خدیجه سفیری؛ راضیه آراسته؛ مرضیه موسوی
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
هدف این مقاله، تبیین رابطه میزان سرمایه فرهنگی زنان با نوع روابط همسران در خانواده است. در این پژوهش پس از تحلیل نظریات و مطالعات انجام‌شده در این زمینه، به‌منظور تبیین مسئله‌ی نوع روابط همسران در خانواده به لحاظ دموکراتیک بودن، از تئوری منابع (نظریه‌های بلود و ولف، گیدنز، کرامول، ویلموت و یانگ) و تئوری مبادله (نظریه‌های پیتر بلا) ...
بیشتر
هدف این مقاله، تبیین رابطه میزان سرمایه فرهنگی زنان با نوع روابط همسران در خانواده است. در این پژوهش پس از تحلیل نظریات و مطالعات انجام‌شده در این زمینه، به‌منظور تبیین مسئله‌ی نوع روابط همسران در خانواده به لحاظ دموکراتیک بودن، از تئوری منابع (نظریه‌های بلود و ولف، گیدنز، کرامول، ویلموت و یانگ) و تئوری مبادله (نظریه‌های پیتر بلا) استفاده می‌کنیم. سرمایه‌ی فرهنگی با استفاده از نظریه‌ی بوردیو، از سه بخش سرمایه‌ی تجسم‌یافته، عینیت‌یافته و نهادی‌شده تشکیل می‌شود و شامل دانش‌ها، مهارت‌ها و هنرهایی است که افراد آن‌را از طریق آموزش و زمینه‌ی فرهنگی به‌دست می‌آورند. هم‌چنین مالکیت میراث‌های فرهنگی و سهولت دست‌رسی به آنها و داشتن مدرک تحصیلی نیز است. روش این پژوهش پیمایشی است و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش نمونه‌گیریِ تصادفی از میان 324 زن متأهل و تکنیک پرسش‌نامه انجام می‌شود. پردازش داده‌ها به دو روش دومتغیره و چندمتغیره انجام می‌شود و یافته‌ها نشان می‌دهد که با بالا رفتن سرمایه‌ی فرهنگی زنان، روابط آنها با همسر دموکراتیک‌تر می‌شود. از میان متغیرهای زمینه‌ای میان پایگاه اجتماعی- اقتصادی زنان، میزان درآمد شوهر و منزلت شغلی شوهر با نوع روابط همسران رابطه‌ای معنادار وجود دارد.
محمّدجلال عباسی شوازی؛ ملیحه علی مندگاری
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
یکی از موضوعات اساسیِ کنفرانسِ جمعیت و توسعه در قاهره؛ توان‌مندسازی زنان در راستای بهداشت باروری است. فرض بر این است که در صورت افزایش توان‌مندی و استقلال زنان، نقش آنها در تصمیم‌گیری‌های مربوط به ازدواج و فرزندآوری بیشتر شده و به افزایش استفاده از وسایل تنظیم خانواده و در نهایت کاهش باروری منجر خواهد شد. هدف از مقاله‌ی حاضر سنجش ...
بیشتر
یکی از موضوعات اساسیِ کنفرانسِ جمعیت و توسعه در قاهره؛ توان‌مندسازی زنان در راستای بهداشت باروری است. فرض بر این است که در صورت افزایش توان‌مندی و استقلال زنان، نقش آنها در تصمیم‌گیری‌های مربوط به ازدواج و فرزندآوری بیشتر شده و به افزایش استفاده از وسایل تنظیم خانواده و در نهایت کاهش باروری منجر خواهد شد. هدف از مقاله‌ی حاضر سنجش رابطه‌ی استقلال زنان با رفتار باروری آنها در ایران است. بدین منظور از داده‌های طرح بررسی ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی خانوار، سال1380 توسط مرکز آمار ایران، بهره می‌گیریم. طرح فوق? تعداد 6960 خانوار را در کل کشور تحت پوشش قرار می‌دهد و 5214 زن 49-15 ساله به‌طور کامل مصاحبه می شوند که علاوه بر ویژگی‌های اقتصادی-اجتماعی خانوار و زنان مورد مطالعه، جنبه‌های مختلف استقلال زنان با گزینه‌های متفاوتی سؤال می‌شود. یافته‌های این تحقیق بیان‌گر این است که پایگاه زنان در جامعه‌ی مورد مطالعه، در مناطق شهری متفاوت از مناطق روستایی است. افزایش استقلال زنان در دو بعد اطلاعاتی و جابه‌جایی، رابطه‌ای معکوس با باروری آنها دارد در حالی‌که در ارتباط با شاخص استقلال تصمیم‌گیری، نحوه‌ی مشارکتیِ اتخاذ تصمیم زوج‌ها در موضوعات متفاوت خانوادگی، به باروری سطح پایین و افزایش میزان استفاده از وسایل پیش‌گیری منجر می‌شود. نتایج کلی نشان می‌دهد که زنان مستقل‌تر، باروری پایین‌تری را تجربه کرده‌اند.
