زن در توسعه و سیاست

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

تماس با ما

اخبار و اعلانات

راهنمای تنظیم مقاله

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

فرم ها و فایل های ضروری نشریه

بررسی تجربه‌زیستۀ مادران جایگزین از اجاره‌دادن رحم (مطالعۀ موردی: مادران جایگزین شهر تهران)

نوع مقاله : بنیادی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مردم‎شناسی دانشگاه آزاد تهران مرکز

2 استاد گروه مردم‎شناسی دانشگاه آزاد تهران مرکز

3 استادیار گروه مردم‎شناسی دانشگاه آزاد تهران مرکز

چکیده

رحم اجاره‎ای در حال تبدیل‌شدن به یکی از راهکارهای مهم‎ موجود جهت مقابله با ناباروری در زوج‎های نابارور است. هدف محققان در این تحقیق تشریح تجربه‌زیستة زنان اجاره‎دهندۀ رحم است که عموماً از اقشار ضعیف، مطرود و در حاشیة جامعه‌اند. این پژوهش به صورت کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام شده است. مشارکت‎کنندگان در این تحقیق 34 نفر زن درگیر در پروسة رحم جایگزین در شهر تهران‎اند که از میان آن‌ها 14 مورد زنان اجاره‎دهندة رحم، 14 مورد مادران واقعی، 3 مورد پزشکان و 3 مورد نیز واسطه‎های مرتبط با پدیدة رحم اجاره‎ای هستند. مصاحبه‎ها در بازه‌ای یازده‌ماهه (1398) تا زمان حصول اشباع نظری ادامه یافته است و از مشارکت‎کنندگان با استفاده از تکنیک‎های مصاحبة پدیدارشناسانه داده‎های لازم به دست آمده است. همچنین، برای تحلیل داده‎ها از تکنیک تحلیل سه‌مرحله‎ای گراندد تئوری استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‎دهد که زنان اجاره‎دهندة رحم عموماً از ضعیف‎ترین اقشار اجتماعی هستند و عموم این زنان سرپرست خانوار هستند. آن‌ها عموماً در مناسبات حاکم بر تولید فرزند نقشی منفعلانه را ایفا می‎کنند و با آنان به‌مثابة یک کالا/ شیء یا ظرف حامل جنین برخورد می‎شود. نتایج این پژوهش نشان می‎دهد که اجاره‎دهی رحم مستلزم انسان‎زدایی از زنان گیرنده و سلطة همه‎جانبه بر کلیة ابعاد زیستی‏شان است. مناسبات حاکم، مجموعه قوانین و کیفیت سلطه زنان گیرندة جنین را در موقعیتی تحت نظارت قرار داده است. نتایج کلیدی پژوهش، که از حضور مستمر محققان در میدان و مصاحبه با واسطه‎ها و پزشک‎های درگیر در این عمل منتج شده است، نشان می‎دهد که با توجه به شمار بسیار بالای متقاضیان زنان اجاره‎دهندة رحم، در صورت وضع‌نشدن قوانین حمایتی شاهد گسترش این روابط و شدت‌یافتن سطح بهره‎کشی از زنان خواهیم بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

بررسی تجربه زیسته مادران جایگزین از اجاره دادن رحم

نویسندگان [English]

  • nastaran dadkhah 1
  • Asghar asgari 2
  • ali baseri 3
  • fariba mireskandari 3

1 Anthropology . Azad University . Tehran markaz

2 استاد گروه مردم شناسی دانشگاه آزاد تهران مرکز

3 استادیار گروه مردم شناسی دانشگاه آزاد تهران مرکز

چکیده [English]

