فیلیو دیامنتی؛ نازنین شاه رکنی
دوره 2، شماره 2 ، تیر 1383
چکیده
این مقاله ترجمه مطلبی است که از فلیو دیامنتی در کتاب فلسفه اتوپیا به چاپ رسیده است. نویسنده در بررسی خود به واکاری اندیشه های سوسیالیستی به ویژه اندیشه های متفکران سوسیالیستی رادیکال پرداخته است که به حوزه هایی چون کار خانگی، مراقبت از فرزندان، تقسیم جنسیتی کار، روابط جنسی، تقسیم کار اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان علاقه نشان داده اند. ...
بیشتر
این مقاله ترجمه مطلبی است که از فلیو دیامنتی در کتاب فلسفه اتوپیا به چاپ رسیده است. نویسنده در بررسی خود به واکاری اندیشه های سوسیالیستی به ویژه اندیشه های متفکران سوسیالیستی رادیکال پرداخته است که به حوزه هایی چون کار خانگی، مراقبت از فرزندان، تقسیم جنسیتی کار، روابط جنسی، تقسیم کار اجتماعی و مشارکت سیاسی زنان علاقه نشان داده اند. طرح وبرسی این نظریات به آن دلیل اهمیت دارند که مجریان و کارگزاران عرصه سیاست با تأثیر پذیری از نظریه پردازان درصدد ارائه راهکارهایی برای اجرا و عملیاتی کردن اندیشه های سیاسی بر می آیند. در میان متفکران علوم سیاسی ، طرفداران اندیشه های سوسیالیستی با تأکیدی که به برقراری عدالت اجتماعی دارند جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده اند.نظرات آنها در ترسیم آرمان شهرهایی که تصویر می کنند و نقش و کارکردی که برای زنان قائل هستند همواره جالب توجه و تأمل برانگیز بوده است زیرا از وجود دوگانگی در اندیشه سوسیالیستی رادیکال پرده بر می دارد. دوگانگی مبتنی بر مزربندی مرد / زن نشان می دهد داشتن اهداف تساوی طلبانه و رادیکال، ضرورتاً، ضامن تحقق اهداف فمینیستی نیست و تلاش برای برقراری نظام مالکیت عمومی به فرودستی زنان در خانواده و جامعه پایان نمی دهد.
لادن نوروزی
دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1383
چکیده
زنان و مردان، علاوه بر آنکه در بازار کار از نظر نرخ مشارکت و بیکاری تفاوت قابل توجهی دارند، از لحاظ نوع شغل ، ارتقای شغلی و درآمد حاصل از کار با هم با شرایط متفاوتی رو به رو هستند. در این مقاله، برای تحلیل وضعیت نامساعد زنان در بازار کار، به چند نظریه اصلی مثل نظریه های نئوکلاسیک ، تجزیه شدن در بازار کار و جنسیتی پرداخته شده است. این نظریه ...
بیشتر
زنان و مردان، علاوه بر آنکه در بازار کار از نظر نرخ مشارکت و بیکاری تفاوت قابل توجهی دارند، از لحاظ نوع شغل ، ارتقای شغلی و درآمد حاصل از کار با هم با شرایط متفاوتی رو به رو هستند. در این مقاله، برای تحلیل وضعیت نامساعد زنان در بازار کار، به چند نظریه اصلی مثل نظریه های نئوکلاسیک ، تجزیه شدن در بازار کار و جنسیتی پرداخته شده است. این نظریه ها مکمل یکدیگرند و هریک بخشی از این تفاوت ها را بهتر توضیح می دهند. هدف از این پژوهش برسی ابعاد جنسیتی ساختار شغلی از نظر تنوع شغلی، ارتقای شغلی و درآمد حاصل از کار در ایران است که با استفاده از روش توصیفی و تحلیل های آماری نتایج سرشماری 1375 و آمارگیری هزینه و درآمد خانوار 1379 و آمارگیری اشتغال و بیکاری 1382 انجام شده است. نتایج این تحقیق در جهت تأیید نظریه ها و نشان دهنده محدودیت تنوع شغلی و فرصت های ارتقای شغلی برای زنان ایران است. عالوه بر این ، درآمد حاصل از کار زنان، حتی در شطوح تحصیلی برابر با مردان ،به مراتب کمتر است. تفاوت های درآمدی در روستاها و در سطوح تحصیلی پایین بیشتر است. در مناطق روستایی و شهری به ترتیب متوسط در آمد سالانه مردان 2/2 و 1/8 برابر درآمد زنان است. در نتیجه، در ساعات کار مساوی، مردان شهری 63 درصد بیشتر از زنان شهری درآمد کسب می کنند.