محمداسماعیل ریاحی؛ اکبر علی وردی‌نیا؛ مرضیه حق‌گویی اصفهانی
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
پژوهش حاضر بر آن است تا با سنجش رضایت‌مندی مورد نظر (انگیزه‌ها) و نیز رضایت‌مندی کسب‌شده از تماشای سریال‌های تلویزیونی در بین مخاطبان زن، رابطه‌ی احتمالی بین انگیزه‌ها و رضایت‌مندی را شناسایی نماید. این پژوهش به‌شیوه‌ی پیمایش انجام و داده‌ها از طریق پرسش‌نامه هم‌راه با مصاحبه جمع‌آوری شده است. پاسخ‌گویان پژوهش 383 نفر از زنان ...
بیشتر
پژوهش حاضر بر آن است تا با سنجش رضایت‌مندی مورد نظر (انگیزه‌ها) و نیز رضایت‌مندی کسب‌شده از تماشای سریال‌های تلویزیونی در بین مخاطبان زن، رابطه‌ی احتمالی بین انگیزه‌ها و رضایت‌مندی را شناسایی نماید. این پژوهش به‌شیوه‌ی پیمایش انجام و داده‌ها از طریق پرسش‌نامه هم‌راه با مصاحبه جمع‌آوری شده است. پاسخ‌گویان پژوهش 383 نفر از زنان متأهل 54-20 ساله‌ی ساکن شهر اصفهان هستند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که قوی‌ترین انگیزه زنان برای تماشای سریال‌های تلویزیونی، کسب هویت شخصی است، در حالی‌که رضایت‌مندیِ حاصل از برقراری کنش متقابل اجتماعی، به‌عنوانِ قوی‌ترین میزان رضایت‌مندی کسب‌شده از تماشا را به خود اختصاص داده است. به نظر می‌رسد که زنان تمایل دارند تا از طریق تماشای سریال‌ها به تقویت ارزش‌های فرهنگی و مذهبی، کسب ارزش‌های مورد پسند جامعه، شناسایی و ارتقای جای‌گاه خود در عرصه‌های اجتماعی و خانوادگی و کشف واقعیت‌ها (معیارهای کسب هویت شخصی) بپردازند. گرچه قوی‌ترین انگیزه‌ی زنان برای تماشای سریال‌ها کسب هویت شخصی است، اما آنها رضایت‌مندی اندکی از این بابت دارند. از این رو شاید بتوان چنین نتیجه‌گیری نمود که سریال‌های تلویزیونی برای زنان بیش از آنکه آگاهی‌دهنده و هویت‌بخش باشند، سرگرم‌کننده و ابزاری برای برقراری کنش متقابل اجتماعی با دیگران هستند.
مجید موحد؛ اسفندیار غفاری‌نسب؛ مریم حسینی
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
جوامع، امروزه، تغییرات اجتماعی و رشد فرهنگ مصرفی فزاینده‌ای را تجربه می‌کنند. از این‌رو، بدن از اهمیت زیادی برخوردار شده و توجه بسیاری از جامعه‌شناسان را به خود معطوف داشته است. یکی از مسائل مطرح‌شده در این حوزه آرایش صورت است که امروزه در بین دختران جوان عمومیت و رواج زیادی یافته است. پایین آمدن سن آرایش و ارتباط آرایش با مسائل ...
بیشتر
جوامع، امروزه، تغییرات اجتماعی و رشد فرهنگ مصرفی فزاینده‌ای را تجربه می‌کنند. از این‌رو، بدن از اهمیت زیادی برخوردار شده و توجه بسیاری از جامعه‌شناسان را به خود معطوف داشته است. یکی از مسائل مطرح‌شده در این حوزه آرایش صورت است که امروزه در بین دختران جوان عمومیت و رواج زیادی یافته است. پایین آمدن سن آرایش و ارتباط آرایش با مسائل و مشکلات اجتماعی و تضاد آن با ارزش‌های دینی، این پدیده را تبدیل به مسئله‌ای درخورِ توجه کرده است. مقاله‌ی حاضر در پی مطالعه و کشف دلایل آرایش دختران و نقش آن در زندگی اجتماعی آنها است. این مطالعه به روش کیفی و به‌وسیله‌ی مصاحبه با 30 دختر جوان (30- 18) که دارای آرایش هستند، صورت می‌پذیرد. نتایج پژوهش بیان‌گر آن است که آرایش با برنامه‌ی زندگی افراد در هم تنیده است و توسط آن تنظیم و هماهنگ می‌شود. آنها در طول مصاحبه به دامنه‌ای از دلایل اجتماعی، فردی و روان‌شناختی برای گرایش خود به آرایش اشاره می‌کنند. این اظهارات حاکی از آن است که با وجود فشارهای ساختاری موجود، دختران در انتخاب آرایش تا حدودی عاملیت خود را حفظ کرده‌اند. بنابراین به نظر می‌رسد که آرایش‌کردن، شیوه‌ای عقلانی برای کسب سرمایه‌ی نمادین و حتی تبدیل آن به انواع دیگر سرمایه است.
حلیمه عنایت؛ منصوره دسترنج
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
هدف اصلی مقاله‌ی حاضر، مطالعه عواملی است که می‌تواند در ساخت قدرت در خانواده مؤثر باشد. در این مطالعه که به روش پیمایش انجام می‌شود، 307 نفر از زنان متأهل شهر لار مطالعه می‌شوند. چارچوب نظری مورد استفاده در این مطالعه، نظریه‌ی مبادله است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که 2 درصد خانواده‌ها ساخت دموکراتیک دارند، 6/88 درصد تا حدی دارای ...
بیشتر
هدف اصلی مقاله‌ی حاضر، مطالعه عواملی است که می‌تواند در ساخت قدرت در خانواده مؤثر باشد. در این مطالعه که به روش پیمایش انجام می‌شود، 307 نفر از زنان متأهل شهر لار مطالعه می‌شوند. چارچوب نظری مورد استفاده در این مطالعه، نظریه‌ی مبادله است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که 2 درصد خانواده‌ها ساخت دموکراتیک دارند، 6/88 درصد تا حدی دارای ساخت دموکراتیکاند و در 4/9 درصد خانواده‌ها ساخت غیر دموکراتیک حاکم است. از میان متغیرهای مورد مطالعه ، متغیرهای سن ازدواج، تحصیلات زن، تحصیلات همسر، درآمد زن، طول مدت ازدواج، بعد خانوار و وضعیت اشتغال زن با متغیر وابسته رابطه‌ی معنادار آماری دارند. در تحلیل چندمتغیره نیز متغیرهای مستقلِ موجود در مدل تحقیق، در کل 9/6 درصد از واریانس متغیر وابسته را در جامعه‌ی آماری تبیین می‌کنند.
اعظم راودراد؛ محمدرضا مریدی؛ معصومه تقی‌زادگان
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
هدف این مقاله مقایسه‌ی بازنمایی تصویر زن در نقاشی زنان و مردان معاصر ایران است. این کار با استفاده از الگوی جانشینی در تحلیل نشانه‌شناختی و ساخت پرسش‌نامه‌ی تقابل‌های معنایی در مقایسه‌ی نقاشی زنان و مردان انجام می‌شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تصویر زن در نقاشی مردان دارای نظام نشانه‌های توصیفی، شمایلی و کلیشه‌ای از ...
بیشتر
هدف این مقاله مقایسه‌ی بازنمایی تصویر زن در نقاشی زنان و مردان معاصر ایران است. این کار با استفاده از الگوی جانشینی در تحلیل نشانه‌شناختی و ساخت پرسش‌نامه‌ی تقابل‌های معنایی در مقایسه‌ی نقاشی زنان و مردان انجام می‌شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تصویر زن در نقاشی مردان دارای نظام نشانه‌های توصیفی، شمایلی و کلیشه‌ای از زن آرمانی است، اما نقاشان زن نگاه تبیینی، غیر کلیشه‌ای و تفسیری به ویژگی‌ها و شرایط واقعی زنان دارند. در نقاشی مردان اشاره به زنان اشاره‌ای معنایی، تمثیلی و اسطوره‌ای است؛ آنها زن بودن را نشانه نمی‌روند، بلکه صفات زنانه و معانی ضمنی و ذهنی زن بودن مانند زیبایی و لطافت را به تصویر می‌کشند. اما در نقاشی زنان، بازنمایی تصویر زن مبتنی بر تجربه‌ی زنانه است؛ نقاشان زن به‌دنبال بیان تنگناهای جهان زیست زنان هستند، اما مردان بدون در نظر گرفتن این شرایط، زنان را در فضایی خیالی تصویر می‌کنند. مطالعه‌ی آثار نقاشان زن نشان می‌دهد که آنها تلاش می‌کنند قالب‌های بصری را که مردان از زنان دارند از شکل بیندازند. آنها در برابر سوژه‌شدن مقاومت می‌کنند و با به‌کارگیری استراتژی‌های بصریِ تازه در نقاشی، شکاف‌هایی را در بازتولید ذهنیت مسلط مردانه در فرهنگ به‌وجود می‌آورند.
جواد میرمحمدصادقی؛ اکبر توکلی؛ فریبا واحدسعید
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
هدف از انجام این مطالعه شناسایی عوامل اجتماعی- اقتصادی و جمعیت‌شناختیِ مؤثر بر باروری در مناطق روستایی شهرستان نجف‌آباد است. نمونه‌ی مورد مطالعه شامل 415 زن شوهردارِ روستایی (10 تا 49 ساله) است که در زمان انجام تحقیق (1386) در وضعیت اولین ازدواج قرار دارند و دارای حداقل یک فرزند زنده هستند. برای تحلیل، از یک مدل رگرسیونِ چندمتغیره استفاده ...
بیشتر
هدف از انجام این مطالعه شناسایی عوامل اجتماعی- اقتصادی و جمعیت‌شناختیِ مؤثر بر باروری در مناطق روستایی شهرستان نجف‌آباد است. نمونه‌ی مورد مطالعه شامل 415 زن شوهردارِ روستایی (10 تا 49 ساله) است که در زمان انجام تحقیق (1386) در وضعیت اولین ازدواج قرار دارند و دارای حداقل یک فرزند زنده هستند. برای تحلیل، از یک مدل رگرسیونِ چندمتغیره استفاده می‌کنیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در برخی از سنین، طول دوره‌ی ازدواج، تعداد مرگ‌ومیر فرزندان، تعداد سقط جنین و وسعت اراضیِ قابل استفاده‌ی روستا (تخمینی از اندازه) تأثیر مثبت بر باروری دارد، در صورتی‌که سن زن در اولین زایمان، فواصل زایمان، سطح تحصیلات زن و شوهر و دارا بودن بیمه تأثیر منفی بر باروری دارند. پیشنهاد می‌شود در سیاست‌گزاری‌های جمعیتی، به توسعه‌ی آموزش و بهداشت در جهت کاهش تعداد مرگ‌ومیر فرزندان و سقط جنین توجه شود. هم‌چنین آموزش‌های مناسب برای تبیین زمان مناسب اولین زایمان و رعایت کردن فاصله‌ی صحیح بین زایمان‌ها به مادران ارائه و سعی شود که خانوارهای بیشتری از امتیازات بیمه بهره‌مند شوند. از آن‌جا که سطح تحصیلات بالاترِ زوجین و شاغل بودن شوهران سبب کاهش تعداد فرزندان می‌شود، در تعیین اهداف برای افزایش سطح تحصیلات و افزایش اشتغال، کاهش تعداد فرزندان را نیز مد نظر قرار دهند.
