جامعه شناسی پزشکی
علی محمد قدسی؛ اسماعیل بلالی؛ زهرا صمدی اخی‌جانی؛ فرشته بهروز
چکیده
اگرچه در قرون گذشته شاخص یک زن سالم، جذاب و نرمال، بدنی فربه و درشت بود، ارزشهای شایع در زمان حال بنا به عوامل ترویج‌دهندة آن‌ها الگوی دیگری را ارائه می‌دهند. داشتن بدن لاغر، ظریف و کشیده ارزش‌هایی‌اند که زنان بنا به نسبت ممارستشان با این ارزش‌ها در پی آن‌اند. طلب این شکل خاص از بدن، بر‌اساس ارزشهای اجتماعی منسوب به بدن نرمال ...
بیشتر
اگرچه در قرون گذشته شاخص یک زن سالم، جذاب و نرمال، بدنی فربه و درشت بود، ارزشهای شایع در زمان حال بنا به عوامل ترویج‌دهندة آن‌ها الگوی دیگری را ارائه می‌دهند. داشتن بدن لاغر، ظریف و کشیده ارزش‌هایی‌اند که زنان بنا به نسبت ممارستشان با این ارزش‌ها در پی آن‌اند. طلب این شکل خاص از بدن، بر‌اساس ارزشهای اجتماعی منسوب به بدن نرمال و متوازن، باعث بروز نارضایتی از بدن و از‌این‌رو افزایش نرخ شیوع بی‌اشتهایی عصبی در نوجوانان می‌شود که جزء آسیب‌پذیرترین گروه‌های در معرض بی‌اشتهایی عصبی‌اند. این پژوهش با هدف بررسی برخی عوامل اجتماعی مرتبط با بی‌اشتهایی عصبی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر همدان انجام شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسش‌نامه و با انتخاب نمونۀ 300نفری از 9 هزار و 742 دانش‌آموز دختر مقطع متوسطۀ شهر همدان به روش خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای در سال 1391ـ1392 انجام شده است. مطابق یافتههای پژوهش، 7/1 درصد پاسخ‌گویان به بی‌اشتهایی عصبی و 16 درصد به سایر اختلالات خوردن مبتلا بوده‌اند. همچنین، بی‌اشتهایی عصبی با متغیرهای مقایسۀ اجتماعی، فشار هنجاری والدین برای لاغر‌شدن، فشار هنجاری دوستان برای لاغر‌شدن، مصرف رسانه‌ها و شاخص تودۀ بدنی رابطۀ مستقیم و مثبت و نیز بی‌اشتهایی عصبی با تصور از بدن رابطۀ معکوس و منفی داشته است. همچنین، متغیرهای فشار هنجاری دوستان برای لاغر‌شدن (با بتای 24/0) و شاخص تودۀ بدنی (با بتای 13/0) عوامل مؤثر در توضیح بی‌اشتهایی عصبی دانش‌آموزان دختر مورد تحقیق بوده‌اند.
مطالعات زنان
رضا اسماعیل‌پور؛ حمیدرضا تفقدی
چکیده
هدف این مقاله تحلیل عواملی است که مانع پیشرفت و ارتقای شغلی بانوان در سازمان‌ها می‌شوند. در این تحقیق، از روش‌شناسی کیفی و رویکرد تحلیل محتوای کیفی جهت‌دار استفاده شده و طی فرایند تحقیق، با 16 نفر از بانوان، در طول 4 ماه، از خرداد تا شهریور 1395، در مناطق 2 و 4 و 13 و 16 و 22 شهرداری تهران مصاحبه شد. با مرور چندباره و تحلیل مصاحبه‌های مکتوب‌شده، ...
