نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی(مسائل ایران) واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استادیار، گروه علوم سیاسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی،کرج، ایران

3 استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

زنان، به‌عنوان نیمی از شهروندان جامعه، درصورت به‌رسمیت شناختن حقوق برابرشان با مردان، می‌توانند نقشی کاربردی و اساسی در توسعۀ پایدار ایفا کنند. نهادها و سازمان‌های مدنی همچون احزاب و سمن‌ها نقش مؤثری در توسعۀ سیاسی و سیستم توزیع قدرت داشته و با جلوگیری از انحصار قدرت در دست گروه یا قشر خاص، منجر به اصلاح ساختار سیاسی و اجتماعی کشور می‌شوند و درصورت کاربست درست و منطقی، منجر به مشارکت بیشتر زنان خواهند شد. در پژوهش پیش رو مشکلات زنان کنشگر در دو دهۀ 70 و 80 و میزان مشارکت و نحوۀ عاملیت آنها در احزاب و سازمان‌های مردم‌نهاد بیان شده است، و به این پرسش‌های اساسی پاسخ داده شده که علل مشارکت بیشتر زنان در سازمان‌های مردم‌نهاد نسبت‌به احزاب سیاسی طی دهه‌های 70 و 80 چیست و چه عواملی باعث گردیده احزاب سیاسی در حوزۀ فعالیت‌های زنان به کارویژه‌های مطلوب خود دست نیابند. برای یافتن پاسخ این سؤالات از روش کیفی و توصیفی سود برده شده است. نتایج مطالعات اسنادی، کدگذاری و مقوله‌بندی داده‌های مصاحبه‌ها ازطریق نرم‌افزار MAXQDA  و بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا و تئوری داده‌بنیاد نشان داد که هرچند احزاب سیاسی بعد از سال‌های دهۀ 70 و 80 مدعی گسترش نقش زنان در عرصۀ سیاسی و اجتماعی بوده‌اند، به‌دلیل ماهیت احزاب سیاسی در ایران، این مهم در سطوح عالی به‌ندرت اتفاق افتاده است و سازمان‌های مردم‌نهاد تا حدود بسیار زیادی از وضعیت بهتری برای حضور، گسترش و ایفای نقش مشارکت‌جویانۀ زنان برخوردار بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Pattern of Action of Women Activists in Parties and Non-governmental Organizations (NGOs) during the 1370s and 1380s

نویسندگان [English]

  • Marzieh Samaei Sahnesaraei 1
  • Rahim Khastu 2
  • Saeed Moghimi 3

1 Department of Political Science .Karaj Branch. Islamic Azad University. Karaj. Iran

2 Assistant Professor. Department of Political Science, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.

3 Assistant Professor. Department of Political Science, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.

چکیده [English]

