نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

• رضا کریمی ¹
• سمیه عرب خراسانی ²
• فائزه السادات طباطبایی امیری ³
• محمدرضا نصیری ⁴

¹ استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم

² هیئت‌علمی پژوهشکدة زن و خانواده

³ دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

⁴ دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مقایسة روند موضوعی مفاهیم خشونت در تحقیقات جنسیت، زنان و خانواده میان کشورهای توسعه‏یافته و ایران در سه بازة زمانی صورت گرفته است. این پژوهش از نوع مطالعات علم‏سنجی و با استفاده از روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان و نمودار راهبردی انجام شده است. جامعة پژوهش تعداد 3246 تولیدات علمی کشورهای توسعه‏یافته وب او نولج و 1295 مقالة فارسی منتشر در ایران از پایگاه تحقیقات پژوهشکدة زن و خانواده است. بر‌اساس تجزیه‏وتحلیل داده‏ها، واژگان هسته در قبل از سال 1380 شامل 4 کلیدواژه در پژوهش‏های داخلی و در بازة زمانی سال 2000 در پژوهش‏های کشورهای توسعه‏یافته 12، دهة 1980، 14 و در فاصلة میان 2000ـ2010 میلادی 30 کلیدواژه و دهة 1990، 26 و در سال‌های 2011ـ2020 شامل 56 کلیدواژه مرتبط بوده است. چهار کلیدواژة اصلی پیش از دهة 1980 شامل خشونت خانگی، خشونت، خشونت خانگی علیه زنان و خشونت علیه زنان معادل چهار کلیدواژة اصلی مطالعات کشورهای توسعه‏یافته شامل خشونت خانگی، خشونت، همسر‌آزاری و زنان است. دو کلیدواژة اول شامل خشونت خانگی و خشونت در دو حوزة فارسی و لاتین کاملاً مشابه هستند. در دهة 1980 چهار کلیدواژة نخست پژوهش‏های داخلی شامل خشونت خانگی، خشونت، خشونت علیه زنان و همسرآزاری است که معادل کشورهای توسعه‏یافتة آن در رتبه‌بندی Gendered-based violence, Aggression, Battered women & Dating violence است. در دهة 1990 چهارکلیدواژة نخست پژوهش‌های داخلی شامل خشونت خانگی، خشونت خانگی علیه زنان، خشونت علیه زنان و خشونت شوهر است. معادل کشورهای توسعه‏یافته چهارکلیدواژة نخست در مطالعات لاتین شامل Intimate violence, Domestic violence, violence & Gender اشاره شده است که به نوعی تکرار کلیدواژه‌های دهة پیشین میلادی با تغییر در رتبه‌بندی و پرداخت پژوهشی به آن‌هاست. کلیدواژه‏های دهة 1980 (دورة دوم) نسبت به قبل از 1380، 42‌درصد متفاوت بوده است و کلیدواژه‏های دهة 1990 (دورة سوم) نسبت به دهة 1980 (دورة دوم)، 62‌درصد تغییر داشته است. کلیدواژه‌های مهم‏ قبل از 1380 خشونت خانگی، خشونت، خشونت خانگی علیه زنان و خشونت علیه زنان است. مهم‏ترین کلیدواژه‌های دهة 1980 خشونت خانگی، خشونت، خشونت علیه زنان، همسر‌آزاری، زن، خشونت جنسی، خشونت خانگی، کودک‏آزاری، خشونت زناشویی، بارداری، پزشکی قانونی، خانواده و خشونت روان‏شناختی است. کلیدواژه‌های مهم دهة 1990 خشونت خانگی، خشونت خانگی علیه زنان، خشونت علیه زنان، خشونت شوهر، خشونت، همسرآزاری، عوامل مؤثر بر خشونت خانگی، عوامل خشونت علیه زنان، خشونت روان‏شناختی، خشونت فیزیکی، زن و خشونت فیزیکی علیه زنان است. برآیند کلی سه دهه مؤید این مسئله است که پژوهش‏های حوزة خشونت در حوزة جنسیت، زنان و خانواده با موضوعات کلی قبل از 1380 شروع شده و در دهه‏های 1380 و 1390 به صورت تخصصی‏تر واکاوی شده‏اند. در کشورهای توسعه‌یافته، مهم‌ترین خوشه‏ها در قبل از دهة 1380 خشونت علیه زن، دهة 1380 خوشة قومی و در دهة 1390 خشونت خانوادگی و در ایران قبل از دهة 1380 مهم‏ترین خوشه‏ها خشونت خانواده علیه زن، دهة 1380 نابرابری جنسیتی و دهة 1390 خشونت خانگی و خشونت جنسی است. در ایران و کشورهای توسعه‏یافته خوشه‏های خشونت خانگی و خشونت خانواده علیه زن در ناحیة بالغ و مرکزی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

• ترسیم ساختار علم
• خشونت
• خشونت خانگی
• خشونت علیه زنان
• زنان
• هم‌رخدادی واژگان

عنوان مقاله [English]

Comparative comparison of concepts of violence in gender, women, family research in Iran and developed countries based on the co-words analysis.

نویسندگان [English]

• karimi Karimi ¹
• Somayeh Arab Khorasani ²
• faeze tabatabai ³
• mohammadreza Nasiri ⁴

¹ Assistant Professor departmentof Knowledge and Information scienceUniversity of Qom, Qom, Iran

² Member of woman and family Institute

³ PhD student in Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

⁴ MSc Student of Knowledge and Information science,University of Qom, Qom, Iran MSc Student of Knowledge and Information science,University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

purpose of the present study identifying and comparing the thematic trend of concepts of violence in research on gender, women, family between developed countries and Iran in three time periods based co-word, network analysis, and science visualization tools. Methods: Bibliometrics methodology and social network analysis are used. Population comprises 3246 records in developed countries from Web of Knowledge and 1295 records from Women and Family Research . The results indicated that the core words before 2001 included 4 keywords, 2011 -2010, 14 keywords and 2011-2020, 22 keywords. The keywords of the 2001-2010 (second period) were 42% different than before 2001 and The keywords of the 2011-2020 (third period) compared to the 2001-2010s (second period) have changed by 62%. The overall result of the three decades confirms that research in the field of violence in the studies gender, women and the family with general topics started before 2001 and in the 2001-2010s and 2011-2020s have been analyzed in a more specialized way. In developed countries, the most important clusters before the before 2001 were violence against women, in the 2001-2010s, ethnic clusters, and in the 2010-2020, domestic violence, and in Iran, before the 2001s, the most important clusters were domestic violence against women, 2001-2010 gender inequalities,2010-2020 and domestic violence and sexual violence. In Iran and developed countries, clusters of domestic violence and domestic violence against women are located in the adult and central regions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Violence
• Women
• domestic violence against women
• domestic violence
• Co-word analysis
• Knowledge structure