جامعه شناسی
سهیلا علیرضانژاد؛ سحر خاکپور
چکیده
پول و نحوة هزینه‌کرد آن از عواملی است که می‌تواند در خانواده تنش‌هایی گاه عمیق ایجاد کند و از‌این‌رو مهم است که به چگونگی هزینه‌کرد و ماهیت آن توجه شود. این مقاله دربارة چگونگیتفاوت‌ها و شباهت‌های رفتار زنان و مردان با پول در خانواده، می‌پرسد. برای پاسخ به این پرسش از روش ترکیبی‌ـ مطالعة میدانی و پیمایش‌ـ استفاده شد. ابزار گردآوری ...
بیشتر
پول و نحوة هزینه‌کرد آن از عواملی است که می‌تواند در خانواده تنش‌هایی گاه عمیق ایجاد کند و از‌این‌رو مهم است که به چگونگی هزینه‌کرد و ماهیت آن توجه شود. این مقاله دربارة چگونگیتفاوت‌ها و شباهت‌های رفتار زنان و مردان با پول در خانواده، می‌پرسد. برای پاسخ به این پرسش از روش ترکیبی‌ـ مطالعة میدانی و پیمایش‌ـ استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبة نیمه‌ساخت‌یافته و پرسش‌نامه بود. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که زنان معمولاً در مقایسه با مردان، پول را بهمثابة پول خاص هزینه میکنند. همین ویژگی در انجام و هزینه‌کرد پسانداز و سرمایهگذاری نیز مشاهده می‌شود. سیاستگذاران مالی مرداناند؛ در‌حالی‌که زنان بهمثابة مدیران خانواده، بر منابع محدودتری کنترل دارند. درک زنان و مردان از هزینة شخصی باهم متفاوت است. تمایل زنان به پسانداز و سرمایهگذاری با بالارفتن سن کم می‌شود و الگوی آن تغییر می‌کند؛ اما این روند در مردان مشاهده نمیشود.
مطالعات زنان
سهیلا صادقی فسایی؛ مرضیه ابراهیمی
چکیده
در‌حالی‌که خشونت مردان در متن زندگی اجتماعی آن‌ها بررسی می‌شود، خشونت زنان، بدون در نظر گرفتن تأثیر عوامل اجتماعی، به عوامل فردی‌ای چون استرس‌های روانی، پرخاشگری یا عصبانیت‌های زنانه نسبت داده می‌شود. برخلاف این‌گونه تفسیرهای رایج و متعارف، که سعی می‌کند خشونت زنان را در قالب تفاسیر فردی و کلیشه‌ای قرار دهد، در این مقاله، ...
بیشتر
در‌حالی‌که خشونت مردان در متن زندگی اجتماعی آن‌ها بررسی می‌شود، خشونت زنان، بدون در نظر گرفتن تأثیر عوامل اجتماعی، به عوامل فردی‌ای چون استرس‌های روانی، پرخاشگری یا عصبانیت‌های زنانه نسبت داده می‌شود. برخلاف این‌گونه تفسیرهای رایج و متعارف، که سعی می‌کند خشونت زنان را در قالب تفاسیر فردی و کلیشه‌ای قرار دهد، در این مقاله، خشونت زنان در ارتباط با تجربیات زندگی آن‌ها توضیح داده می‌شود. مطالعة حاضر، که از نوع مطالعات کیفی است، با انجام‌دادن مصاحبه‌های عمیق با 30 زن، که به علت ارتکاب جرایم خشن در زمان اجرای مصاحبه‌ها (سال‌های 1391 تا 1393) در زندان بوده‌اند، به این مطلب دست یافت که خشونت زنان عمدتاً مواجهه‌ای است و تفسیر جرایم خشن زنان بدون توجه به نابرابری‌های ساختاری، نابرابری‌های جنسیتی، انزوا و بی‌قدرتی آن‌ها ممکن نیست. روایت زندگی زنان مصاحبه‌شده نشان می‌دهد که خشونت زنان انعکاس‌دهندة سبک زندگی آن‌هاست که با محرومیت‌ها و تبعیض‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی در‌هم تنیده است و به عبارت دیگر، رفتارهای خشن زنان نوعی مقابله با شرایطی است که دائماً آن‌ها را در موضع قربانی‌شدن قرار داده است. پیشینه و نحوة زندگی زنان مطالعه‌شده نشان می‌دهد که بسیاری از آن‌ها در دوران کودکی خشونت‌های فیزیکی، عاطفی، روانی و جنسی را تجربه کرده‌اند یا با ازدواج‌های اجباری و زودرس دائماً تحت یک نوع رابطة اجباری و سلطه‌جویانه درآمده‌اند که در‌واقع منعکس‌کنندة تعاریف فرهنگی از نقش مردان است.
مطالعات زنان
مهران سهراب زاده؛ لیلا پرنیان
چکیده
در پژوهش حاضر، با هدف راه‌بُردن به تجربه و درک دختران و زنان جوان از مصرف قلیان، به روش نظریة مبنایی با 37 نفر از این افراد، که سابقة مصرف داشتند، مصاحبة نیمه‌ساخت‌یافته و تعاملی انجام گرفت. نتایج نشان داد که پاسخ‌گویان به دلایل دوست‌محوری، برابری‌گرایی، تجددگرایی، لذت‌گرایی، تغییر الگوی فراغت و فشار و درماندگی به مصرف قلیان ...
بیشتر
در پژوهش حاضر، با هدف راه‌بُردن به تجربه و درک دختران و زنان جوان از مصرف قلیان، به روش نظریة مبنایی با 37 نفر از این افراد، که سابقة مصرف داشتند، مصاحبة نیمه‌ساخت‌یافته و تعاملی انجام گرفت. نتایج نشان داد که پاسخ‌گویان به دلایل دوست‌محوری، برابری‌گرایی، تجددگرایی، لذت‌گرایی، تغییر الگوی فراغت و فشار و درماندگی به مصرف قلیان روی آوردهاند. در این میان، نبودِ مانع و مجاورت مکانی بهمثابة زمینة تسهیلگر و مجاورت خانوادگی به‌منزلة شرایط مداخلهگر عمل کرده‌اند. استراتژی دختران و زنان جوان در مصرف قلیان شامل: ادامة مصرف به روش پنهان یا آشکار، ترک مصرف و تشدید و تغییر الگوی مصرف دلالت دارد. براساس مطالعة حاضر، مصرف قلیان، گسترش ناهنجاری و آسیب، پشیمانی و احساس گناه و طرد و بیاعتباری اجتماعی را در پی داشته است.
مطالعات زنان
علی شکوری؛ زینب شفیعی
چکیده
مقالۀ حاضر به یکی از جنبههای مهم همسریابی اینترنتی در ایران، یعنی تأثیر تفاوت‌های جنسیتی بر ترجیحات همسرگزینی در فضای مجازی، می‌پردازد. جنسیت و تفاوت‌های جنسیتی در همسریابی اینترنتی همواره محور بحثها بوده است، اما در ایران این مطالعات سابقه‌ای طولانی ندارند. مطالعۀ حاضر با رویکردی کمّی انجام گرفته و یافتههای آن از سایت ...
بیشتر
مقالۀ حاضر به یکی از جنبههای مهم همسریابی اینترنتی در ایران، یعنی تأثیر تفاوت‌های جنسیتی بر ترجیحات همسرگزینی در فضای مجازی، می‌پردازد. جنسیت و تفاوت‌های جنسیتی در همسریابی اینترنتی همواره محور بحثها بوده است، اما در ایران این مطالعات سابقه‌ای طولانی ندارند. مطالعۀ حاضر با رویکردی کمّی انجام گرفته و یافتههای آن از سایت همسریابی طوبی، که یک پایگاه اطلاعاتی بزرگ آنلاین است، استخراج شده است. سایت همسریابی طوبی نوعی شبکة اجتماعی بر محور همسرگزینی است و مشاهدة اطلاعات و دادههای این سایت برای همة کاربرانی که پروفایل دارند امکان‌پذیر است. در این پژوهش، از اطلاعات پروفایل همۀ کاربران سایت در سال1390، که از طریق دو نرم‌افزار R و Sequel pro پالایش شده‌اند، استفاده شده و نمونه‌گیری انجام نشده است. بنابراین، ترجیحات همسرگزینی 84 هزار کاربر از شهرها و استانهای مختلف کشور جمع‌آوری و ابعاد مختلف تفاوت‌های جنسیتی در ترجیحات همسریابی آنلاین از این طریق شناسایی شده است. تحلیلهای آماری استفاده‌شده در این مقاله به گونه‌ای انتخاب شدند که برای همۀ افراد در فرهنگهای مختلف در یک پایگاه اطلاعاتی بزرگ قابل اجرا باشند. دو عامل اصلی، کیفیتهای شخصی/ والدینی (شامل صداقت، مهربانی، ایمان، وفاداری، اهل سفر و تفریح بودن) و کیفیتهای جذابیت/ منزلت اجتماعی (شامل وضعیت ظاهری مناسب، تحصیلات، وضعیت مالی مناسب، وضعیت خانوادگی مناسب، تهرانی‌بودن) از میان تعداد زیادی از ترجیحات همسرگزینی انتخاب شدند. در‌مجموع، مردان به وضعیت ظاهریِ مناسب، صداقت، تعهد و وفاداری، بیش از زنان و زنان به تهرانی‌بودن، تحصیلات، ایمان، وضعیت خانوادگی، وضعیت مالی بیش از مردان اهمیت میدهند.
اقتصاد
زهرا افشاری
چکیده
این مقاله به بررسی تأثیرات متقابل باروری و برابری جنسیتی در ایران با استفاده از دادههای های پانل استانی در دورۀ زمانی 1387ـ1391 می‌پردازد. برای دستیابی به این هدف، اثر دو نوع برابری، برابری در خانواده و برابری در نهادهای فردگرا، بر باروری بررسی شده است. برای این منظور، دو مدل باروری و برابری جنسیتی برآورد شده است. مدل اول نشان می‌دهد ...
بیشتر
این مقاله به بررسی تأثیرات متقابل باروری و برابری جنسیتی در ایران با استفاده از دادههای های پانل استانی در دورۀ زمانی 1387ـ1391 می‌پردازد. برای دستیابی به این هدف، اثر دو نوع برابری، برابری در خانواده و برابری در نهادهای فردگرا، بر باروری بررسی شده است. برای این منظور، دو مدل باروری و برابری جنسیتی برآورد شده است. مدل اول نشان می‌دهد که با افزایش برابری جنسیتی (در کل و در بازار کار) باروری از یک الگوی U (وارونه) تبعیت می‌کند؛ یعنی ابتدا افزایش برابری جنسیتی باروری را کاهش می‌دهد، ولی پس از رسیدن به نقطۀ عطف باروری، افزایش می‌یابد. مدل دوم نمایانگر یک رابطۀ Uمانند بین باروری و برابری جنسیتی (در کل و در تحصیلات) است. به عبارت دیگر، افزایش باروری ابتدا برابری جنسیتی را افزایش می‌دهد، سپس پس از رسیدن به نقطهای افزایش برابری جنسیتی را به همراه دارد. نتایج دلالت بر این دارد که در ایران انتقال از باروری بالا به باروری زیر سطحِ جایگزینی همراه با برابریِ سریع در نهادهای فردگرا (مانندآموزش)، ولی برابری کمتر در دیگر نهاد فردگرا، یعنی مشارکت در بازار کار، بوده است. به علاوه این انتقال همراه با برابری سریع در نهاد خانواده، ولی برابری کمتر در نهادهای خانواده‌گرا، مانند توسعة سیاستهای حمایتی مناسب در دورة بارداری و فرزندداری، توسعة ترتیبات کاری انعطاف‌پذیر محیط کار بوده است.
مطالعات زنان
رضوان حسین قلی زاده؛ زهرا قاسمی؛ ساجده ناصری صادق؛ آرزو احمدآبادی
چکیده
به‌رغم حضور زنان در مقاطع تحصیلی عالی و احراز شایستگیهای عمومی، تعداد کمی از بانوان در پست‌های مدیریتی و مهم منصوب شده‌اند؛ در‌نتیجه به علت حضورنداشتن در تصمیمگیریهای سازمانی قدرت کمتری نسبت به مردان دارند. در این پژوهش، فرهنگ سازمانی و به تبع آن جنسیت به‌منزلة مهم‌ترین عامل اثرگذار بر توزیع قدرت سازمانی مدنظر قرار ...
بیشتر
به‌رغم حضور زنان در مقاطع تحصیلی عالی و احراز شایستگیهای عمومی، تعداد کمی از بانوان در پست‌های مدیریتی و مهم منصوب شده‌اند؛ در‌نتیجه به علت حضورنداشتن در تصمیمگیریهای سازمانی قدرت کمتری نسبت به مردان دارند. در این پژوهش، فرهنگ سازمانی و به تبع آن جنسیت به‌منزلة مهم‌ترین عامل اثرگذار بر توزیع قدرت سازمانی مدنظر قرار گرفته است. از‌این‌رو، از روش پژوهش توصیفیـ همبستگی استفاده شد. جامعة آماری مطالعه‌شده را کلیة کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد (1250 نفر) تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی ساده و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و حجم نمونه برابر 300 نفر انتخاب شدند. جهت گردآوری دادههای مورد نیاز از پرسش‌نامه استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و توزیع قدرت رابطة معناداری وجود دارد و همچنین فرهنگ سازمانی توزیع قدرت در سازمان را پیشبینی می‌کند. بین توزیع قدرت در دو گروه زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد و با توجه به مقادیر میانگین در دو گروه مردان و زنان میتوان این‌گونه نتیجه گرفت که توزیع قدرت مردان در سازمان به‌طور معناداری بیشتر از گروه زنان است.
جامعه شناسی
زینب کاوه‌فیروز؛ فریبا کرمی
چکیده
ایران، در چند دهة اخیر، افت شدیدی را در میزان باروری کل داشته است. نتایج مطالعات نشان می‌دهد نقش زنان در اجتماع و توانایی تصمیم‌گیری در امور خانواده از عوامل مؤثر بر رفتار باروری زنان است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش پیمایش، به بررسی رابطة برخی ابعاد ساختار قدرت زنان در خانواده با میزان فرزندآوری زنان در شهر تهران می‌پردازد. داده‌ها ...
بیشتر
ایران، در چند دهة اخیر، افت شدیدی را در میزان باروری کل داشته است. نتایج مطالعات نشان می‌دهد نقش زنان در اجتماع و توانایی تصمیم‌گیری در امور خانواده از عوامل مؤثر بر رفتار باروری زنان است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش پیمایش، به بررسی رابطة برخی ابعاد ساختار قدرت زنان در خانواده با میزان فرزندآوری زنان در شهر تهران می‌پردازد. داده‌ها از طریق پرسش‌نامه از 400 زن همسردار دارای حداقل یک فرزند در شهر تهران جمع‌آوری شده است. نتایج تحلیل دو‌متغیره نشان می‌دهد که رابطة بین متغیرهای دسترسی به منابع ارزشمند (تحصیلات، اشتغال، سرمایة اقتصادی)، استقلال فکری زنان، تقسیم کار خانگی، نگرش به نابرابری‌های جنسیتی و ساختار قدرت در خانواده با میزان فرزندآوری معنادار است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون بیانگر این است که از میان متغیرهای مختلف، متغیر دسترسی زنان به منابع ارزشمند و تقسیم کار خانگی نقش تعیین‌کننده‌ای در تبیین تغییرات متغیر وابسته دارد؛ به گونه‌ای که با افزایش دسترسی زنان به منابع ارزشمند و کاهش مشارکت آنان در تقسیم کار خانگی فرزندآوری کاهش می‌یابد. علاوه بر این، متغیر استقلال زنان نیز به‌طور مستقیم و غیر‌مستقیم در رابطه با متغیر فرزندآوری قدرت تبیین بالایی دارد؛ به گونه‌ای که وقتی استقلال زنان افزایش می‌یابد، فرزندآور‌شان کاهش پیدا می‌کند.
