نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجویی دکتری مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

2 استاد جامعه‌شناسی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران

3 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ازخودبیگانگی محصول دنیای مدرن است که بر اثر تغییر در شیوة تقسیم کار، فرایند تولید و سلب مالکیت در جهان شروع به گسترش کرد که نتیجة آن چند‌پارگی روابط فرد با خود و جهان پیرامون و از بین رفتن اصالت انسانی است و در این بین زنان متأثر از سیاست‏های نابرابری و تبعیض جنسیتی، محرومیت‏های ناشی از سلب مالکیت و نگاه ابزاری و شیءوارگی در رسانه به‌شدت تحت‌تأثیر این مسئله قرار گرفتند. بنابراین، هدف از این تحقیق کشف و تفسیر تجربة زنان در باب ازخودبیگانگی و ارائة راهبردهای برایی رهایی از آن با استفاده از روش نظریة مبنایی است. برای گردآوری داده‏ها از شیوة نمونه‏گیری هدفمند استفاده شده است که 20 نفر از زنان شهر مشهد انتخاب شده و مورد مصاحبه عمیق قرار گرفته‏اند و داده‏های به‌دست‌آمده نیز طی سه مرحله کدگذاری تحلیل شده‏ است. نتایج نشان می‏دهد: مقوله‏هایی از قبیل: تبعیت از سلطه، شخصیت نمایشی و سایر مقولات علی که در متن تفسیر شده‏اند موجب ایجاد و تشدید ازخودبیگانگی در زنان شده و وجود این شرایط توأم با تضعیف قدرت اراده و اختیار در آنان فرصت تجربه‌کردن، شناخت از خود و استعدادها را در آنان کاهش داده است. بنابراین، برای رهایی از این جهان محصور‌شده زنان راهبردهای متعددی را ارائه کرده‏اند که مهم‌ترین آن ارتقای سطح آگاهی و شناخت از خود و جهان پیرامونشان است تا بتوانند به نوسازی اصالت خود مداومت ورزند و جهان اجتماعی خود را توأم با آزادی و آگاهی خلق کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying the social experiences of Self-Alienation in the women and Strategies for to get rid of It

نویسندگان [English]

  • zahra khavari 1
  • Alireza Mohseni Tabrizi 2
  • Seid Mohamad Seid Mirzaee 3

1 phD Student of Social Problems of Iran, University of Science and Research Branch Islamic Azad , Tehran, Iran

2 (Professor in Sociology, University of Tehran, Tehran, Iran

3 Professor in Sociology, University of Shahid beheshti, Tehran, Iran

چکیده [English]

