نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد اقتصاد، دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 کارشناس ارشد، اقتصاد دانشگاه آزاد اراک

3 استادیار اقتصاد، دانشگاه ولی‏عصر رفسنجان (عج)

چکیده

یکی از تحولات بزرگ‌ صورت‌گرفته طی دهه‏های اخیر، افزایش چشمگیر مشارکت زنان در عرصه‏های اقتصادی و اجتماعی بوده و در این راستا رابطۀ میان مشارکت زنان در بازار کار به‌عنوان یکی از عوامل مهم و اثرگذار در رشد اقتصادی و نرخ‏های باروری به‌منزلۀ عاملی مؤثر در رشد جمعیت مورد توجه قرار گرفته است. بررسی این مسئله، که رابطۀ بین اشتغال زنان و نرخ باروری منفی است، در بسیاری از مطالعات تجربی تأیید شده است. از طرفی، محققان بسیاری دریافتند که در کشورهای اروپایی همبستگی منفی بین میزان باروری و میزان مشارکت زنان در بازار کار قبل از دهۀ 1980 به یک همبستگی مثبت در بعد از آن تغییر کرده است. بنابراین، در این پژوهش سعی شده است با استفاده از داده‏های سال‏های 1360 تا 1392، که از سایت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران استخراج شده‌اند، و نیز استفاده از رویکرد آزمون کرانه‏ای با وقفه‏های توزیعی به بررسی رابطۀ میان نرخ باروری و میزان اشتغال زنان در کشور ایران پرداخته شود. یافته‏های مطالعه نشان می‏دهند که سن ازدواج، نرخ شهرنشینی و درآمد سرانه با نرخ باروری رابطۀ منفی دارند؛ در‌حالی‌که نرخ اشتغال با نرخ باروری رابطه‌ای مثبت دارد که نشان می‏دهد با افزایش میزان اشتغال و به تبع آن ایجاد امنیت مالی میل به باروری در میان زنان ایران افزایش پیدا کرده است و رابطۀ منفی میان این دو متغیر، که در مطالعات قبلی اشاره شده، تأیید نمی‏شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An analysis of the relationship between women’s employment and fertility rate in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hassan Fotros 1
  • Maryam Najmi 2
  • Abbas Memarzadeh 3

1 Professor in Economics, Bu Ali Sina University, Hamedan

2 MA in Economics, Islamic Azad University, Arak

3 Assistant Professor in Economics, Vali’ Asr University, Rafsanjan

چکیده [English]

