نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

پژوهش حاضر به‌دنبال شناسایی و رتبه‌بندی چالش‌های سیاسی و حقوقی ورود زنان به مناصب سیاسی در جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش شامل دو مرحلۀ کیفی و کمّی است. مرحلۀ کیفی برای شناسایی چالش‌هاست که با روش تحلیل مضمون انجام شده است. در این مرحله، روش نمونه‌گیری از داده‌ها، نمونه‌گیری هدفمند بوده است. مرحلۀ دوم به روش کمی با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی AHP است. در این مرحله ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامۀ مقایسه زوجی شامل 32 چالش برای رتبه‌بندی چالش‌ها در اختیار خبرگان این حوزه قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که چالش‌های ورود زنان به مناصب سیاسی شامل دو مضمون چالش‌های سیاسی و حقوقی است. چالش‌های سیاسی خود به دو مضمون فرعی چالش‌های حکومتی و غیرحکومتی تقسیم می‌شوند. رتبه‌بندی چالش‌ها نیز به این صورت است که چالش‌های سیاسی با وزن 694/0 رتبۀ اول و چالش‌های حقوقی با وزن 0.306 رتبۀ دوم را کسب کرده است. در بین زیرمعیارهای چالش سیاسی، چالش‌های حکومتی با وزن 713/0 رتبۀ اول و چالش‌های غیرحکومتی با وزن 0.287 رتبۀ دوم را کسب کرده است. از بین 32 چالش، سلطۀ مردان در سیاست (مردسالاری) با وزن نهایی 0.07719 رتبۀ اول را کسب کرده است. بعد از آن، فرهنگ اداری مردسالار با وزن نهایی 0.05542 رتبۀ دوم و فقدان حمایت قانونی از زنان با وزن نهایی0.05263 رتبۀ سوم را کسب کرده­اند. یافته‌های پژوهش بیانگر این است که چالش‌های سطح کلان مرتبط با ساختار سیاسی نسبت‌به چالش‌های فردی و سطح خرد اهمیت بیشتری دارند. این نتایج با برخی از آثار پژوهشی همخوانی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identifying and Ranking the Political and Legal Challenges for Women Taking Political Positions in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • yahya kamali 1
  • kiana kamyabi 2

1 associate professor of political science at faculty of law and theology, Shahid Bahonar university of Kerman

2 Master of political science at shahid bahonar university of Kerman

چکیده [English]