رحم اجاره‎ای در حال تبدیل شدن به یکی از مهم‎ترین راهکارهای موجود جهت مقابله با ناباروری در زوج‎های نابارور است. هدف این تحقیق؛ تشریح تجربه زیسته زنان اجاره‎دهندۀ رحم_ که عموماً از اقشار ضعیف، مطرود و در حاشیه هستند-می‎باشد. این پژوهش به صورت کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام گردیده است. مشارکت‎کنندگان در این تحقیق 33 نفر زن درگیر در پروسه رحم جایگزین در شهر تهران‎اند که از میان آنها 14 نفر اجاره‎دهنده رحم بوده‎اند. نمونه گیری در این پژوهش تا زمان حصول اشباع نظری ادامه یافته است و از سوژه‎ها با استفاده از تکنیک‎های مصاحبه پدیدارشناسانه، اطلاعات لازم به دست آمده است. همچنین برای تحلیل داده‎ها از تکنیک تحلیل سه مرحله‎ای گراندد تئوری استفاده شده است. زنان گیرنده جنین یا اجاره‎دهنده رحم، عموماً از ضعیف‎ترین اقشار اجتماعی هستند و به طور کلی این زنان، سرپرست خانوار هستند. آنها عموماً در مناسبات حاکم بر تولید فرزند، یک نقش منفعلانه را ایفا می‎کنند و با آنان به مثابه یک کالا/شی یا ظرف حامل جنین برخورد می‎شود. تحقق امر، مستلزم انسان‎زدایی از آنها و سلطه همه‎جانبه بر کلیه ابعاد زیستی‌شان می‌باشد. نتایج این پژوهش نشان می‎دهد که مناسبات حاکم، مجموعه قوانین و کیفیت سلطه، زنان گیرنده جنین را در موقعیتی تحت نظارت و قرار داده است. همچنین با توجه به شمار بسیار بالای متقاضیان زنان اجاره‎دهنده رحم، در صورت عدم وضع قوانین حمایتی شاهد گسترش این روابط و شدت یافتن سطح بهره‎کشی از زنان خواهیم بود.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pregnancy
  • goods
  • homeless women
  • rented uterus
  • poverty
مراجع
[1] آرامش، کیارش (1387) «بررسی اخلاقی رابطۀ پولی در رحم جایگزین»، نشریۀ باروری و ناباروری،دورۀ 9، ش اول (پیاپی 34)، ص36ـ42.
[2] استراوس، انسلم؛ کوربین، جرمی (1385). اص‍ول‏ روش‏ تحقیق کیفی نظریة مبنایی رویه‌هل و شیوه‌ها، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[3] بارت، استلی آر (1378). نظریه و روش در انسان‌شناسی برای دانشجویان،ترجمۀ شاهده سعیدی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
[4] بودلایی، حسن (1395). روش تحقیق پدیدارشناسی، تهران: جامعه‌شناسان.
[5] دباغ، سروش (1387). «بررسی مادر جایگزین از منظر فایده‌انگاری عمل‌محور»، نشریۀ باروری و ناباروری، دورۀ 9، ش 2 (پیاپی 35)، ص123ـ129.
[6] دلیراد، محمد؛ حسینعلی‌فام، مهریار؛ جعفری‌زاده، المیرا (1386). چالش‌های اخلاقی و مذهبی پیرامون رحم جایگزین، تهران: سمت.
[7] شایسته‎فر، مینا؛ عابدی، حیدرعلی (1394). «تشویش، انتظار، دگرگونی و تحول احساسی در تجارب زنانی با رحم اجاره‎ای: یک مطالعة کیفی»، مجلۀ تحقیقات کیفی در علوم سلامت، س 4، ش4، ص438ـ446.
[8] صادقی، حمیدرضا؛ یزدخواستی، بهجت؛ ملک‌احمدی، حکیمه؛ عبدالهی، عظیمه‌السادات (1392). «پدیدارشناسی تجربیات مادران جایگزین»، مطالعات زن و خانواده، دورۀ اول، ش2.
[9] صادقی، حمیدرضا؛ ملک‌احمدی، حکیمه؛ عبدالهی، عظیمه‌السادات (1393). «پدیدارشناسی تجربیات مادران درخواست‌کنندة رحم جایگزین»، خانوادة پژوهشی، س10، ش40، ص401ـ421.
[10] فضلی خلف، زهرا؛ شفیع‌آبادی، عبداله (1386). جنبه‌های روانی بارداری به روش رحم جایگزین در زنان میزبان جنین،تهران: سمت.
[11] فکوهی، ناصر (1381). تاریخ اندیشه و نظریه‎های انسان‌شناسی، تهران: نی.
[12] عمید، حسن (1380). فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیرکبیر.
[13] گافمن،اروین (1386). داغ ننگ: چاره‌اندیشی برای هویت ضایع‌شده، ترجمة مسعود کیانپور، تهران: مرکز.
[14] گرمارودی، شیرین (1386). بازاندیشی خویشاوندی: سخنی دربارۀ رحم جایگزین در ایران،تهران: سمت.
[15] محسنی، مهری (1385). خاطراتی از گذشته‌ها، قم: نوید اسلام.
[16] معین، محمد (1361). حاشیة برج دوم برهان قاطع، تهران: امیرکبیر.
[17] مور، جری دی (1391). زندگی و اندیشة بزرگان انسان‏شناسی، ترجمة هوشنگ آقا‌بیگ‌پوری و جعفر احمدی، تهران: دالاهو.
[18] نوری‎زاد، رقیه (1388). «چالش‌های اخلاقی رحم جایگزین در ایران»، فصل‌نامۀ اخلاق پزشکی، س 3، ش10، ص 155ـ186.
[19] هورنبای، آلبرت سیدنی (1381). آکسفورد، تهران: اندیشه.
[20] Alison Bailey, (2011). “Reconceiving surrogacy: Toward a reproductive justice account of Indian surrogacy”, Hypatia 26, 4: 714–741, at P 718
[21] Arendeel, Lereza. (1999). “Mothering and Motherhood: a decade review”, WFnetwork,bc.edu/Berkeley/Papers/33.pdf.
[22] Baylis op. cit., p. 271; Priya Shetty, ‘India’s unregulated surrogacy industry’, The Lancet 380,10 November (2012): 1633–1634
[23] Courduries. J (2018). “at the nation doorstep: the fate of children in France born via surrogacy”, Reproductive Biomedicine and society online, Volume 7, PP 47-54.
