توسعه روستایی
فرحناز رستمی؛ ماریه صحرایی؛ طاهره ملکی؛ فاطمه ساسانی؛ مهنا شاهمرادی
چکیده
توسعۀ منابع انسانی عامل کلیدی و پیش‌شرط لازم برای دستیابی به توسعۀ پایدار روستایی به‌شمار می‌رود. در این بین توجه به زنان و دختران روستایی، به‌منزلۀ نیمی از منابع انسانی بالقوۀ فعال جوامع روستایی، بر کسی پوشیده نیست. از‌این‌رو، جهت تحقق رشد و توسعة بلندمدت در این جوامع، پرداختن به مسائل و مشکلات آنان ضرورتی انکارناپذیر است. بنابراین، ...
بیشتر
توسعۀ منابع انسانی عامل کلیدی و پیش‌شرط لازم برای دستیابی به توسعۀ پایدار روستایی به‌شمار می‌رود. در این بین توجه به زنان و دختران روستایی، به‌منزلۀ نیمی از منابع انسانی بالقوۀ فعال جوامع روستایی، بر کسی پوشیده نیست. از‌این‌رو، جهت تحقق رشد و توسعة بلندمدت در این جوامع، پرداختن به مسائل و مشکلات آنان ضرورتی انکارناپذیر است. بنابراین، این پژوهش با هدف آسیبشناسی چالشها و مشکلاتدختران در جوامع روستاییانجام گرفت. جامعۀ مطالعه‌شده در این پژوهش را دختران دهستان ماهیدشت شهرستان کرمانشاه (3600N=) تشکیل دادند. سپس، با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی، 132 نفر از آنان برای نمونۀ تحقیق انتخاب و بهصورت انتساب متناسب این تعداد نمونه در میان 10 روستای این دهستان توزیع شدند. ضریب پایایی تحقیق نیز با استفاده از آلفای کرونباخ 7/0 بهدست آمد. طبق نتایج بهدستآمده از تحلیل عاملی، پنج عامل آسیبهای روانی، فقر آموزشیـ رفاهی، آسیبهای اجتماعی، فقر اقتصادیـ بهداشتی، و چالشهای فراروی ازدواج، 53/65درصد مشکلات دختران روستایی را بهخود اختصاص دادهاند.
جامعه شناسی
عبدالحسین کلانتری؛ سهیلا صادقی فسایی؛ صدیقه رضانیا
چکیده
هرچند ازدواج موقت یکی از اشکال ازدواجهای مشروع به لحاظ تطابق با نهادهای حقوقی و دینی حاکم بر جامعۀ ایران است، در پژوهش حاضر به‌منزلۀ یک سنت اجتماعی و قرائت عرفی‌شده یک حکم دینی مورد توجه بوده است. در این مطالعه، به درک و تصوری که از عوامل زمینهساز و انگیزههای ازدواج موقت زنان وجود دارد پرداخته شده است. این مهم از طریق روش ...
بیشتر
هرچند ازدواج موقت یکی از اشکال ازدواجهای مشروع به لحاظ تطابق با نهادهای حقوقی و دینی حاکم بر جامعۀ ایران است، در پژوهش حاضر به‌منزلۀ یک سنت اجتماعی و قرائت عرفی‌شده یک حکم دینی مورد توجه بوده است. در این مطالعه، به درک و تصوری که از عوامل زمینهساز و انگیزههای ازدواج موقت زنان وجود دارد پرداخته شده است. این مهم از طریق روش کیفی و با اتخاذ تکنیک مصاحبۀ عمیق انجام پذیرفته است. یافتههای پژوهش از خلال مصاحبه با 26 زن ساکن شهر تهران، که برخی دارای تجربۀ ازدواج موقت و برخی فاقد این تجربه بودهاند، بهدست آمده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد از نظر مشارکتکنندگان، «فشار اجتماعی»، «تسهیل دینی»، «فشار فرهنگی»، «احساس نیاز اساسی»، «ناکارآمدی تعاملات زناشویی (بهخصوص برای برخی مردان)»، «فراهمنبودن موقعیت ازدواج دائم»، «فرار از تعهدات ازدواج دائم»، «زمینهسازی برای ازدواج دائم»، «تنوعطلبیـ سیالیت»، و «رجحان نسبی ازدواج موقت به رابطۀ خارج از چارچوب»، شرایط و زمینه‌های تأثیرگذار بر ازدواج موقت زناناند. ذکر این نکته ضروری است که یافتهها، ماهیت بسترمند و موقعیتی دارند و بههیچوجه از تعمیم آماری کمّی برخوردار نیستند.
