نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت‌علمی، گروه مطالعات زنان، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

انباشتگی نقش و وظایف متعدد شغلی و خانوادگی در دانشگاه برای بانوان دانشگاهی تعارض‌هایی به همراه دارد. برای پاسخ به دو سؤال مهم دربارة اینکه: شغل بانوان هیئت‌علمی در دانشگاه چه ویژگی‌هایی دارد؟ و بانوان دانشگاهی چه تعارض‌هایی را در تناسب میان کار و خانواده تجربه می‌کنند؟ از رویکرد کیفی، انجام‌دادن مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته با 26 نفر از بانوان دانشگاهی در رشته‌های مختلف دانشگاهی و تحلیل تماتیک متون مصاحبه‌ها با کمک نرم‌افزار Max Q.D.A ورژن 2018 استفاده شد. در این مطالعه، از چارچوب و معیارهای یک شغل خوب برای بانوان و نظریات تعارض کارـ زندگی استفاده ‌شده است. یافته‌ها حاکی از استخراج 2 مقولة اصلی، 6 مقولة فرعی، 25 مفهوم و بیش از 282 عبارت است که در این تحلیل‌ها فقط از 161 عبارت به‌طور مستقیم استفاده شد. ماهیت شغل اعضای هیئت‌علمی مزایایی مانند انعطاف زمان، دستمزد و حضور اجتماعی به همراه دارد، اما مشکلاتی مانند وظیفه‌محوری، استمرار وظایف شغلی موجب می‌شود بانوان دانشگاهی همواره دغدغة شبانه‌روزی داشته باشند و حتی به‌رغم حضور در خانه، با احساساتی مانند تنش، فشار زمانی، عذاب وجدان مادری، فراموشی نقش و غیره مواجه باشند. درواقع، بانوان دانشگاهی دچار تعارض‌هایی در مناسبات کار و زندگی خود می‌شوند که هم در حوزة نقش مادری، نقش همسری، ارتباط با والدین و خویشان و هم اولویت‌های شخصی‌شان ادامه دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Academic Women and Conflict of Work and Family

نویسنده [English]

  • Hamideh Dabbaghi

Assistant Professor and Faculty Member of, Women's Studies,. Allameh Tabatabai University

چکیده [English]

The accumulation of multiple responsibilities of jobs and family roles poses conflicts for academic women. In this paper, we intended to answer two important questions about “What is the main features of academic women’s job? What are the most important conflicts experienced by women at work and in the family? To answer these questions has taken advantage of a qualitative approach, in-depth and semi-structured interviews with 26 academic women, and finally a thematic analysis using Max Q.D.A 2018. In this study, many theories like a framework for explaining a favorite job for women and many theories of work-life conflicts have been used to understand the final findings. The findings indicate the extraction of 2 main themes, 6 subthemes, 25 concepts and 282 conceptual codes. In addition, the nature of job as a faculty member brings advantages like: good payment, social presence, but some disadvantages such as the task based, the steady and demanding job which make academic women always worried and stressful, to have time pressure, and to experience torment of mother, forgetfulness of role and so on. In fact, academic women experience conflicts related to their motherhood, the role of spouse, relationships with parents and relatives, and personal priorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Work-Life Conflict
  • "
  • " Academic Women". "Thematic Analysis"
[1] اردلانی، حسن (1394). «بررسی کیفی تعارض حوزه‌های کارـ خانواده در جامعة معلمان»، با راهنمایی: دکتر آتوسا کلانتر هرمزی، تهران: پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشکدة علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی.
[2] بلالی، اسماعیل؛ محبی، سیده فاطمه؛ حسینی، شیما سادات (1396). «واکاوی کیفی چالش‌های ایفای هم‌زمان نقش‌های دانشجویی و خانوادگی»، فصل‌نامة شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، دورة 19، ش 75، ص31ـ62.
[3] جانعلی‌زاده، حیدر؛ مقیمی، اعظم؛ امینی، مجید (1387). «تبیین جامعه‌شناختی جایگاه حرفه‌ای زنان دانشگاهی»، پژوهش زنان، دورة 6، ش2، ص47ـ77.
[4] جنکینز، ریچارد (1385). پی‌یر بوردیو، ترجمة لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نی.
[5] جوانمرد پاقلعه، شبنم (1391). «بررسی رابطة تعارض کارـ خانواده با متغیرهای شخصیتی و بهزیستی روانی»، با راهنمایی دکتر حمیدرضا عریضی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان.
[6] زعفرانچی، لیلا (1388). اشتغال زنان، تهران: مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری.
[7] سیاح، مونس (1397). نگرش سیستمی به اشتغال زنان، تهران: شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده.
[8] طیبی‌نیا، مهری؛ رحمانی، جبار (1396). «نحوة تعامل زنان در چالش نقش‌های چندگانه موردمطالعه: زنان ساکن در شهر تهران که هم‌زمان شاغل، دانشجو، متأهل و دارای فرزند هستند»، مطالعات جنسیت و خانواده، س5، ش اول، بهار و تابستان.
[9] فیلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نی.
[10] کوتریل، پاملا؛ سوجکسون، کل لدربای (1395)، چالش‌ها و مباحث زنان در آموزش عالی، ترجمة محمد صفار، کرم حبیب‌پور گتابی، تهران: انتشارات پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
[11] کورابیک، کارن؛ لرو، دونا اس؛ وایتهید، دنیس ال (1393). تعادل کار و خانواده، ترجمة فریبا سلیمی و فرشته وحدانی، تهران: دانژه.
[12] کوئن، بروس (1388). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمة دکتر غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
 [13] وب‌سایت تخصصی هیئت‌علمی قابل‌دسترس در:
[14] Akif Helvaci.M-Bakalim.O- Can. V (2016). “The Work- Life Balance of Academics”. The online Journal of New Horizons in Education. Volume 7, Isssue 4.
[15] Bourdieu, Pierre. (1984).”Homo Academicus”, Translated by Peter Collier, Stanford University press.p: 11-38.
[16] Carlson, D.S. Kacmar, K.M and Williams L.J. (2000).”Construction and Initial Validation of a Multidimensional Measure of Work-Family Conflict”. Journal of Vocational Behaviour, Vol. 56, PP 249—276.
[17] Boyatzis, R. E. (1998).”Transforming qualitative information: thematic analysis and code development”, Sage.
[18] Clark, A.E. (1997). “Job Satisfaction and Gender: Why are Women so Happy at Work? « Labour Economics 4: PP 341-372.
[19] Friedman, S D and Greenhaus, J H (2000). “Work and family: Allies or enemies? What happens when business professionals confront life choices”, New York: Oxford University Press?
[20] Greenhaus, J. H. &Beutell, N. J. (1985). “Sources of Conflict between Work and Family Roles”. Academy of Management Review, vol. 10, no. 1, pp. 76-88.
[21] Kumar, P A. And Sundar, P. (2012).”Problems Faced by Women Executives Working in Public Sector Banks in Puducherry”. Financial Services and Management Research Vol.1 Issue 7, July 2012, www.indianresearchjournals.com.
[22] Rahman. M- Abdul.M- Dato. Z (2018).” Effects of Work-Family Conflict on Job Satisfaction of Academicians in Private Universities in Bangladesh: A Structural Equation Modelling Approach”. Journal of Advansed Research in Social and Behavioral Sciences. Issue 1. PP 1-8.
[23] Toffoletti.K- Starr.K (2016).”Women Academics and Work-Life Balance: Gendered Discourses of Work and Care”. Gender, Work & Organization. Vol.23. No.5.