[24] Carolin Schurr & Elisabeth Militz (2018). The affective economy of transnational surrogacy, 2 Environment and Planning A: Economy and Space 0(0), PP 1–20
[25] Gramsci, A. (1971). Selections from Prison Notebooks, trans. ed. and introduction Q. Hoare and G. N. Smith New York: International Publishers.
[26] Glenn, E. (1994). Social Constructions of Mothering: A Thematic Overview. In E. Glenn, G. Chang & L. Forcey (eds) Mothering: Ideology, Experience and Agency. London: Routledge.
[27] Harris, Marvin and Orna Johnson (2003). Cultural Anthropology, MA: Allyn and Bacon.
[28] Hammersley Martyn (2013). what is qualitative research. London Bloomsbury
[29] L. Gianaroli, A.P. Ferraretti, M.C. Magli, S.SgargiCurrent regulatory arrangements for assisted conception treatment in European countries Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol, 207 (2016), pp. 211-213
[30] Kristiansen S. (2017). “Legalizing altruistic surrogacy in response to evasive travel? An Icelandic proposal”, Reproductive biomedicine & society online, 3, PP 109–119.
[31] Laufer-Ukeles, P. (2013). “Mothering for money: Regulating commercial intimacy”, Indiana Law Journal, 88 (4).
[32] Lkechebelu, J., K. Lbadin., N.N. Joe-lkechebelu., L. A. Nwajiaku, K. Nwaefulu, S. I Okwelogu (2017). “A successful gestational surrogacy in Southeast Nigeria”, African Journal for Infertility and Assisted Conception, volume 2, Issue 1, PP 19-22.
[33] Mathieu B., La Bioethique, Éditions Dalloz, 2009, Paris, PP 67-117.
[34] Mc Callum, F., E. Lycett and C. Murray et al (2003). “Surrogacy: the experience of commissioning couples”, Hum Report, volume 18, PP 1334-1342.
[35] Nayeem Showkat & Huma Parveen (2017). In-depth Interview. Publisher: e-PG Pathshala (UGC & MHRD)
[36] Papaligoura, Z., D. Papadatou., Th. Bellali (2015). “Surrogacy: the experience of Greek commissioning women”, women and birth, volume 28, issue 4, PP 110-118.
[37] Pawan K. P., Inder D., Sharma N., (2013). “Surrogacy and women's right to health in India: Issues and perspective”, Indian J Public Health, 57(2): 65- 70, p. 1.
[38] Rudrappa, S., & Collins, C. (2015). “Altruistic agencies and compassionate consumers: Moral framing of transnational surrogacy”, Gender & Society, 29(6), PP 937–959.
[39] Ruiz-Robledillo, N. and L. Moya-Albiol (2016). “Gestational surrogacy: Psychosocial aspects”, Psychosocial Intervention [online], Volume 25, Issue 3, PP 187-193.
[40] Ragoné, H. (1994). Surrogate motherhood: Conception in the heart. Boulder: Westview Press.
[41] Surrogate Motherhood: A Violation Of Human Rights (2012). Report Presented At The Council Of Europe: Strasbourg, On 26 April 2012.
[42] Saxena, P., A. Mishra., S. Malik (2012). “surrogacy: Ethical and Legal Issues”, Indian J Community Med., volume 37, issue 4, PP 1-4.
[43] Sheil, Mary Leonora Woulfe, Lady; Sheil (1856). Iran -- Description and travel, Iran -- Social life and customs. Publisher: London: J. Murray
[44] Smith, J., Flowers, P., & Larkin, M. (2009). Interpretive phenomenological analysis: Theory, method and research. Thousand Oaks, CA: Sage.
[45] Smith, J., Flowers, P., & Larkin, M. (2009). Interpretive phenomenological analysis: Theory, method and research. Thousand Oaks, CA: Sage.
[46] Sodabeh Alinejhad Yousef Veisani , Sehat Aibod2 , Akbar Azizifar , Mostafa Alirahmi , Fathola Mohamadian (2019). Association of Demographic, Social, and Personality Factors with Early Versus Late Divorce in Women: A Cross Sectional Study in Ilam, West of Iran. Shiraz E-Medical Journalsemj is a Peer Reviewed Online Monthly Journal Published by Shiraz University of Medical science.
[47] Wan-Tsuichi and Tan-YiChou (2018). “a survey of judicial decisions concerning surrogacy disputes in Taiwan”, Taiwanes Journal of obstetrics and Gynecology, volume 57, issue 4, PP 517-521.
[48] Woulfe, C. (2013). Te untold story of NZ’s surrogate babies. New Zealand Listener. Retrieved September 26, from http://www.listener.co.nz/currentafairs/the-untold-story-of-nzs-surrogate-babies/.
[49] Wilkinson, Stephen (2003). “the exploitation argument against commercial surrogacy”, Journal of bioethics, Volume17, Issue2 April 2003: PP 169-187.
زن در توسعه و سیاست
دوره 18، شماره 4
دی 1399
صفحه 557-578
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار