نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه یاسوج

2 کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه یاسوج

3 گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی دانشگاه یاسوج

4 گروه علوم اجتماعی ، دانشکده ادبیات و علوم اجتماعی ، دانشگاه یاسوج

چکیده

خشونت علیه زنان، هر نوع رفتار خشن وابسته به جنسیت است که موجب آسیب جسمی، جنسی، روانی و رنج زنان می‌شود. چنین رفتاری می‌تواند با تهدید، اجبار و سلب مطلق اختیار و آزادی به صورت آشکار و یا پنهان انجام ‌شود. در این راستا پژوهش حاضر به دنبال بررسی خشونت علیه زنان در بین زنان شهر بوشهر با استفاده از روش کیفی و با رویکرد روش نظریه زمینه‌ای می‌باشد. مشارکت-کنندگان در پژوهش حاضر ۱2 نفر از زنان شهر بوشهر بوده‌اند که به صورت نیمه‌ساختاریافته با آنها مصاحبه شده است و سپس داده-های حاصل از آن با استفاده از کدگذاری سه مرحله‌ای باز، محوری و گزینشی تحلیل گردیده است. یافته‌ها نشان از وجود پنج مقوله محوری «فرهنگ مردسالار و نابرابری جنسیتی نهادینه شده»، «کیفیت تعاملات زوجین»، «مشروعیت بخشی سیستم فرهنگی به خشونت»، «استراتژی زنان در مقابله با خشونت» و «بازتولید نگرش‌های مردسالاری نسبت به زنان» می‌باشد. مقوله هسته پژوهش نیز «حاکمیت ایدئولوژی مردسالار و هژمونی سلطه مذکر» می‌باشد؛ خشونتی که از سوی مردان علیه زنان اعمال می‌شود در هر وضعیتی متأثر از جایگاه قدرتمند مردان در روابط بین فردی و اجتماعی است. مردسالاری به عنوان یک عامل قوی در خشونت علیه زنان تأثیر دارد و خشونت متأثر از نظام مردسالار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Violence against Women: The Rule of Patriarchal Ideology and the Hegemony of Male Domination (Case study: Women in Bushehr

نویسندگان [English]

  • Siroos Ahmadi 1
  • Kheyri Hamidpoor 2
  • hamid sedaghat 3
  • Fatemeh karami 4

1 Yasouj University

2 M.A in sociology , Yasouj University

3 Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Social Sciences, Yasouj University

4 Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Social Sciences, Yasouj University

چکیده [English]

