment of the Science and Technology Park, the province intends to increase the quality of its industrial and production sectors with the help of its human resources. The present study, with the aim of the role of science and technology parks in creating jobs for rural women, has tried to examine the importance and role of Sistan and Baluchestan Science and Technology Park in this regard. In order to collect data, snowball interviews with experts and technicians have been used. The population of this research includes officials, managers and experts in the field of science and technology of Sistan and Baluchestan province who are working in the science and technology park and the growth unit of this park. In this regard, 20 officials in the relevant field were interviewed. The results show the positive impact of technology on employment, education, turning ideas into business, self-esteem and self-efficacy of rural women. In addition to the positive effects, a number of individual, knowledge-skills, socio-cultural, managerial, legal-legal barriers to the employment of rural women were identified. Active participation of women, reform of community attitudes and development of government support were suggested.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science and Technology Park
  • Employment
  • Rural Women
  • Sistan and Baluchestan Province
[1] ابراهیمی، ندا (1394). «ارزشیابی عملکرد صندوق بیمة اجتماعی روستاییان و عشایر (مورد مطالعه: صندوق بیمه اجتماعی شهرستان خرم‌آباد)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد توسعة روستایی، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه لرستان.
[2] اسدزاده، احمد؛ میرانی، نینا؛ قاضی‌خانی، فروغ؛ اسمعیل‌درجانی، نجمه؛ هنر‌دوست، عطیه (1396). «بررسی نقش اشتغال و تحصیلات زنان بر رشد اقتصادی ایران»، زن در توسعه و سیاست، دورة 15، ش 3، ص 359ـ381.
[3] افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین؛ سجاسی قیداری، حمدالله (1393). توسعة روستایی با تأکید بر کارآفرینی (تعاریف، دیدگاه‌ها و تجربیات)، تهران: سمت، چ 3.
[4] افراخته، حسن (1399). «تحول پارادایمی در اقتصاد فضا (عبور از رویکرد تحلیل فضایی)»، اقتصاد فضا و توسعة روستایی، س 9، ش 1، ص 1ـ20.
[5] ایزدیان، زینب (1390). «نقش پارک‌های علمی در توسعة کارآفرینی»، کار و جامعه، ش 136، ص 55ـ64.
[6] پاپلی‌یزدی، محمدحسین؛ رجبی سناجردی، حسین (1392). نظریه‌های شهر و پیرامون، تهران: سمت، چ7.
[7] ترات، پل (1395). مدیریت نوآوری و توسعة محصول جدید، ترجمة محسن امامی و ابراهیم سوزنچی کاشانی، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
[8] جمشیدی، معصومه؛ مهدی‌زاده، حسین (1398). «کاربرد رویکرد آینده‌پژوهی در تحلیل سیستمی پیامدهای استراتژی مرسوم توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار استان ایلام»، زن در توسعه و سیاست، دورة 17، ش 4، ص 631ـ652.
[9] حاج‌فتحعلی‌ها، عباس (1372). توسعة تکنولوژی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
[10] حاجی شمسایی، علی؛ نوشین‌فرد، فاطمه؛ باب‌الحوائجی، فهیمه (1395). «شاخص‌ها و عوامل مکانی و جغرافیایی در عملکرد پارک‌های علم‌و‌فناوری ایران»، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، س 8، ش 3، ص 185ـ201.
[11] حجازی، رضا؛ کیاکجوری، کریم؛ باقرزاده لاکانی، فاطمه (۱۳۹۰). «نقش پارک‌های علم‌و‌فناوری در توسعة کارآفرینی»، کنفرانس ملی کارآفرینی، تعاون، جهاد اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین، قابل‌دسترس از طریق لینک https://www.civilica.com/Paper-NCECEJ01-NCECEJ01_055.html
[12] حسین رضوی، سروناز (1389). «امکان‌سنجی استفاده از رویکرد پارک علم‌و‌فناوری در توسعة منطقه‌ای (نمونه موردی: استان همدان)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی توسعة منطقه‌ای، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
[13] دفتر برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1394). نگاهی به مراکز علم‌و‌فناوری در ایران و جهان، تهران: مجموعه انتشارات علم‌و‌فناوری.
