نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشیار جامعه‌شناسی محیط زیست، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران

3 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

امروزه، بهترین راهکار برای مواجهه با چالش‏های پسماند تقویت منابع اجتماعی و سرمایه‏های انسانی است، در این بین، زنان خانه‏دار که بیشتر وقت خود را در منزل سپری می‏کنند نقشی بسیار مؤثر در زمینة مسائل محیط زیستی و مدیریت پسماند خانگی دارند. با درک این مهم، پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش سرمایة اجتماعی در مدیریت پسماند خانگی از سوی زنان انجام شده است. برای انجام‌دادن تحقیق حاضر از روش پیمایش استفاده شده است. جامعة آماری تحقیق شامل زنان ساکن در شهر سیرجان است. با استفاده از روش نمونه‏گیری خوشه‏ای تصادفی، 384 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونة مورد نظر از فرمول کوکران استفاده شده است. برای گردآوری داده‏های پژوهش از پرسش‏نامة محقق‌ساخته استفاده شد. روایی و پایایی پرسش‏نامه نیز تأیید شد. داده‏های تحقیق پس از جمع‌آوری، با استفاده از آزمون‏های همبستگی پیرسون و مدل‌سازی ساختاری در نرم‌افزارهای آماری Lisrel وSPSS تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که سرمایة اجتماعی و مؤلفه‏های آن (اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، امنیت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و انسجام اجتماعی) با مدیریت پسماند خانگی رابطة مثبت و معنادار دارد. بر این اساس، از عواملی که می‏تواند در مدیریت پسماند خانگی مؤثر باشد مدیریت سرمایة اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of social capital in household waste management by women (Case study: Women living in Sirjan city)

نویسندگان [English]

  • Elmira Jafari 1
  • Sadegh Salehi 2
  • Bahram Ghadimi 3

1 PhD student in Sociology, Islamic Azad University, Science and Research Branch

2 Depart of Social Sciences,Univerity of Mazandaran

3 Associate Professor, Department of Sociology, Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran

چکیده [English]