Violence against women is any form of gender-based violence behavior that causes physical, sexual, psychological harm and pain to women. Such behavior can be done openly or covertly by threatening, coercing, and outright deprivation of liberty. Violence against women is a phenomenon in which women are abused by the opposite sex because of their gender and simply because they are women. In this regard, the present study seeks to investigate the violence against women among women in Bushehr in frame of the qualitative method using the grounded theory. Participants were 12 women who were interviewed in a semi-structured manner and then the data were analyzed using three-step coding of open, axial and selective. The findings indicate the existence of five axial categories including "patriarchal culture and institutionalized gender inequality", "quality of couples' interactions", "legitimization of the cultural system to violence", "women's strategy against violence" and "reproduction of patriarchal attitudes towards to women ". The core variable of the research is "the rule of patriarchal ideology and the hegemony of male domination"; Violence perpetrated by men against women in any situation is affected by the strong position of men in interpersonal and social relationships. Masculinity as a strong factor impacts on violence against women and violence is influenced by the patriarchal system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Domestic Violence
  • Grounded Theory
  • Patriarchy
  • Bushehr
[1] آبوت، پاملا و والاس، کلر (1385). فرهنگ واژه‌‌ها و اصطلاحات در جامعه‌‌شناسی زنان، ترجمۀ منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
[2] احمدی، بتول؛ علی محمدیان، معصومه؛ گلستان، بنفشه؛ باقری یزدی، عباس و شجاعی‌زاده، داوود (1385). «تأثیر خشونت‌های خانگی بر سلامت روان زنان متأهل در تهران»، مجلۀ دانشکدۀ بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4 (2)، صص 44-35.
[3] اسکیدمور، ویلیام (1372). تفکر نظری در جامعه‌‌شناسی. ترجمۀ محمدعلی حاضری، تهران: سعید.
[4] اعزازی، شهلا (1383). خشونت خانوادگی، زنان کتک‌‌خورده، تهران: سالی.
[5] بستان، حسین (1382). «کارکردهای خانواده از منظر اسلام و فمینیسم»، مجموعه مقالات حوزه و دانشگاه، 9 (33)، صص 35-5.
[6] خانی، سعید؛ ادهمی، جمال؛ حاتمی، علی و بنی‌عامریان، جواد (1389). «بررسی خشونت خانوادگی در میان خانواده‌های شهر دهگلان؛ با تأکید بر خشونت علیه زنان»، جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، 1(3)، صص90-67.
[7] دانش، پروانه؛ شربتیان، محمدحسن و طوافی، پویا. (1396). «تحلیل جامعه‌شناختی خشونت خانگی علیه زنان و رابطۀ آن با احساس امنیت در خانه (مطالعۀ موردی زنان 18-54 سال شهر میانه)، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران (پژوهش‌‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی)، شمارۀ 16، صص 71-47.
[8] دو بووار، سیمون (۱۳۸۲). جنس دوم، جلد اول، ترجمۀ قاسم صنعوی، تهران: توس.
[9] راس، آلن (1373). روانشناسی شخصیت، ترجمۀ سیاوش جمال‌فر، چ اول، تهران: مرکز.
[10] رباطی فیروزه‌‌چی، علی و سرابیان، سعید (1398). «بررسی رابطۀ مؤلفه‌‌های رضایت زناشویی و پایبندی با میزان خشونت علیه زنان توسط همسر»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌‌نور خراسان رضوی، مرکز پیام نور گناباد.
[11] ریتزر، جورج (1374). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[12] رئیسی، جمال (1382). «جوانان و ناهنجاری‌های رفتاری». فصلنامۀ علوم اجتماعی، 10(21)، صص 135-157.
[13] سازمان جهانی بهداشت (1399). «بالاترین و کم‌ترین میزان خشونت علیه زنان در کدام کشورها اتفاق می‌افتد؟»، ترجمۀ الهه جعفرزاده، قابل دسترس در:
 https://www.khabaronline.ir/news/1494382
[14] سازمان جهانی بهداشت (1380). خشونت علیه زنان. ترجمۀ شهرام رفیعی و سعید پارسی‌‌نیا، چ اول، تهران: تندیس.
[15] سالاری، اسماعیل؛ معین، لادن سهامی، سوسن و حقیقی، حمید (1392). «بررسی رابطۀ فرهنگ مردسالاری، همسان‌همسری، با تعارضات زناشویی در بین دبیران و پرستاران زن متأهل»، زن و مطالعات خانواده، 5 (19)، صص 95-114.
[16] سهراب‌زاده، مهران و منصوریان راوندی، فاطمه (1396). «تجربۀ زیستۀ زنان از خشونت کلامی در خانواده (مطالعۀ موردی: زنان شهر کاشان)»، زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 9 (2 )، صص 245-264.
[17] شامحمدی، مریم (1396). «تبیین اجتماعی خشونت علیه زنان در ایران»، فصلنامۀ مطالعات علوم اجتماعی، 3 (2)، صص83-72.
[18] شایان، آرزو؛ معصومی، ‌زهرا؛ یزدی راوندی، سعید و زارع‌نژاد، محمد (1394). «عوامل مؤثر بر همسرآزاری در زنان مراجعه‌کننده به مرکز پزشکی قانونی شهر شیراز در سال 1392»، مجلۀ علمی پژوهان، 14 (1)، صص 48-39.
[19] شمس اسفندآبادی، حسن؛ امامی‌‌پور، سوزان و صدرالسادات، جلال‌الدین (1383). «همسرآزاری و عوامل مؤثر بر آن در زنان متأهل»، پژوهش‌‌های نوین روانشناختی (روانشناسی دانشگاه تبریز)، 1 (1)، صص 122-99.