بیشتر
هدف این مقاله تحلیل عواملی است که مانع پیشرفت و ارتقای شغلی بانوان در سازمان‌ها می‌شوند. در این تحقیق، از روش‌شناسی کیفی و رویکرد تحلیل محتوای کیفی جهت‌دار استفاده شده و طی فرایند تحقیق، با 16 نفر از بانوان، در طول 4 ماه، از خرداد تا شهریور 1395، در مناطق 2 و 4 و 13 و 16 و 22 شهرداری تهران مصاحبه شد. با مرور چندباره و تحلیل مصاحبه‌های مکتوب‌شده، 85 واحد معنایی، 33 رمز، 5 طبقه و 2 درونمایه استخراج شدند. دو مفهوم «الزامات فرهنگی و اجتماعی» و «الزامات نقشی» به‌منزلۀ درونمایههای پژوهش و علل اصلی عدم ارتقای شغلی و مدیریتی بانوان شناسایی شدند. الزامات فرهنگی و اجتماعی مربوط به عواملی است که از طرف ساختار جامعه مانع پیشرفت بانوان می‌شود و الزامات نقشی مربوط به عواملی است که بهصورت مستقیم بانوان را از پیشرفت باز نمیدارد، بلکه با تأثیرگذاری بر میل درونی و فردی آن‌ها، شوق شخصیشان را برای پیشرفت شغلی از بین میبرد. در این تحقیق، نتیجه گرفته شد که با تمرکز بر الزامات نقشی، میتوان تا حدودی محدودیتهای ارتقای شغلیِ بانوان به سِمتهای مدیریتی را رفع کرد.
اقتصاد
وحید مهربانی
چکیده
بررسی پیامد ازدواج برای زنان، به‌خصوص در رابطه با میزان فعالیت در خانه، به‌منزلۀ بدیلی برای عرضۀ کار بازاری، محور اصلی پژوهش پیش رو را تشکیل میدهد. تحلیل رفتار بهینه، در قالب یک الگوی اقتصاد خُرد، نشان میدهد که زنان پس از ازدواج از عرضۀ کار خود در بازار اشتغال می‌کاهند و بر فعالیت خانهداری خود میافزایند. در این پژوهش، ...
بیشتر
بررسی پیامد ازدواج برای زنان، به‌خصوص در رابطه با میزان فعالیت در خانه، به‌منزلۀ بدیلی برای عرضۀ کار بازاری، محور اصلی پژوهش پیش رو را تشکیل میدهد. تحلیل رفتار بهینه، در قالب یک الگوی اقتصاد خُرد، نشان میدهد که زنان پس از ازدواج از عرضۀ کار خود در بازار اشتغال می‌کاهند و بر فعالیت خانهداری خود میافزایند. در این پژوهش، از دو نمونه شامل زنان مجرد (410 مشاهده) و زنان متأهل (409 مشاهده) در شهر تهران استفاده شد. دادهها با استفاده از پرسشنامۀ طراحیشدۀ محقق جمعآوری شدند. شواهد حاکی از تأیید پیشبینی نظری الگوی رفتاری است. برآوردها نشان میدهد که با وقوع ازدواج میزان خانهداری زنان در شبانهروز به طرز معناداری افزایش مییابد. این یافته مؤید تخصصیشدن زنان در امور خانگی در پی ازدواج است. همچنین، مشخص شد که درآمد، تحصیلات و اشتغال زنان تأثیر منفی بر میزان خانهداری دارند، اما تعداد فرزندان اثر مثبت را نشان میدهد.
حامد طالبیان؛ سارا طالبیان
چکیده
«آزادی یواشکی زنان» نام یکی از صفحات مشهور فیس‌بوک به زبان فارسی است که خواستار اعتراض به حجاب اجباری و تظاهرات برای آزادی پوشش زنان در ایران است. اساس ایجاد این صفحه و فعالیت‌های آن به‌منزلۀ «جنبشی اجتماعی» توصیف شده است و بعضی از رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند این صفحه یک جنبش اجتماعی موفق برای زنان ایرانی است و سکویی ...