The best solution today To face waste challenges include strengthening social resources and human capital, including housewives who spend most of their time at home playing a very effective role in environmental issues and household waste management. Understanding this is important current study has been done with the aim of Identification the role of social capital in household waste management by women. For this study, the survey method has been used. The statistical population includes women living in Sirjan. Using random cluster sampling method, 384 people were randomly selected as the sample. To determine the sample size of The cochran's formula was used. To collect research data of the researcher-made questionnaire was used. The validity and reliability of the questionnaire were confirmed, Research data were analyzed using Pearson correlation tests and structural modeling in Lisrel and SPSS statistical software. The results showed that the relationship between social capital and its components is social trust, social participation, social security, social norms and social cohesion with Household waste management has a positive and significant relationship. Accordingly, one of the factors that can be effective in household waste management is social capital management.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • Household Waste Management
  • Women
  • Sirjan city
افتخاری، رضوان (1392). «رابطة بین سرمایة اجتماعی و توسعة پایدار گردشگری در روستای ابیانه»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی، دانشگاه علامه طباطبائی.
پاک‌سرشت، سلیمان (1393). «ملاحظات و راهبردهای ارتقای سرمایة اجتماعی»، نشریة راهبرد فرهنگ، س25، ش‌اول، ص71ـ104.
پیوسته‌گر، یعقوب؛ انصاری، محمدحسین (1396). «بررسی و ارزیابی عوامل اجتماعی مؤثر بر کاهش سرانة تولید پسماند خانگی (نمونة موردی: مناطق 3 و 10 شهرداری تهران)»، فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، س 9، ش4، ص219ـ236.
جمشیدی، سارا (1398). «شناسایی عوامل مؤثر بر کارآفرینی زیست‌محیطی با تأکید بر بافت‏های سنتی شهر‏های تاریخی (مطالعة موردی: شهر همدان)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد مدیریت شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی.
حیدری، الهام (1396). «ارزیابی نقش زنان در مدیریت پسماند خشک شهری از مبدأ (مورد‌پژوهی: ناحیة آزادشهر یزد)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه یزد.
خواجه شاهکوهی، علیرضا؛ خوش‌فر، غلامرضا؛ نگاری، اعظم (1394). «بررسی میزان مشارکت شهروندان در مدیریت پسماند خانگی مورد‌شناسی: شهر مشهد»، فصلنامة جغرافیا و آمایش شهری‌ـ منطقه‌ای، س‌5، ش‌15، ص215ـ232.
صاحب‌محمدی، عبدالعلی؛ محمودخانی، روح‌الله (1386). «بررسی نقش مدیریت پسماند بر انتشار گازهای گلخانه‌ای»، سومین همایش ملی مدیریت پسماند.
صالحی، صادق؛ امام‌قلی، لقمان (1391). «بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی بر رفتارهای زیست‌محیطی (مطالعة موردی: استان کردستان)»، جامعه‌شناسی ایران، س 13، ش4، ص 141ـ163.
عقیلی، سیدمحمود؛ خوش‌فر، غلامرضا؛ صادق، صالحی (1388). «سرمایة اجتماعی و رفتارهای زیست‌محیطی مسئولانه در شمال ایران (مطالعة موردی: استان‏های گیلان، مازندران و گلستان)»، علوم کشاورزی و منابع طبیعی، س16، ش‌اول، ص236ـ250.
قنبری، سیروس؛ بهشتی‌راد، رقیه؛ سلطانزاده، وحید (1394). «بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی بر رفتارهای فرانقشی و تعهد سازمانی: آزمون نقش میانجی مسئولیت‌پذیری اجتماعی»، نشریة جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، س2، ش6، ص 9ـ38.
کریمی، غلامرضا (1395). «بررسی و مدیریت پسماند‏های بیمارستانی شهرستان گنبد کاووس»، استان گلستان، پایان‌نامة کارشناسی ارشد مدیریت شهری، مؤسسة آموزش عالی بهاران.
کریمی، لیلا (1389). «بررسی عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر رفتار زیست‌محیطی (با تکیه بر رفتار مصرف آب)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه پیام‌نور مرکز پرند.
کلانتری، عبدالحسین؛ صالحی، صادق؛ آقایی، بنفشه (1395). «بررسی ارتباط بین ارزش‌های محیط‌زیستی و رفتار پسماند خانواده (مطالعة موردی منطقة 7 شهر تهران)»، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران، س5، ش3، ص 369ـ385.
کلمن، جیمز (1396). بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نی.
لاهیجانیان، اکرم‌الملوک؛ شیعه‌بیکی، شادی (1394). «بررسی موانع مشارکت اجتماعی شهروندان در محیط‌زیست شهری با استفاده از روش SWOT و ارائة راهکارهای مناسب جهت ارتقای پایدار محیط‌زیست»، فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، س 17، ش4، ص 145ـ164.
مختاری ملک‌آبادی، رضا؛ عبدالهی، عظیمه السادات؛ صادقی، حمیدرضا (1391). «تحلیل و بازشناسی رفتارهای زیست‌محیطی شهری (مطالعة موردی: شهر اصفهان)». نشریة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، س 5، ش18، ص 1ـ20.
نورپور، علیرضا؛ افراسیابی، هادی؛ داودی، سیدمجید (1392). بررسی فرایند مدیریت پسماند در جهان و ایران، تهران: نشر مدیریت فناوری اطلاعات و مرکز اسناد.
واقفی، الهام؛ حقیقتیان، منصور (1393). «بررسی تأثیر سرمایة فرهنگی (بعد نهادینه) بر رفتارهای اجتماعی زیست‌محیطی با رویکرد توسعة پایدار شهری (مطالعة موردی: شهر شیراز)»، نشریة اقتصاد و مدیریت شهری، س 2، ش8، ص 47ـ65.
