نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکدة علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد اسلام‌آباد غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام‌آباد غرب، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش نقش توانمندی سیاسی زنان در رفتارهای محیط‌زیستی آن‌هاست. روش تحقیق حاضر از لحاظ رویکردی، کمی و از نظر راهبردی و گردآوری داده‌ها، همبستگی و توصیفی از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه است و جامعة آماری زنان شهر کرمانشاه هستند. حجم نمونه 200 نفر بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از دو نرم‌افزار SPSS و AMOS استفاده شد. بر‌اساس یافته‌های پژوهش، توانمندی سیاسی زنان در بُعد انتخاب معنادار، اما در بُعد عاملیت و مشارکت غیرمعنادار و در کل با رفتارهای محیط‌زیستی دارای ارتباط معنادار است. نتایج حاصل از تحلیل متغیرهای زمینه‌ای نیز نشان می‌دهد که گروه‌های سنی، مقطع تحصیلی و وضعیت درآمدی پاسخ‌گویان در میزان رفتارهای محیط‌زیستی زنان تأثیرگذارند. ارتباط بین این مفاهیم نشان می‌دهد که اگر زنان از آزادی‌های مدنی (انتخاب)، تحصیلات و درآمد بیشتری برخوردار باشند، می‌توانند در حفظ محیط‌زیست نقشی مؤثر ایفا کنند. می‌توان استدلال کرد توانمندی سیاسی زنان به خروجی تصمیماتی منجر می‌شود که با منافع دغدغة اجتماعی انسان سازگارتر است و باعث تمایل آن‌ها به اتخاذ برخی سیاست‌های سخت‌گیرانه در تغییر اوضاع برای حفاظت از محیط‌زیست و تحقق توسعه پایدار خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Women’s political empowerment and environmental behaviors (Case study: Kermanshah City)

نویسندگان [English]

  • Nejat Mohammadi Far 1
  • Ail Moradi 2

1

2 Associate Professor of Sociology, Eslam Abad Branch, Islamic Azad University

چکیده [English]

The main purpose of this research is to determine the impact of women's political empowerment in their environmental behaviors. The study adopted a quantitative design and used the descriptive correlational survey to collect data. The instrument used for data collection was a questionnaire. A total of 200 Kermanshahi women were chosen as the sample using a multi-stage cluster random sampling. To analyze the data, SPSS and AMOS software were used. The findings demonstrated a statistically significant relationship between empowerment of women and their choice, but the relationship between women empowerment and their agency as well as participation was insignificant. In general, a significant relationship was found between women's empowerment and their environmental behaviors. The analysis of contextual variables further revealed that the respondents' age group, educational levels, and income status affect the degree of women's environmental behaviors. The interaction between these variables demonstrates that women who have more civil liberties (choice), education, and income will play a more successful role in environmental preservation. It may be suggested that women's political empowerment leads to making decisions that benefit particular social needs/concerns, and that these decisions would lead to stringent policies to improve the situation and protect the environment, promoting sustainable development.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political empowerment
  • agency
  • participation
  • selection
  • Survey
  • Kermanshah
اروین، آلن (۱۳۹۳). جامعه‌شناسی و محیط‌زیست، ترجمة صادق صالحی، بابلسر: دانشگاه مازندران.
پازوکی‌نژاد، زهرا؛ صالحی، صادق (1393). «تحلیل عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش و عملکرد زیست‌محیطی دانشجویان»، فصلنامة جامعه‌شناسی کاربردی، دورة 25، ش 3، ص 71ـ88.
ساتن، فیلیپ دبلیو (۱۳۹7). درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط‌زیست، ترجمة صادق صالحی، تهران: سمت
شبیری، سیدمحمد؛ همتی، زهرا (1394). «بررسی رابطة بین آموزش محیط‌زیستی و رفتار محیط‌زیستی مطالعه موردی: شهروندان شهر شیراز»، شیراز: کنفرانس بین‌المللی محیط‌زیست و منابع طبیعی.
صالحی، صادق؛ امامعلی، لقمان (1395). «نقش هنجارهای فردی و اجتماعی در شکل‌گیری رفتار حامی محیط‌زیست»، فصلنامة آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، دورة 4، ش 3، ص 12ـ21.
عباس‌زاده، محمد؛ کریم‌زاده، سارا (1396). «جهت‌گیری‌های زنان به محیط‌زیست (محل مطالعه: ارومیه)»، مسائل اجتماعی ایران (دانشگاه خوارزمی)، دورة 8، ش 2، ص 121ـ150.
لاهیجانیان، اکرم‌الملوک؛ وسکویی، نرگس (1395). «بررسی توانمندی زنان روستایی در حفظ محیط‌زیست»، فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دورة 18، ش 4، ص 163ـ175.
مشیرزاده، حمیرا (1385). از جنبش تا نظریه (تاریخ دو قرن فمینیسم)، تهران: شیرازه.
نیاقی، امید (1398). «نقش زنان و توانمندسازی آنان در توسعة پایدار زیست‌محیطی»، فصلنامة مطالعات علوم محیط‌زیست، دورة 4، ش 2، ص 1328ـ1339.
هام، مگی؛ گمیل، سارا (1382). فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، ترجمة نوشین احمدی خراسانی، فیروزه مهاجر و فرخ قره‌داغی، تهران: توسعه.
هانیگان، جان (۱۳۹4). جامعه‌شناسی محیط‌زیست، ترجمة صادق صالحی، تهران: سمت.
Akpabio, I. A. (2007). “Women NGO's and the socio-economic status of rural women in Akwa Ibom State, Nigeria”, Journal of Agriculture and Social Sciences, 3(1), PP 1-6.
Alexander, A. C., Bolzendahl, C., & Jalalzai, F. (2016). “Defining women's global political empowerment: Theories and evidence”, Sociology Compass, 10 (6), PP 432-441.
Alsop, R., & Heinsohn, N. (2005). Measuring empowerment in practice: Structuring analysis and framing indicators. The World Bank.
Andreoni, J., & Vesterlund, L. (2001). “Which is the fair sex? Gender differences in altruism”, The Quarterly Journal of Economics, 116 (1), PP 293-312.
Bayeh, E. (2016). “The role of empowering women and achieving gender equality to the sustainable development of Ethiopia”, Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences, 2 (1), PP 37-42.
Chambers, R. (2014). Rural development: Putting the last first. Routledge.
Clements, B. (2012). “The sociological and attitudinal bases of environmentally-related beliefs and behaviour in Britain”, Environmental Politics, 21 (6), PP 901-921.
Cunningham, K., Ruel, M., Ferguson, E., & Uauy, R. (2015). “Women's empowerment and child nutritional status in South Asia: a synthesis of the literature”, Maternal & Child Nutrition, 11 (1), PP 1-19.
Gaard, G. (1993). “Living interconnections with animals and nature”, Ecofeminism: Women, animals, nature, 1-12.
Ghasemi, M., Badsar, M., Falahati, L., & Karamidehkordi, E. (2021). “The mediation effect of rural women empowerment between social factors and environment conservation (combination of empowerment and ecofeminist theories)”, Environment, Development and Sustainability, 1-23.
Gifford, R., & Nilsson, A. (2014). “Personal and social factors that influence pro‐environmental concern and behaviour: A review”, International journal of psychology, 49 (3), PP 141-157.
Gilligan, C. (1993). In a different voice: Psychological theory and women’s development. Harvard University Press.
Givens, J. E., & Jorgenson, A. K. (2011). “The effects of affluence, economic development, and environmental degradation on environmental concern: A multilevel analysis. Organization & Environment, 24 (1), PP 74-91.
Halim, N., Yount, K. M., Cunningham, S. A., & Pande, R. P. (2016). “Women’s political empowerment and investments in primary schooling in India”, Social indicators research, 125 (3), PP 813-851.