بیشتر
«آزادی یواشکی زنان» نام یکی از صفحات مشهور فیس‌بوک به زبان فارسی است که خواستار اعتراض به حجاب اجباری و تظاهرات برای آزادی پوشش زنان در ایران است. اساس ایجاد این صفحه و فعالیت‌های آن به‌منزلۀ «جنبشی اجتماعی» توصیف شده است و بعضی از رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند این صفحه یک جنبش اجتماعی موفق برای زنان ایرانی است و سکویی جدید خواهد بود که زنان ایران تصویری جدید از هویتشان ارائه کنند. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی نمونهای هدفمند از عکسها و شرح عکسهایی که از طرف کاربران ایرانی ارسال و در این صفحة فیس‌بوکی منتشر شده است، این ادعا بار دیگر به پرسش کشیده شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که برخلاف برخی از هیجانهای موجودی که در بعضی از رسانه‌ها و انجمنهای حقوق بشری غربی دربارۀ شکلگیری یک جنبش اجتماعی جدید در میان زنان از طریق این صفحه وجود دارد، نمیتوان آن را یکی از مصداقهای جدید جنبش اجتماعی زنان در ایران محسوب کرد. در پایان، چنین نتیجهگیری شده است که این صفحه اگرچه ظرفیت سازماندهی یک جنبش اجتماعی واقعی را ندارد، مثال کاملاً مناسبی برای مفهوم «کنشگرنمایی» است.
جامعه شناسی
فریده خلج آبادی فراهانی؛ فاطمه تنها؛ فاطمه ابوترابی زارچی
چکیده
امروزه، تعداد زنانی که همسران خود را بر اثر طلاق از دست داده‌‌اند رو به افزایش است. این زنان به دلیل فشارهای اقتصادی و اجتماعی معمولاً تغییراتی را در روابط خود تجربه می‌کنند. این تحقیق با هدف کشف تجربیات زیستة زنان زیر 35 سال مطلقه از تغییرات در روابط خانوادگی و اجتماعی پس از اطلاق در شهر ساوه انجام شد. مصاحبه‌شوندگان از نظر وضعیت ...
بیشتر
امروزه، تعداد زنانی که همسران خود را بر اثر طلاق از دست داده‌‌اند رو به افزایش است. این زنان به دلیل فشارهای اقتصادی و اجتماعی معمولاً تغییراتی را در روابط خود تجربه می‌کنند. این تحقیق با هدف کشف تجربیات زیستة زنان زیر 35 سال مطلقه از تغییرات در روابط خانوادگی و اجتماعی پس از اطلاق در شهر ساوه انجام شد. مصاحبه‌شوندگان از نظر وضعیت اشتغال و مادر بودن در شرایط متفاوتی قرار داشتند. نمونهگیری این تحقیق به شکل هدفمند و با روش گلولة برفی انجام شد. با توجه به اینکه تجربیات زنان در مورد ماهیت روابط آنان پس از طلاق مورد کنکاش قرار میگیرد، رویکرد این تحقیق پدیدارشناختی است. جوهرة مشترک در تجربیات زنان در روابط خانوادگی، محیط حمایتی و کنترلی و در روابط اجتماعی، طرد اجتماعی درونزا و برونزا و فضای ناایمن شغلی و اجتماعی بود. این نتایج کاربردهای زیادی برای حمایتهای اجتماعی زنان پس از طلاق و همچنین آموزشهای زوجین از تغییرات روابط پس از طلاق خواهد داشت.
مطالعات زنان
اسماعیل کرمی دهکردی؛ رقیه بابائی
چکیده
زنان روستایی نقش مهمی در تأمین معیشت خانوارهای روستایی دارند و میتوانند در برنامههای مدیریت پایدار منابع طبیعی نقش بسزایی ایفا کنند. هدف این پژوهش بررسی فعالیت‌های معیشت زنان روستایی و نیازهای مرتبط آنان برای ارتقای ظرفیتهای دانشی و اجتماعی آن‌هاست. پژوهش با استفاده از یک مطالعة موردی و فنون ارزیابی سریع مشارکتی در روستای ...
بیشتر
زنان روستایی نقش مهمی در تأمین معیشت خانوارهای روستایی دارند و میتوانند در برنامههای مدیریت پایدار منابع طبیعی نقش بسزایی ایفا کنند. هدف این پژوهش بررسی فعالیت‌های معیشت زنان روستایی و نیازهای مرتبط آنان برای ارتقای ظرفیتهای دانشی و اجتماعی آن‌هاست. پژوهش با استفاده از یک مطالعة موردی و فنون ارزیابی سریع مشارکتی در روستای قزل‌تپة علی‌قلی در استان زنجان انجام شد. زنان روستایی از طریق راهبردهای معیشت مختلفی در خانوارهای خود فعالیت می‌کردند که از جمله عبارت بودند از: فعالیت‌های غیرکشاورزی همچون فرش‌بافی و تابلوبافی؛ فعالیت‌های کشاورزی وابسته به مراتع به‌ویژه برداشت گیاهان خوراکی و دارویی و فعالیت‌های کشاورزی با وابستگی کم به مراتع، به‌ویژه برداشت و فرآوری محصولات. ارزیابی نیازهای زنان روستایی نشان داد که آنان نیاز به دانش و مهارت بهروز در مورد برداشت و فرآوری محصولات باغی و لبنی، روشهای حفظ منابع طبیعی، فعالیت‌های نوین غیرکشاورزی و کشاورزی نوین و سواد بالاتر دارند. ضرورت بهبود نگرش زیستمحیطی زنان، به‌ویژه در مورد مدیریت پسماندهای روستایی، نیز به‌منزلة نیازی مهم مطرح شد. زنان روستایی همچنین به تقویت ظرفیتهای اجتماعی خود، به‌ویژه در مورد نفوذ بر بازار محصولات کشاورزی، تعامل و اعتماد درون جوامع و با کنش‌گران بیرونی و تقویت تشکلهای زنان روستایی نیاز داشتند. این نیازها ضرورت تنظیم برنامههای ترویج کشاورزی و مدیریت منابع طبیعی را در جهت ظرفیتسازی دانشی‌ـ اجتماعی زنان روستایی نشان میدهد.
مطالعات زنان
سوسن باستانی؛ شهره روشنی؛ نهله غروی نائینی
چکیده
هدف پژوهش حاضر مطالعۀ نحوۀ مواجهه با اختلال در احساس آرامش در زندگی زناشویی بین زنان متأهل ساکن شهر تهران بوده است. این پژوهش با استفاده از روش نظریۀ زمینهای و به‌کارگیری تکنیک مصاحبة عمیق انجام شده است. زنان در مواجهه با اختلال در احساس آرامش، که حاصل شکاف بین هستها و خواستها بوده، به مجموعهای از راهبردها با دو رویکرد کلی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر مطالعۀ نحوۀ مواجهه با اختلال در احساس آرامش در زندگی زناشویی بین زنان متأهل ساکن شهر تهران بوده است. این پژوهش با استفاده از روش نظریۀ زمینهای و به‌کارگیری تکنیک مصاحبة عمیق انجام شده است. زنان در مواجهه با اختلال در احساس آرامش، که حاصل شکاف بین هستها و خواستها بوده، به مجموعهای از راهبردها با دو رویکرد کلی «تغییر هستها» شامل اصلاح رابطة همسری، مدیریت مشکلات تعاملی با خانوادهها، بهبودبخشی وضعیت فرزندان، پرداختن به خویشتن و رفع موانع ساختاری، با هدف تغییر وضعیت موجود به مطلوب و «تغییر خواستها» شامل تقلیل خواستهها، گذشت صبورانه و انتخاب رابطة تهی، با هدف پذیرش وضعیت موجود، روی آوردهاند که انتخاب راهبردها و اثربخشی آن‌ها متأثر از مجموعهای از شرایط با عنوان «عوامل تصمیمساز» شامل رویکرد همسر، باورهای اعتقادی، غلبة عاطفه و جبر بیرونی بوده است.