همتی، زهرا؛ شبیری، سیدمحمد (1395). «تحلیلی بر مؤلفه‏های ارتقای فرهنگ محیط‌زیستی (مطالعة موردی شهروندان شهر شیراز)»، فصلنامة تحقیقات فرهنگی ایران، س 8، ش4، ص197ـ214.
Arrow, K. J. (2010). “Observations on Social capital. In Social Capital: A Multifacted Perspective, Eds”. Partha Dusgupta & Iamail Seragledin. Washington DC.
Beaudoin, C. E. (2007). “Mass media use neighborliness, and Social capital: Assessing Causal links with panel data”, Communication Re-search, 34(6), PP 637-664.
Borgonovi,F. (2010). “A life-cycle approach to the analysis of the relationship between social capital and health in Britain”, Social Science & Medicine; 71 : PP 1927-1934.
Cusworth, G.,(2020). “Falling short of being the ‘good farmer’: Losses of social and cultural capital incurred through environmental mismanagement, and the long-term impacts agri-environment scheme participation”, Journal of Rural Studies, 75(2): PP 164-173.
Ferris, S.P., Javakhadze, D., & Rajkovic, T.(2017). “The international effect of managerial social capital on the cost of equity”, Journal of Banking & Finance, 74: PP 69-84.
Fiorello, J. (2011). “Review the role of citizen participation in urban waste management”, International Journal of Disaster Risk Reduction, 13: PP 452-466.
Hasunuma, L.(2019). “Beyond formal representation: Case studies of women's participation in civil society in Japan”, Women's Studies International Forum, 72(2): PP 1-8.
Herrero, I., & Hughes, M.(2019). “When family social capital is too much of a good thing” , Journal of Family Business Strategy, 10(3): PP 101-114.
Inaba, Y., Wada, Y., Ichida, Y., & Nishikawa, M.(2015). “Which part of community social capital is related to life satisfaction and self-rated health? A multilevel analysis based on a nationwide mail survey in Japan”, Social Science & Medicine, 142: PP 169-182.
Jha, A., Boudreaux, J., & Banerjee, V.(2018). “Political leanings and social capital”, Journal of Behavioral and Experimental Economics; 72(2): PP 95-105.
Jones, G. (2011). “Exploring the level of cooperation and participation of citizens in urban recycling programs”, Journal of Cleaner Production, 19: PP 147-159.
Kawamoto, K., & Kim, K.(2016). “Social capital and efficiency of earthquake waste management in Japan”, International Journal of Disaster Risk Reduction, 18: PP 256-266.
Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling, Second Edition, New York: The Guilford Press.
Li, C., Zhang, Q., & Li, G.(2018). “Does social capital benefit resilience for left-behind children? An evidence from Mainland China”, Children and Youth Services Review, 93: PP 255-262.
Liu, G.G., Xue, X., Yu, G., & Wang, Y.(2016). “How does social capital matter to the health status of older adults? Evidence from the China Health and Retirement Longitudinal Survey”, Economics & Human Biology, 22: PP 177-189.
Lok, A., Burke, C.,Crowe, S.E., & Woods, K.L.(2017). “Society Leadership and Diversity: Hail to the Women”, Gastroenterology, 153: PP 618-620.
Matsumoto, Sh.(2020). “Do individuals free ride on participation in environmental policies? Personal values and waste management practices”, Ecological Economics, 174(2): PP 106-116.
Miranda, P., Blazquez, C.A., Vergara, R., & Weitzler, S.(2015). “A novel methodology for designing a household waste collection system for insular zones”, Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 77: PP 227-247.
Ploy , S. (2018). “Social Capital ,Citizen Participation in Public administration, and public sector performance in Thailand”, World Development,109: PP 236-248.
Putnam, Robert D. (2002). “Bowling Alone: the collapse and Revival of American Community”, New York: Simon and Schuster. PP 12-19.
Redding, E.M., Ruiz-Cantero, R., Fernández-Sáez, J., & Guijarro-Garvi, M.(2017). “Gender inequality and violence against women in Spain, 2006-2014: towards a civilized society”, Gaceta Sanitaria, 31(2): PP 82-88.
Stromgren, M., Eriksson, A., Bergman, D., & Dellve, L. (2016). “Social capital among healthcare professionals: A prospective study of its importance for job satisfaction, work engagement and engagement in clinical improvements”. International Journal of Nursing Studies;53: PP 116–125.
Thompson, M.,(2018). “Social capital, innovation and economic growth”, Journal of Behavioral and Experimental Economics; 73: PP 46-52.
Utsunomiya, K.(2016). “ Social capital and local public transportation in Japan”, Research in Transportation Economics, 59: PP 434-440.
Vincent C., V., Mathews, M., & Loh, Y.C.(2016). “Social capital in Singapore: Gender differences, ethnic hierarchies, and their intersection”, Social Networks, 47(2): PP 138-150.
Weil,F., Lee, M.R., & Shihadeh,E.S. (2011). “The burdens of social capital: How socially-involved people dealt with stress after Hurricane Katrina”, Social Science Research,41(2): PP 1-10.
Yang, Q., & Hu, P.(2017). “Chinese Women’s Sexual Desire in the Patriarchal Society”, The Journal of Sexual Medicine, 14(5): PP 285-288.