[14] روشه، گی (1395). تغییرات اجتماعی، ترجمة منصور وثوقی،  تهران: نی، چ 26.
[15] ریاحی، وحید؛ ضیائیان فیروزآبادی، پرویز؛ عزیزپور، فرهاد؛ دارویی، پرستو (1398). «عوامل مؤثر بر ناپایداری الگوی کشت در ناحیة لنجانات»، اقتصاد فضا و توسعة روستایی، س 8، ش 4، ص 139ـ168.
[16] زمانی، حسین (1384). «ایجاد واحدهای رشد برای توسعۀ مناطق روستایی»، مجموعه مقالات دومین همایش پارک‌ها و مراکز رشد علم‌و‌فناوری ایران، ص 272ـ279.
[17] شادان، سعید؛ پورسراجیان، داریوش؛ زارع، رامین (1392). «تحلیل و طراحی ساختار مناسب پارک‌های علم‌و‌فناوری ایران»، پارک‌ها و مراکز رشد، س 10، ش 37، ص 22ـ33.
[18] شورمیج، رمضانعلی؛ اسدی عزیزآبادی، مهسا (1392). «بررسی و تحلیل تأثیرات شهرک علم‌و‌فناوری اصفهان با توسعة اقتصادی منطقه»، پارک‌ها و مراکز رشد، س 9، ش 36، ص 11ـ18.
[19] عزیزی، فیروزه (1389). «نگرشی بر مشارکت زنان در عرصة علم و تکنولوژی جهان»، پژوهشنامة علوم انسانی و مطالعات فرهنگی زنان، س 1، ش 1، ص 107ـ132.
[20] کاظمی، حمید؛ نصری، شهره؛ مهاجری، آیدا (1396). مقدمه‌ای بر ظرفیت جذب دانش و فناوری: کلید مغفول توسعه، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
[21] کرد، باقر؛ آبتین، عبدالعزیز (1392). «بررسی عوامل مؤثر بر توسعة کارآفرینی روستایی در استان سیستان‌و‌بلوچستان با تمرکز بر توسعة مراکز رشد روستایی»، جغرافیا و توسعه، دورة 11، ش 32، ص 1ـ14.
[22] نصر، علی؛ حاجی‌حسینی، حجت‌الله (1396). «نقش پارک‌های علم‌و‌فناوری در توسعة نوآوری و فناوری»، نشریة رهیافت، دورة 27، ش 65، ص 37ـ49.
[23] وکیل‌الرعیا فینی، یونس؛ بهبهانی، پگاه (1394). «نقش مراکز رشد و پارک‌های علم‌و‌فناوری در توسعة شرکت‌های دانش‌بنیان»، صنعت و دانشگاه، س 8، ش 27 و 28، ص42ـ59.
[24] Doss, C. R. (2001). “Designing Agricultural Technologies for African Women Farmers: Lessons from 25 Years of Experience”. World Development, 29(12): PP 2075-2092.
[25] Downing, R., Thompson, J. (2007). “The entrepreneur enabler: Identifying and supporting those with potential”. SmallBusiness and Enterprise Development, 14(3): PP 528-544.
[26] Eshun, J. P. (2004). Where do business incubators come from?. Columbia University: New York, NY.
[27] ILO (2018). “Global Employment Trends for Women”. Available at: http://www.ilo.ru/ gender/files/WomenEmploymentsEng.pdf.
[28] Nathan, D., Kelkar, G. (2004). “Wood Energy: The Role of Women’s Unvalued Labour”. Technology and Development, Sage Publications, New Delhi / Thousand Oaks, CA/ London, PP 205-224.
[29] Sathiabama, K. (2010). “Rural women Empowerment and entrepreneurship Development, Student papers Sathiabama, Women Empowerment”. journal of Women Empowerment, id:2475, eSocialSciences, PP 1-8.
[30] Voisey, P., Gornall, L., Jones, P., Thomas, B. (2006). “The measurement of success in a business incubation project”. Small BusinessandEnterprise Development, 13(3): PP 454-468.