This research aims to identify and rank the political and legal challenges of women taking political positions in the Islamic Republic of Iran. The research method consists of two qualitative and quantitative stages.  The qualitative stage ,  which attempts to identify the challenges, that has been done by thematic analysis method. At this stage, the data sampling method was purposive sampling. The quantitative method using the AHP, at this stage, the data collection tool, a Pairwise comparison questionnaire including 32 challenges to rank the challenges were provided to experts in this field. Findings show that the challenges of women taking political positions include two types of challenges: political and legal ones. Political challenges themselves are divided into two sub-themes, governmental and non-governmental. The ranking of challenges is as follows: political challenges with a weight of 0.694 have gained the first rank and legal challenges with a weight of 0.306 have gained the second rank. Among the sub-criteria of political challenge, governmental challenges with a weight of 0.713 have the first rank and non-governmental challenges with a weight of 0.287 have the second rank. Among the 32 challenges, male dominance in politics (patriarchy) with a weight of 0.07719 has won the first place. After that, the patriarchal administrative culture with a weight of 0.05542 ranked second and the lack of legal protection for women with a weight of 0.05263 ranked third. Findings show that macro-challenges related to political structure are more important than individual challenges and micro level. These results are consistent with some other researches .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Political Positions
  • Political Challenges
  • Legal Challenges
  • Iran
[1] احمدی کهنعلی، رضا؛ بهبودی، محمدرضا و جام جور، طاهره. (1392). «موانع دستیابی زنان به پست‌های مدیریتی از دیدگاه مدیران زن (مطالعه‌ای کیفی در شهر بندرعباس)». زن در توسعه و سیاست، 11(3): 333-349.
[2] استادهاشمی، لیلا؛ میرحسینی، جعفر؛ خلوتی، ملیحه و آصفی، مهدی. (1394). «موانع ارتقای زنان شاغل در بانک‌های دولتی کشور به سطوح عالی مدیریت از دیدگاه کارکنان» پژوهشنامة زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 6(4): 1-17.
[3] بابایی زکیکی، محمدعلی (1384). «چالش­های زنان برای ارتقا به مشاغل مدیریتی در سازمان­های دولتی»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، 10 (1): 45-81.
[4] باستانی، سوسن و خسروی دهقی، کوثر. (1398). «موانع و چالش‌های سیاست‌گذاری برمبنای عدالت جنسیتی». مسائل اجتماعی ایران (دانشگاه خوارزمی)، 10(2): 29-57.
[5] پیرویسی، معصومه و شیرخانی، علی. (1399) «تجربۀ زیستۀ زنان از موانع و چالش‌های پیش روی نقش‌آفرینی در سیاست‌گذاری ایران». فصلنامۀ سیاست‌گذاری عمومی، 6(1): 304-281.
[6] حاجی‌پور ساردوئی، سیمین (1398) زنان و مشارکت سیاسی. تهران: ذهن‌آویز.
[7] حیدری، زهرا؛ کشاورز شکری، عباس؛ غفاری هشجین، زاهد و مرشدی‌زاد، علی (1397) «موانع مشارکت نخبگان سیاسی زن در عرصۀ تصمیم‌گیری‌های سیاسی و مدیریتی؛ (مطالعۀ موردی: زنان نمایندۀ مجلس)»، پژوهشنامۀ علوم سیاسی، 14(1): 63-94.
[8] رفعت‌جاه، مریم، و خیرخواه، فاطمه. (1391). «مسائل و چالش‌های اشتغال زنان در ایران از دیدگاه شاغلان پست‌های مدیریتی» مطالعات توسعۀ اجتماعی فرهنگی، 1(2):130-156.
[9] رییسی، سیما؛ تفضلی، حسین؛ توحیدفام، محمد و طاهری، احمدرضا. (1399). «موانع نهادی مشارکت سیاسی زنان منطقۀ بلوچستان» زن در توسعه و سیاست، 18(2): 313-334.
[10] زنجانی‌زاده، هما (1381). «مشارکت سیاسی زنان و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن: چالش‏های نوین»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، 9 (3): 106-89.
[11] شاکری خوئی، احسان و کامران آذر، عذرا (1396). «حقوق سیاسی زنان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ‏ایران»، زن و مطالعات خانواده، 8(2): 88-71.
[12] شهسواری‌فرد، شهره. (1396). «زنان و سیاست»، مجلۀ سپهر سیاست، 13(4): 25-44.
[13] شیخ‌زاده جوشانی، صدیقه؛ کمالی، یحیی و کامیابی، کیانا (1400). «تحلیل کیفی ساختار استدلال موافقان و مخالفان حق نمایندگی زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران»، زن در توسعه و سیاست، 19(1): 65-94.
[14] شیرزاد ملاباشی، شیرین؛ فراهانی، ابوالفضل و اسد، محمدرضا. (1396). «عوامل مؤثر در انتصاب زنان در پست‌های مدیریتی وزارت ورزش و جوانان»، مدیریت و توسعۀ ورزش، 6(1): 37-51.
[15] گودرزوند چگینی، مهرداد و حقی، معصومه (1389). «تأثیر فرهنگ سازمانی بر جذب زنان در پست‌های مدیریتی». زن و جامعه (جامعه‌شناسی زنان)، 1(4): 97-112.
[16] محمدی اصل، عباس (1383). «مشارکت زنان در سیاست ایران»، فصلنامۀ رفاه اجتماعی، 12(3): 195-135.
[17] معاونت امورز زنان (1394) «موانع فعالیت حزبی زنان به روایت مردان» منبع آنلاین قابل دسترسی در https://women.gov.ir/fa/news/5149/
[18] نظری، مینا؛ علی حسینی، علی؛ امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد و پوررنجبر، مهدیه (1393). «بررسی رابطۀ جامعه‌پذیری و مشارکت سیاسی زنان». پژوهش‌نامۀ زنان، 5(1): 161-185.
[19] نوازنی، بهرام و یزدی، آرام (1389). «چالش‌های مدیریتی زنان در ایران؛ مطالعۀ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به‌عنوان یک سازمان دولتی». پژوهشنامۀ علوم سیاسی، 6(1): 201-217.
[20] Matla, Richard E; Tezcur, Gunes, Murat. (2011). “Women as Candidates: an Experimental Study in Turkey”, Politics and Gender, 7 (3): 356-390.
Moinifar, Heshmat. (2011). “Participation of Women in Iran’s Polity”, GEMC Journal, 3 (4): 24-35.
[21] Mahmoodian, S. (2013). Examination the obstructive factors of women’s participation in managerial positions is state department of general education from middle class- manager’s point of views. PhDs thesis. Academy of pedagogical sciences of Tajikistan.