Alienation is the product of the modern world, which began to expand as a result of changes in the division of labor, the process of production and the expropriation in the world, which resulted in the fragmentation of the individual's relationship with himself and surrounding world, also destroying the human essence. Accordingly, the women affected by this issue, as a result of inequality and gender discrimination policies, deprivation due to the expropriation, instrumental look and commodification in the media have been strongly affected.
The purpose of this research is to explore and interpret the women's experience of "self-alienation and strategies to get rid of It" using the grounded theory method. Purposive sampling was used for data collection and finally, 20 women have been selected for in depth interviews in Mashhad. Data were analyzed through the three coding process. The results of the study show that: obedience of domination, Theatrical character and other causal categories that have been interpreted in the text, have exacerbated the self -alienation for women.
These conditions along with the weakening the power of will and authority, have reduced their opportunity to experience, self-knowledge and talents. Therefore, to get rid of this enclosed world, women have offered various strategies, the most important of which is improving the level of awareness and knowledge of women about themselves and the world around them so that they can continue to renew their essence and build their social world with freedom and awareness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-Alienation
  • Patriarchy
  • social experiences
  • awareness
[1] احمدی، بابک (1376). خاطرات ظلمت دربارة سه اندیشگر مکتب فرانکفورت، تهران: مرکز.
[2] استراس، آنسلم؛ کوربین، جولیت (1385). اصول روش کیفی: نظریة مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، تهران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[3] ازکیا، مصطفی (1395). روش پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، تهران: کیهان.
[4] ستوده، هدایت‌الله (1389). روان‌شناسی اجتماعی، تهران: آوای نور.
[5] لوکاچ، گئورگ (1383). دردفاع از تاریخ و آگاهی طبقاتی دنباله‌روی و دیالکتیک، ترجمة حسن مرتضوی، تهران: آگه.
[6] مک آفی، نوئل (1396). ژولیا کریستوا، ترجمة مهرداد پارسا، تهران: مرکز
[7] محسنی تبریزی،علیرضا (1395). روش تحقیق کیفی در مکاتب تفسیری (زمینه و کاربردها)، تهران: اطلاعات.
[8] محمد‌پور، احمد (1392). ضد روش منطق و طرح در روش‌شناسی کیفی، تهران: جامعه‌شناسان.
[9] ــــــــــ (1389). روش در روش، تهران: جامعه‌شناسان.
[10] محمدی‌اصیل، عباس (1397). برساخت اجتماعی جنسیت، تهران: گل‌آذین.
[11] مزاروش، استفان (1380). نظریة بیگانگی مارکس، ترجمة حسن شمس‌آوری، تهران: مرکز.
[12] موسوی، منصوره (1397). تابوی زنانگی، تهران.: مروارید.
[13] یگی، راحیل (1395). ازخودبیگانگی جهت‌گیری جدید در نظریة انتقادی، ترجمة احمد تدین، تهران: دنیایی اقتصاد.
[14] ایمان، محمدتقی؛ حسین، قائدی (1383). «بررسی عوامل مؤثر بر بیگانگی سیاسی دانشجویان (مطالعة موردی: دانشگاه شیراز)»، مجلة علوم اجتماعی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، س اول، ش 2، تابستان، ص 83.
[15] توفیقیان‌فر علی، حسین (1391).«بررسی بیگانگی جوانان و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (نمونة جوانان یاسوج)»، فصل‌نامة مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، س3، ش8، ص 45ـ58.
[16] حاج‌هاشمی، زهرا (1396). «بررسی ازخودبیگانگی در جامعة پدرسالار (داستان کوتاه پیرزاد، بیطار)»، کاوش‌نامة ادبیات تطبیقی، س7، ش26، ص43ـ62.
[17] حقیقتیان. منصور (1393). «اثر ازخودبیگانگی در ایجاد و شکل‌گیری رفتارهای اعتراض جمعی (مورد مطالعه: جوانان کرمانشاه»، مجلة علوم اجتماعی دانشکدة علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، تابستان.
[18] خواجه‌نوری، بیژن (1393).«مطالعة ارتباط شاخص‌های جهانی‌شدن فرهنگی و ازخودبیگانگی زنان»، فصل‌نامة جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی ش 4، ص 83ـ102.
[19] خزان، نگار؛ وثوق، منصور (1395).«تبیین جامعه‌شناختی تأثیرات مرد‌سالاری بر احساس محرومیت نسبی و احساس بیگانگی زنان از خود و از زندگی زناشویی»، فصل‌نامة بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورة 7، ش اول، بهار و تابستان، ص 57ـ98.
[20] رجائیان، فیروزه (1396).«ناسازی در میدان دانشگاهی و بیگانگی دانشگاهی (مطالعة موردی: دانشجویان دانشگاه مازندران)»، مطالعه و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورة6، ش اول، ص1ـ20.
[21] صمیمی، نیلوفر (1385). «شیء‌شدگی از لوکاچ تا هابرماس»، فصل‌نامة راهبرد، ش 41، ص226.
[22] کلانتری، عبدالحسین (1391). «بررسی جامعه‌شناسی عوامل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر بیگانگی اجتماعی، شهرنشینان شهر گیوی»، مجلة مطالعات توسعة اجتماعی، س4، ش3، ص53ـ56.
[23] محسنی تبریزی، علیرضا (1381). «آسیب‌شناسی بیگانگی اجتماعی‌ـ فرهنگی بررسی انزوایارزشی در دانشگاه‌های دولتی تهران»، فصل‌نامة پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ش 26، ص 126.
[24] منوچهری، عباس (1396).«نسبت میان ازخودبیگانگی و شهروندی در اندیشة ماکوزه»، دوفصلنامة علمی و پژوهشی پژوهش سیاست نظری، ص53ـ80.
[25] نادری، حمدالله (1389). «الگوسازی ساختار رابطة بین بیگانگی و بی‌تفاوتی اجتماعی»، مجلة علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی، ص25ـ59.
[26] یاری‌قلی، بهبود؛ صیادی. منصور (1395). «بررسی ازخودبیگانگی از دیدگاه فروم و مقایسه با دیدگاه اسلام»، فصل‌نامة روان‌شناسی و دین، س9، ش4، ص110.
[27] Duc Dai.Duong (2016). “Human development and alienation in the context of economic crisis in Vietnam”, PP 6.
[28] Fishman. Kalekin. Devorah & Langman. Lauren (2015). “Alienation: The critique that refuses to disappear”,PP 1-14.
[29] Luttrell. Johanna (2015). “Alienation and global poverty: Arendt on the loss of the world”, Philosophy and Social Criticism .Vol. 41(9), PP 872-874-875.
[30] Mahmoudi. Hojjat (2017). “The effects of sex and race on academic Alienation among Iranain student”, Journals of Educational student .PP 594-607.
[31] Merton, R.K. (1968). “Adult roles and responsibilities in N.S Smilser(ed)”, Personality and Social Systems. New York. P 186.
[32] Musto. Marcello (2010). “Revisiting Marx's Concept of Alienation”, Publication details, including instructions for authors and subscription. P 85.
[33] O’Donohue Wayne (2014). “Alienation An old concept with contemporary relevance for human resource management”, International Journal of Organizational Analysis. Vol. 22 No. 3, 2014. PP 301-316.
[34] Silva. Roberta. Nara & Gordon. Robert (2017). Alienation Theory and Ideology in Dialogue. P 6.
[35] Szanto. Thomas (2017). “Emotional Self-Alienation”, Midwest Studies in Philosophy, XLI.PP267.
[36] Hascher Tina &Hagenauer Gerda (2011). “Alienation from school”, International Journal of Educational Research-PP220-232.
[37] Turner, J.H. (1998). The structure of sociological theory, sixth edition, New York, Wadsworth Publishing Company. PP 548.
[38] Yuill. Chris (2011). “Forgetting and remembering alienation theory”, History of the Human Sciences, PP 103–119.