One of the biggest developments of the recent decades has been dramatic women’s participation in social and economic fields, and in this regard, the relationship between women’s participation in the labor market as one of the important and influential factors in economic growth, and fertility rate as one of the effective factors in population growth, has been taken into account. Many empirical studies have shown the  relationship between women’s employment and fertility rate to be negative. On the one hand, many researchers found that in the European countries, there was a negative correlation between these two variables in the labor market before the 1980s, while the correlation became positive afterwards. Therefore, in this study, using 1360-1392 annual data, extracted from central bank and statistical center of Iran, and ARDL BOUND TESTING approach, we investigate the relationship between employment rate and fertility. The findings indicate that the impact of marriage age, urbanization rate, and per capita income on fertility rate is negative while the effect of women’s employment rate on fertility rate is positive. This indicates that, increased employment rate and thereby creation of financial security give rise to an increase in the tendency for fertility among women; therefore,  the negative relationship shown in previous studies is not confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fertility
  • women’s employment
  • women’s education
  • ARDL
[1] حسینی، حاتم. (1392). جمعیت‌شناسی اقتصادی و اجتماعی و تنظیم خانواده، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا همدان.
[2] سرایی، حسن (1381). روش‏های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: آگاه، چ 2.
[3] سوری، علی (1393). اقتصاد‌سنجی (همراه با کاربرد Eviews و Stata)، نشر فرهنگ‌شناسی، ج 1 و 2.
[4] ضیایی بیگدلی، محمد‌تقی؛ کلانتری، صمد؛ علیزاده اقدم، محمد‌باقر (1385).  «رابطۀ بین میزان باروری کل با توسعۀ اقتصادی و اجتماعی»، فصل‌نامۀ علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، س 5، ش 21.
[5] صادقی، مسعود، عمادزاده، مصطفی (1383). «تحلیلی بر عوامل اقتصادی مؤثر بر اشتغال زنان»، پژوهش زنان، دورۀ 2، ش اول.
[6] کلانتری، صمد؛ بیک‌محمدی، حسن؛ زارع شاه‌آبادی، اکبر (1384). «عوامل جمعیتی مؤثر بر باروری زنان یزد 1383»، فصل‌نامۀ زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، تابستان، دورۀ 3، ص 137ـ156.
[7] گجراتی، د؛ ابریشمی، ح. (1377). مبانی اقتصادسنجی، تهران: دانشگاه تهران.
[8] گوگردچیان، احمد. طیبی، کمال، قضاوی، عفت. (1393). «اثر اشتغال زنان بر شکاف درآمدی جنسیتی در ایران (1370ـ1390)»، فصل‌نامۀ تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، ش 17.
[9] فروتن، یعقوب (1387). «رهیافتی جمعیت‌شناختی به اشتغال زنان: با ملاحظاتی بر وضعیت ایران»،‌ نامۀانجمن جمعیت‌شناسی ایران، س 3، ش 6، ص 171ـ193.
[10] مقصود‌پور، محمد‌علی (1394). «عوامل مؤثر بر نرخ باروری از دیدگاه علم اقتصاد، در دورۀ زمانی (1365ـ1390)»، مجلۀ اقتصادی، ش 5 و 6، مرداد و شهریور، ص 83ـ100.
[11] موسایی، میثم، مهرگان، نادر، رضایی، روح الله. (1389). «نرخ باروری و میزان مشارکت زنان در نیروی کار (مطالعۀ موردی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا)»، زن در توسعه و سیاست، دورۀ 8، ش 2.
[12] نوفرستی، محمد، (1378). ریشۀواحد و هم‌جمعی، مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
[13] هاشمی، علی. (1383). «اشتغال زنان و هزینه‏های آن ازدیدگاه بنگاه اقتصادی»،  فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره1، شماره 4.
[14] یزد‌خواستی، بهجت، احمدی، وکیل. (1386). «بررسی وضعیت فعالیت و اشتغال زنان در ایران با تأکید بر سرشماری 1385»، مجلۀ علمی و پژوهشی مطالعات زنان، س اول، ش 3.
[15] Ariza, Alfredo. De la Rica, Sara. Ugidos, Arantza, (2003). “The effect of flexibility in working hours on fertility: A comparative analysis of selected European countries”, https://www.researchgate.net/publication/28103340.
[16] Baker, G.S. (1981). a Treatise on the family Cambirdge: Harvard University press Hacker.
[17] Bailey, R.P. (2004). “Evaluating the Relationship between Physical Education”, Sport and Social Inclusion. Educational Review, 56(3).
[18] Brewster, K.L, and R. Rindfuss. (2000). “Fertility and Women’s Employment in Industrialized Nation”, Annual Review of Sociology, 26: PP 271-296.
[19] Del Bono, E. (2002). Total Fertility Rates and Female Labor Force Participation in Great Britain and Italy: Estimation of a Reduced Form Model Using Regional Panel Data, Pembroke College, and University of Oxford.
[20] Matysiak, A., & D, vignoli. (2006). “Fertility and Women’s Employment: A Meta-analysis”, Mpidr Working Paper, Max Planck Institute for Demographic Research, available Online at: http://www.demogr.mpg.de.
[21] Mehryar, Amir, Women’s Education and Labor Force Participation and Fertility Decline in Iran , Institute for Research and Development Planning Tehran, Iran , 2002.
[22] Mari Bhat, P. N. & Francis Zavier, A. J., (2003). “Fertility Decline and Gender Bias in Northern India”, Demography ,Volume 40, Number 4, November 2003, PP 637-657.
[23] Pesaran,M.H., Shin, Y., Smith, R.J., (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Long Run Relationships. J. Appl. Econ. 16, PP 289–326.
[24] Reich, Bernard and Gershon R. Kieval, (1993). Israel: Land of Tradition and Conflict, University of Chicago Press. 2d ed. Boulder, Colo.: Westview Press
[25] Rindfuss, R.R, K, Benjamin, & S.P, Morgan. (2000). “The Changing Institutional Context of Low Fertility”, Working Paper, University of North Carolina.
[26] Smyth, R., Narayan, P.K., (2004). Dead man walking: An Empirical Reassessment of the Deterrent Effect of Capital Punishment Using the Bounds Testing Approach to Cointegration. Econ. Soc. 38 (17), 1975–1990 2004 Australasian Meetings 332,
[27] Vikat, Andres. (2004). “Womens’s Labor Force Attachment and Childbearing in Finland”, Demographic Research, Special collection 3: Article 8, PP.178-207, and Max Planck Institute for Demographic Research, available Online at: http://www.demographic-research.org.
[28] Zareen, Negvi and Labna, Shahnazl (2002). How Do Women Decide To Work In Pakistan? ; Available in: www.zareenzareenpapersrspwomen's PEA Paper.rft, PP 1-23