Women, as half of the citizens of the society, can play an efficient and fundamental role in sustainable development if  equal rights of men and women are recognized and implemented in the society. Civil institutions and organizations such as parties and NGOs have an effective role in the political development and the distribution of power system, and they lead to reform the political and social structure of the country by preventing the monopoly of power of a particular group or stratum, and if used correctly and rationally, they will lead to the more participation of women.  In this study, the problems of women activists in the two decades of 1370s and 1380s and the extent of their participation and the manner of their agency in parties and NGOs have been discussed, and the following basic questions were answered:  what are the reasons for more participation of women in NGOs than political parties during the 1370s and 1380s and what factors have caused political parties in the field of women's activities that they have not not achieved their desired functions. Qualitative and descriptive methods have been used to find the answers to the questions. The results of documentary studies, coding, and categorization of interview data through MAXQDA software and the use of content analysis method and data-oriented theory showed that although political parties after the 70s and 80s claimed to expand the role of women in political and social fields, this important goal has rarely been achieved at the highest levels due to the nature of political parties in Iran, and NGOs have, to a large extent, been in a much better position in presenting, expanding, and playing the participatory role of women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Participation
  • parties
  • non-governmental organizations (NGOs)
  • political participation
  • gender justice
  • gender discrimination
[1] قرآن مجید
[3] پیشگاهی‌فرد، زهرا؛ دستوری، مژگان و ابراهیمی، سودابه (1385). «تحلیلی بر میزان مشارکت زنان در تشکل‌های سیاسی». پژوهش زنان، (1): 7-28.
[4] چراغی کوتیانی، اسماعیل (1393). «رویارویی ایرانیان با فمینیسم ایرانی تا فمینیسم اسلامی». معرفت، (199): 31-48.
[5] حسین‌زاده، ابوالحسین و عباسیان، حسین (1394). «نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصه‌های فمینیسم اسلامی». انسان‌پژوهی دینی، (34): 207 – 228.
[6] خلیلی، محسن (1386). «آسیب‌شناسی مشارکت زنان در جامعۀ معاصر ایران». پژوهش زنان، (2) 5: 3.
[7] شاهسوند، پریچهر (1380). «بررسی مقایسه ای مشارکت زنان در امور مدنی ـ سیاسی کشورهای مختلف». اطلاعات سیاسی اقتصادی، (163 و 164): 156 – 165.
[8] شفیعی سروستانی، ابراهیم ( 1379). جریان‌های دفاع از حقوق زنان در ایران، قم: مؤسسۀ فرهنگی طه.
[9] شهیدیان، حامد (1377). «فمینیسم اسلامی و جنبش زنان ایران». ایران‌نامه (64): 611 – 640.
[10] عالی‌زاد، اسماعیل و پناهی، محمدحسین ؛ (زمستان 1383 و بهار 1384). «تاثیر وسایل ارتباط جمعی بر مشارکت سیاسی شهروندان تهرانی». علوم اجتماعی(دانشگاه علامه طباطبائی) – ( 28 و 29): 89 – 132.
[11] عباس‌نیا، اکرم و مصفا، نسرین (1390). «مشارکت سیاسی زنان در جمهوری اسلامی ایران در پرتو نظریۀ توانمندسازی زنان در دورۀ 1375-1384 مطالعۀ کمّی». تحقیقات زنان، (1) 5: 76-98.
[12] فراست‌‌خواه، مقصود (1400). روش تحقیق در علوم اجتماعی (با تأکید بر نظریۀ برپایۀ گراندد تئوریGTM) تهران: آگاه.
[13] فریدمن، جین (1381). فمینیسم، ترجمۀ فیروزه مهاجر، چاپ دوم، تهران: آشیان.
قادرزاده، امید و رضازاده، فاطمه (1398). «مطالعۀ تجربۀ ‌زیسته و درک زنان از فعالیت و مشارکت در نهادهای مدنی»، جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی (14): 63 – 96.
[14] قاسمپور، فاطمه؛ نصرت خوارزمی، زهره و نصرت خوارزمی، حنانه (1399). «کنش فرهنگی زنان پس ‌از انقلاب اسلامی: تحلیل گفتمان مطالبات فمینیسم اسلامی در جمهوری اسلامی ایران» مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، (4) 9: 937 – 966.
[15] کدیور، جمیله، (1375)، زن، تهران‌: اطلاعات‌.
[16] محسنی، رضاعلی؛ خوشفر، غلامرضا؛ بابایی، قربانعلی و ابراهیمی، میترا (1392). «بررسی عامل‌های مؤثر بر انگیزۀ مشارکت زنان در سازمان‌های مردم‌نهاد». نشریۀ زن و جامعه، (2) 4: 167 – 190.
[17] مسعودنیا، حسین؛ نظری، مینا و محمدی‌فر، نجات (1392). «مطالعة تطبیقی حضور زن در قوة مقننه: تحولات قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران». زن در توسعه و سیاست، (4) 11: 575-594.
[18] میرخانی، عزت‌السادات؛ شاکری گلپایگانی، طوبی و بدره، محسن (1393). «تطور روش‌شناختی در جریان موسوم به فمینیسم اسلامی». مطالعات جنسیّت و خانواده، (3): 169 – 204.
[19] میشل، آندره (1383). جنبش زنان، ترجمۀ هما زنجانی‌‌زاده، مشهد: نیکا.
[20] نوذری، حسینعلی (1381). احزاب سیاسی و نظام‌های حزبی، تهران: گستره.
[21] Barlas, Asma (2002). Believing women in Islam, unreading Partrirchal iInterpretions of the Quran, University of texas press, Austin, United States of America.
[22] OSCE. (2014). Handbook 0n promoting Women’s Participation in Political Parties, OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights.
[23] https://moi.irپرتال خبری وزارت کشورآخرین بازدید 10/7/1400