اقتصاد
زهرا میلا علمی؛ شهریار زروکی؛ سیده مونا مهدوی‌چابک
چکیده
امروزه، میزان مشارکت زنان در بازار کار به‌منزلۀ یکی از عوامل توسعهیافتگی جوامع شناخته می‌شود؛ از‌این‌رو، این پژوهش به بررسی عوامل اثرگذار مانند آموزش، وضعیت زناشویی، سن زن، و سرپرست خانوار بودن زن بر احتمال مشارکت زنان در بازار کار میپردازد. بدین منظور، از ریزدادههای طرح هزینه‌ـ درآمد خانوار شهری مرکز آمار ایران ...
بیشتر
امروزه، میزان مشارکت زنان در بازار کار به‌منزلۀ یکی از عوامل توسعهیافتگی جوامع شناخته می‌شود؛ از‌این‌رو، این پژوهش به بررسی عوامل اثرگذار مانند آموزش، وضعیت زناشویی، سن زن، و سرپرست خانوار بودن زن بر احتمال مشارکت زنان در بازار کار میپردازد. بدین منظور، از ریزدادههای طرح هزینه‌ـ درآمد خانوار شهری مرکز آمار ایران در سال 1390 و از مدل پروبیت دادههای تابلویی و روش برآورد حداکثر درستنمایی استفاده شده است. براساس نتایج برآورد، انتظار می‌رود که در مناطق شهری ایران، آموزش در مقاطع پایین تحصیلی (ابتدایی و راهنمایی)، انگیزهای برای ورود زنان به بازار کار نباشد؛ اما تحصیل در مقاطع بالاتر، بهخصوص در دانشگاه، سبب ورود زنان به بازار کار شود. از نظر تأثیر وضعیت زناشویی، مطلقه و مجرد بودن زنان اثر مثبت، ولی بیهمسر بودن بر اثر فوت اثر منفی بر احتمال مشارکت زنان در بازار کار دارند. رابطة میان سن و احتمال مشارکت زنان، U وارونه است؛ بدین مفهوم که در سن جوانی احتمال ورود زنان به بازار کار بیش از دوران میانسالی است. سرپرست خانوار بودن زن نیز بر احتمال مشارکت زنان اثر مثبت میگذارد.
کارآفرینی
غلامحسین حسینی نیا؛ احمد یعقوبی فرانی؛ رضا سیدین
چکیده
برنامه‌ریزی برای توسعة کسب‌وکارهای زنان روستایی در گام نخست نیازمند شناسایی عوامل بهبود‌دهندۀ عملکرد این‌گونه کسب‌وکارهاست. بر همین اساس، در پژوهشی پیمایشی به بررسی ماهیت و کیفیت اثر‌گذاری هر‌یک از عوامل مؤثر بر ارتقای عملکرد کسب‌وکارهای زنان کارآفرین در روستاهای شهرستان میانه پرداخته شده است. جامعۀ آماری تحقیق را زنان روستایی ...
بیشتر
برنامه‌ریزی برای توسعة کسب‌وکارهای زنان روستایی در گام نخست نیازمند شناسایی عوامل بهبود‌دهندۀ عملکرد این‌گونه کسب‌وکارهاست. بر همین اساس، در پژوهشی پیمایشی به بررسی ماهیت و کیفیت اثر‌گذاری هر‌یک از عوامل مؤثر بر ارتقای عملکرد کسب‌وکارهای زنان کارآفرین در روستاهای شهرستان میانه پرداخته شده است. جامعۀ آماری تحقیق را زنان روستایی دارای کسبوکار در روستاهای شهرستان میانه تشکیل دادند که از بین آن‌ها 111 نفر برای حجم نمونه انتخاب شدند. دادههای مورد نیاز تحقیق از طریق پرسشنامه به‌منزلۀ ابزار اصلی تحقیق جمعآوری شد. تجزیه و تحلیل دادهها و مدلیابی معادلات ساختاری نشان داد که ارتباط بین متغیرهایی نظیر اهداف، انگیزهها، داشتن مهارت برنامه‌ریزی، مهارتهای مختلف کسبوکار و در‌نهایت برخورداری زنان از برخی نقاط قوت در کسبوکار با عملکرد کسبوکار آن‌ها معنادار است و این متغیرها میتوانند عملکرد کسب‌وکارهای کارآفرینانۀ زنان روستایی را تبیین کنند. بر مبنای نتایج تحقیق میتوان گفت تقویت متغیرهای مذکور میتواند روند توسعة کارآفرینی زنان روستایی را در این مناطق سرعت بخشد.