Hamzah, S. (2013). Pendidikan Lingkungan: Sekelumit Wawasan Pengantar. Bandung: Refika Aditama.
Huffman, K. T., Grossnickle, W. F., Cope, J. G., & Huffman, K. P. (1995). “Litter reduction: A review and integration of the literature”, Environment and Behavior, 27 (2), PP 153-183.
Kabeer, N. (1999). “Resources, agency, achievements: Reflections on the measurement of women's empowerment”, Development and change, 30(3), PP 435-464.
Kaiser, F. G., Oerke, B., & Bogner, F. X. (2007). “Behavior-based environmental attitude: Development of an instrument for adolescents”, Journal of environmental psychology, 27 (3), PP 242-251.
Kennedy, E., Krahn, H., & Krogman, N. T. (2015). “Are we counting what counts? A closer look at environmental concern, pro-environmental behaviour, and carbon footprint”, Local Environment, 20 (2), PP 220-236.
Krook, M. L. (2006). “Reforming representation: The diffusion of candidate gender quotas worldwide”, Politics & Gender, 2 (3), PP 303-327.
Krajhanzl, J. (2010). “Environmental and proenvironmental behavior”, School and Health, 21(1), PP 251-274.
Lenao, M., & Basupi, B. (2016). “Ecotourism development and female empowerment in Botswana: A review”, Tourism Management Perspectives, 18, PP 51-58.
Lv, Z., & Deng, C. (2019). “Does women's political empowerment matter for improving the environment? A heterogeneous dynamic panel analysis”, Sustainable Development, 27(4), PP 603-612.
Malhotra, A., Schuler, S. R., & Boender, C. (2002). Measuring women’s empowerment as a variable in international development. In background paper prepared for the World Bank Workshop on Poverty and Gender: New Perspectives (Vol. 28).
Mavisakalyan, A., & Tarverdi, Y. (2019). “Gender and climate change: Do female parliamentarians make difference?”, European Journal of Political Economy, 56, PP 151-164.
McCright, A. M. (2010). “The effects of gender on climate change knowledge and concern in the American public”, Population and Environment, 32(1), PP 66-87.
McCright, A. M., & Xiao, C. (2014). “Gender and environmental concern: Insights from recent work and for future research”, Society & Natural Resources, 27(10), PP 1109-1113.
McKinney, L. A., & Fulkerson, G. M. (2015). “Gender equality and climate justice: a cross-national analysis”, Social Justice Research, 28 (3), PP 293-317.
Mesmer-Magnus, J., Viswesvaran, C., & Wiernik, B. M. (2012). The role of commitment in bridging the gap between organizational sustainability and environmental sustainability. In S. E. Jackson, D. S. Ones & S. Dilchert (Eds.), The SIOP professional practice series. Managing human resources for environmental sustainability (PP 155–186). San Fransicso: Jossey-Bass.
Mosedale, S. (2014). “Women's empowerment as a development goal: taking a feminist standpoint”, Journal of International Development, 26(8), PP 1115-1125.
Paloniemi, R., & Vainio, A. (2011). “Why do young people participate in environmental political action?”, Environmental Values, 20(3), PP 397-416.
Pratley, P. (2016). “Associations between quantitative measures of women's empowerment and access to care and health status for mothers and their children: a systematic review of evidence from the developing world”, Social Science & Medicine, 169, PP 119-131.
Ramstetter, L., & Habersack, F. (2020). “Do women make a difference? Analysing environmental attitudes and actions of Members of the European Parliament”, Environmental Politics, 29 (6), PP 1063-1084.
Scannell, L., & Gifford, R. (2013). “Personally relevant climate change: The role of place attachment and local versus global message framing in engagement”, Environment and Behavior, 45(1), PP 60-85.
Seager, J., Bechtel, J., Bock, S., & Dankelman, I. E. M. (2016). Global gender and environment outlook. Nairobi, Kenya: United Nations Environment Programme (UNEP).
Steg, L., & Vlek, C. (2009). “Encouraging pro-environmental behaviour: An integrative review and research agenda”, Journal of environmental psychology, 29 (3), PP 309-317.
Stern, P. C., Sovacool, B. K., & Dietz, T. (2016). “Towards a science of climate and energy choices”, Nature Climate Change, 6 (6), PP 547-555.
Sundstrom, A., Paxton, P., Wang, Y. T., & Lindberg, S. I. (2017). “Women’s political empowerment: A new global index, 1900–2012”, World Development, 94, PP 321-335.
Swamy, A., Knack, S., Lee, Y., & Azfar, O. (2001). “Gender and corruption”, Journal of development economics, 64(1), PP 25-55.
Towns, A. E. (2010). Women and states: Norms and hierarchies in international society. Cambridge University Press.
Tranter, B. (2011). “Political divisions over climate change and environmental issues in Australia”, Environmental Politics, 20(1), PP 78-96.
Vlek, C., & Steg, L. (2007). “Human behavior and environmental sustainability: problems, driving forces and research topics”, Journal of Social Issues, 63, PP 1–19.
Wallerstein, N. (2006). What is the evidence on effectiveness of empowerment to improve health. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe, 37.
Wood, W., & Eagly, A. H. (2012). Biosocial construction of sex differences and similarities in behavior. In Advances in experimental social psychology (Vol. 46, PP 55-123). Academic Press.
Xiao, C., & McCright, A. M. (2015). “Gender differences in environmental concern: Revisiting the institutional trust hypothesis in the USA”, Environment and Behavior, 47(1), PP 17-37.