[20] صادقی فسایی، سهیلا (1389). «خشونت خانگی و استراتژی‌های زنان در مواجهه با آن (مطالعه‌ای کیفی)»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، 1 (1)، صص 142-107.
[21] عضدانلو، حمید (1374). آشنایی با مفاهیم اساس جامعه‌‌شناسی، تهران: نی.
[22] قائد امینی، فرشته؛ موسوی، شکوفه؛ رضاشاه سوارری، محمود (1399). «تحلیل ساختاری خشونت علیه زنان با توجه به قرنطینۀ خانگی ناشی از شیوع ویروس کرونا در زنان مراجعه‌‌کننده به مراکز مداخله در بحران بهزیستی اصفهان»، پایان‌‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان اصفهان، مرکز پیام نور بهارستان.
[23] محمدی، فائزه و میرزایی، رحمت (1391). «تحلیلی بر خشونت علیه زنان در خانواده ‏(با نگاهی به جامعۀ ترکیه)»،. زن و مطالعات خانواده، 5 (17)، صص 131-146.
 [24]  نجفی دولت‌آبادی، شهلا؛ حسین‌‌زاده، مریم؛ خاتمی زنوزیان، آزیتا؛ فتحی، سهراب؛ خاتمی زنوزیان، آرزو و علوی مجد، حمید (1386). «علایم فیزیکی ناشی از خشونت علیه زنان و شدت آن در زنان مراجعه‌کننده به مرکز پزشکی قانونی تهران در سال 1382»، مجلۀ علمی پزشکی قانونی، 13 (1)، 32-30
[25] هاشمیان، معصومه؛ صلحی، مهناز؛ گرمارودی، غلامرضا؛ مهری، علی؛ جوینی، حمید و شهرآبادی، رضا (1397). «تجارب مردان متأهل از خشونت خانگی علیه همسران خود: یک مطالعه کیفی»، مجلۀ تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 7 (2)، صص197-185.
[26] Ahmad, J., Khan, N. and Mozumdar, A. (2019). Spousal violence against women in India: a social–ecological analysis using data from the national family health survey 2015 to 2016. The Journal of interpersonal violence. Doi: 10.1177/0886260519881530.
[27] Caetano, R., Vaeth, P. A. C., & Ramisetty-Mikler, S. (2008). Intimate partner violence victim and perpetrator characteristics among couples in the United States. Journal of Family Violence, 23(6), 507–518.
[28] Cau, B. M. (2020). Area-level normative social context and intimate partner physical violence in Mozambique. Journal of interpersonal violence, 35(15-16), 2754-2779.
[29] Chang, H. Y., Lin, C. Y., & Liu, S. Y. (2017). Three-tier five-level preventive strategy for domestic violence and sexual violence prevention in Taiwan. Journal of the Formosan Medical Association, 117(3):176-177.
[30] Coutinho, E., Almeida, F., Duarte, J., Chaves, C., Nelas, P., & Amaral, O. (2015). Factors related to domestic violence in pregnant women. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 171, 1280–1287.
[31] De Waal, M. M., Dekker, J. J. M., Kikkert, M. J., Kleinhesselink, M. D., & Goudriaan, A. E. (2017). Gender differences in characteristics of physical and sexual victimization in patients with dual diagnosis: a cross-sectional study. BMC Psychiatry, 17(1), 270.
[32] Flury, M., Nyberg, E., & Riecher-Rössler, A. (2010). Domestic violence against women: Definitions, epidemiology, risk factors and consequences. Swiss Medical Weekly, 140, 23–27.
[33] Görgün-Baran, A., Şahin-Kütük, B. and Maybek, S.D. (2016). Perception of violence against women in the construction of patriarchy. In: International Symposium on Chaos, Complexity and Leadership (pp.: 687-700).
[34] Jones, S.R (1997). Voices of identity and difference: qualitative explorations of identity development in women college students.  Journal of College Student Development, 38(4), 376-86.
[35] Mayer, L. (2002). Criminological theories. Singapore: Sage Publication.
[36] Naved, R. T. (2013). Sexual violence towards married women in Bangladesh. Archives of Sexual Behavior, 42(4), 595– 602.
[37] Reingle, J. M., Staras, S. A. S., Jennings, W. G., Branchini, J., & Maldonado-Molina, M. M. (2013). The relationship between marijuana use and intimate partner violence in a nationally representative, longitudinal sample. Journal of Interpersonal Violence, 27(8), 1–13. E
[38] Romero Mendoza, M.P., Gómez-Dantes, H., Manríquez Montiel, Q., Saldívar Hernández, G.J., Campuzano Rincón, J.C., Lozano, R. and Medina-Mora Icaza, M.E. (2018). The invisible burden of violence against girls and young women in Mexico: 1990 to 2015. Journal of interpersonal violence.
[39] Semahegn, A., & Mengistie, B. (2015). Domestic violence against women and associated factors in Ethiopia: Systematic review. Reproductive Health, 12(1), 78-90.
[40] Strauss, A; Corbin, J (1998), Basic of Qualitative Research. London: SAGE Publications.
[41] Tlapek, S. M. (2015). Women’s status and intimate partner violence in the Democratic Republic of Congo. Journal of Interpersonal Violence, 30(14), 2526-2540.
[42] WHO, 1999, violence against women. WHO, 1996, FRH/WHD/948 women in the construction of patriarchy. In International Symposium on Chaos, Complexity and Leadership (pp687-700). Cham: Springer.