مطالعات زنان
محسن نیازی؛ لیلا پرنیان
چکیده
هدف این تحقیق سنخ‌شناسی روابط با جنس مخالف در بین دختران جوان است. این پژوهش با استفاده از روش کیفی، با رویکرد نظریه‌پردازی داده‌محور و به‌کارگیری تکنیک مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته و تعاملی انجام شد. جامعة مطالعه‌شده در این پژوهش دختران جوان 19ـ30 سالة ساکن در شهر کرمانشاه بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و نظری، با 48 نفر از ...
بیشتر
هدف این تحقیق سنخ‌شناسی روابط با جنس مخالف در بین دختران جوان است. این پژوهش با استفاده از روش کیفی، با رویکرد نظریه‌پردازی داده‌محور و به‌کارگیری تکنیک مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته و تعاملی انجام شد. جامعة مطالعه‌شده در این پژوهش دختران جوان 19ـ30 سالة ساکن در شهر کرمانشاه بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و نظری، با 48 نفر از دخترانی که در این‌گونه روابط درگیر بودند، مصاحبه شد. یافتههای این تحقیق نشان داد که در جامعة مطالعه‌شده، شش سنخ ارتباط با جنس مخالف در بین دختران وجود دارد که شامل روابط ناب، روابط مصلحتی، روابط همبالینی، روابط ازدواجمحور، روابط ابزاری، و روابط سیالاند. براساس یافتهها، همۀ سنخهای ارتباطی (به غیر از رابطة ناب)، از گفتمان پسامدرن متأثر بوده و ویژگیهایی چون سیالیت، شکنندگی، مقطعیبودن، عدم تعهد، و تکثرگرایی در دوستی دارند. رابطة ناب نیز متأثر از گفتمان مدرن ویژگیهایی مانند تعهد و تعلق عاطفی، عشق، رابطة جنسی، و نگرش غیرابزاری به رابطه دارد.
اکولوژی و محیط زیست
امیر ملکی؛ پروین علی پور
چکیده
بحران محیط زیست، امروزه یکی از گرفتاری‌های مهم جهانی به‌شمار می‌رود. مواجهه با این بحران به‌منزلۀ یک تلاش جمعی نیازمند ایجاد نگرشهای محیط زیست‌گرایانه در مردم است. آنچه در این زمینه درخور تأمل است شناسایی عوامل مؤثر بر محیطزیستگرایی افراد مختلف جامعه، بالاخص زنان است، زیرا بنا بر دو محور اصلی نظریۀ اکوفمنیسم، یعنی رابطۀ ...
بیشتر
بحران محیط زیست، امروزه یکی از گرفتاری‌های مهم جهانی به‌شمار می‌رود. مواجهه با این بحران به‌منزلۀ یک تلاش جمعی نیازمند ایجاد نگرشهای محیط زیست‌گرایانه در مردم است. آنچه در این زمینه درخور تأمل است شناسایی عوامل مؤثر بر محیطزیستگرایی افراد مختلف جامعه، بالاخص زنان است، زیرا بنا بر دو محور اصلی نظریۀ اکوفمنیسم، یعنی رابطۀ زنان با محیط زیست و نقش آنان در حل مشکلات اکولوژیکی، زنان در توجه به محیط زیست جایگاه ممتاز و ویژهای دارند و از طرف دیگر به علت اینکه زنان با محیط زیست بیشتر عجین‌اند، میتوانند از طریق انتقال دانش و علاقۀ زیست‌محیطی به کودکان در حفظ محیط زیست فعال باشند. از‌این‌رو، مطالعۀ عوامل تأثیرگذار بر محیطزیستگرایی زنان میتواند راهگشای بسترسازی برای ایجاد این عوامل و جلب مشارکت زنان در حفاظت از محیط زیست باشد. تحقیق حاضر درصدد شناسایی و مطالعۀ عوامل مؤثر بر محیطزیستگرایی زنان ایرانی است. بدین منظور، با توجه به تحقیقات انجام‌شده در این خصوص و با پشتوانۀ نظری اکوفمنیسم و با تحلیل ثانویه دادههای موج پنجم پیمایش «دادههای ارزشهای جهانی»در کشور ایران با حجم نمونۀ 2 هزار و 667 نفر، که با روش نمونه‌گیری احتمالی چندمرحلهای صورت پذیرفته است، به کنکاش در این عوامل میپردازد. یافتههای تحقیق نشان میدهد متغیرهای مشارکت اجتماعی، دینداری، دانش زیست‌محیطی، سن، و تحصیلات با محیطزیستگرایی زنان ارتباط معناداری دارند، ولی طبقۀ اقتصادی زنان تأثیری بر محیطزیستگرایی آنان ندارد. همچنین، یافتههای تحقیق نشان میدهد که سه متغیر دانش زیست‌محیطی، دینداری، و مشارکت توانسته‌اند 82درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند و توضیح دهند.
توسعه روستایی
لیلا وثوقی؛ مهدیه قاسمی
چکیده
با توجه به وجود نابرابری‌های جنسیتی که عمدتاً در بسیاری از جوامع علیه زنان دیده می‌شود، بحث توانمندسازی آن‌ها در سال‌های اخیر اهمیت خاصی یافته است. در این زمینه، تحقیقات بسیاری به رابطۀ کارایی نقش اکوتوریسم در توانمندسازی جامعۀ محلی، از طریق جلب مشارکت آنان در فعالیتهای گردشگری، تأکید کرده است. با توجه به این موضوع، پژوهش حاضر ...
بیشتر
با توجه به وجود نابرابری‌های جنسیتی که عمدتاً در بسیاری از جوامع علیه زنان دیده می‌شود، بحث توانمندسازی آن‌ها در سال‌های اخیر اهمیت خاصی یافته است. در این زمینه، تحقیقات بسیاری به رابطۀ کارایی نقش اکوتوریسم در توانمندسازی جامعۀ محلی، از طریق جلب مشارکت آنان در فعالیتهای گردشگری، تأکید کرده است. با توجه به این موضوع، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقش توسعۀ اکوتوریسم بر ابعاد مختلف توانمندسازی زنان روستایی، با بهرهگیری از روش پیمایشی انجام شد. جامعۀ آماری این تحقیق، زنان روستای شیب‌دراز جزیرۀ قشم بودند که در طرح حفاظتی «لاکپشتهای دریایی پوزهعقابی» با تأکید بر توسعۀ اکوتوریسم و صنایعدستی مشارکت داشتند. جهت گردآوری دادهها نیز از پرسشنامۀ محققساخته استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که توسعة اکوتوریسم میزان توانمندسازی اجتماعی، اقتصادی، و روانی زنان را بهطور معناداری در روستای مطالعه‌شده افزایش داده است.
مطالعات زنان
محمدحسن صیف؛ میترا یادگار
چکیده
فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت، و کاهش موفقیت فردی است که افراد به دلیل مواجهه با استرسهای فیزیکی، روانی، و هیجانی در معرض آن قرار میگیرند. از جمله ضرورتهای این پژوهش، ناکافی بودن پژوهش در خصوص جامعۀ زنان است. هدف پژوهش حاضر تبیین فرسودگی شغلی زنان شاغل با تأکید بر نقش متغیرهای سازمانی و روان‌شناختی ...
بیشتر
فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت، و کاهش موفقیت فردی است که افراد به دلیل مواجهه با استرسهای فیزیکی، روانی، و هیجانی در معرض آن قرار میگیرند. از جمله ضرورتهای این پژوهش، ناکافی بودن پژوهش در خصوص جامعۀ زنان است. هدف پژوهش حاضر تبیین فرسودگی شغلی زنان شاغل با تأکید بر نقش متغیرهای سازمانی و روان‌شناختی در دانشگاه فنی و حرفه‌ای و آزاد اسلامی شیراز است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ کارکنان زن شاغل در دانشگاه فنی و حرفه‌ای و آزاد شیراز (225=N) است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 143 نفر است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشهای چندمرحلهای تصادفی انتخاب شدند. جهت جمعآوری اطلاعات از پرسشنامۀ فرسودگی شغلی ماسلاچ، پرسشنامۀ تعهد سازمانی آلن و مییر، پرسشنامۀ تعارض و ابهام نقش لو و همکاران، و پرسشنامۀ عدالت سازمانی کلکوئیت استفاده شده است. اطلاعات جمعآوریشده به کمک روشهای آماری توصیفی و روشهای آماری استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که: تعهد سازمانی اثر مستقیم و اثر غیرمستقیم با میانجیگری ابهام نقش و تعارض نقش بر فرسودگی شغلی دارد. همچنین عدالت سازمانی اثر مستقیم و اثر غیرمستقیم با میانجیگری ابهام نقش و تعارض نقش بر فرسودگی شغلی دارد. در‌نهایت، ابهام نقش و تعارض نقش اثر مستقیم بر فرسودگی شغلی دارد. طبق شاخصهای برازش‌شده، مدل نهایی پژوهش از برازش نسبتاً خوبی برخوردار است.