گئورگ زیمل؛ فرهاد گوشبر؛ حشمت السادات معینی فر
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1384
چکیده
همانگونه که فریزبی (1981) اعلام کرد زیمل (1918-1858) یک نظریه‌پرداز غیرمتعارف بود. زمانی که علوم جدید از داشتن مزیت پیشنهاد یک راه‌حل موقت برای مشکلات و خللی که وجود داشت لذت می‌بردند و انبوه مسائل و مشکلات اجتماعی گیج‌کننده بر علم جدید جامعه‌شناسی فشار می‌آورد، گئورگ زیمل در جهت تحول نظریه جامعه‌شناسی تلاش می‌کرد. به نظر می‌رسد که زیمل ...
بیشتر
همانگونه که فریزبی (1981) اعلام کرد زیمل (1918-1858) یک نظریه‌پرداز غیرمتعارف بود. زمانی که علوم جدید از داشتن مزیت پیشنهاد یک راه‌حل موقت برای مشکلات و خللی که وجود داشت لذت می‌بردند و انبوه مسائل و مشکلات اجتماعی گیج‌کننده بر علم جدید جامعه‌شناسی فشار می‌آورد، گئورگ زیمل در جهت تحول نظریه جامعه‌شناسی تلاش می‌کرد. به نظر می‌رسد که زیمل چالش بین مارکس و وبر را در تحلیل سطح کلان اقتصاد سرمایهداری و تأثیر آن بر روابط اجتماعی را با مهارت خاصی به سطح خرد تحلیل کشانده و در مقالات متعدد خود توانسته است توصیف زیبائی از آنچه که نادیده گرفته شده بود را ارائه نماید. این مهارت یکی از برجستهترین دلایل غیرمتعارف بودن زیمل است. مقاله حاضر دیدگاه زیمل را در خصوص یکی از شاخههای علم جامعه‌شناسی بیان میدارد.
زهرا پیشگاهی فرد؛ سلمان انصاری‌زاده؛ افشین کریمی؛ فریاد پرهیز
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1389
چکیده
مباحث مربوط به زنان، هویت جنسیتی، شکل گیری و تغییرات آن از جمله حوزه‌هایی است که در سالهای اخیر در محافل آکادمیک و سیاسی-اجتماعی گسترش بسیاری یافته است. این امر تا حدود بسیاری بازتاب دگرگونی در خودِ زندگی اجتماعی است که سبب شده در پرتوی تازه به تفاوت های از پیش برقرارشده بین هویت و شیوه های رفتارِ نوعیِ زن و مرد نگریسته شود. تحولاتی ...
بیشتر
مباحث مربوط به زنان، هویت جنسیتی، شکل گیری و تغییرات آن از جمله حوزه‌هایی است که در سالهای اخیر در محافل آکادمیک و سیاسی-اجتماعی گسترش بسیاری یافته است. این امر تا حدود بسیاری بازتاب دگرگونی در خودِ زندگی اجتماعی است که سبب شده در پرتوی تازه به تفاوت های از پیش برقرارشده بین هویت و شیوه های رفتارِ نوعیِ زن و مرد نگریسته شود. تحولاتی که در دهه‌های اخیر در زمینه ی ارتباطات و فضای سایبر روی داده، سبب دگرگونی نقش های اجتماعی و آگاهی زنان شده است. افزایش تحصیلات زنان و مشارکت آنها در کارهای درآمدزا از سویی سبب کاهش مطلوبیت الگوی زن سنتی میشود و از سوی دیگر سبب دشواری در هماهنگ کردن نقش های سنتی و قدیمی با نقش های جدید می شود و می‌تواند به تعارض هویت زنان منتهی شود. در این مقاله سعی می‌کنیم تأثیرات فضای سایبر بر هویت زنان در ایران (مطالعه ی موردی دانشجویان دختر دانشگاه تهران) را مورد مطالعه قرار دهیم. از این رو به‌دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم که تعامل در فضای سایبر تا چه حد بر هویت زنان در ایران تأثیرگذار بوده است؟ در این راستا استدلال اصلی مقاله‌ی حاضر این است که تعامل در فضای سایبر سبب دور شدن زنان ایرانی از هویت های سنتی خود شده است. لازم به ذکر است روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی – تحلیلی با تکیه بر اطلاعات پیمایشی است.
یعقوب فروتن
دوره 8، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
جامعه‌پذیریِ جنسیتی عمدتاً در دوران کودکی و سنین مدرسه شکل میگیرد و به‌تدریج در ذهن و رفتار‌های اجتماعی درونی و متبلور میشود. بدین ترتیب، مدارس و کتاب‌های درسی به‌عنوان اولین و مؤثرترین مرجع رسمی آموزش و انتقال انتظارات اجتماعی و استانداردهای فرهنگی، نقشی مهم در تکوین و توسعه‌ی هویت جنسیتی کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند. ...
بیشتر
جامعه‌پذیریِ جنسیتی عمدتاً در دوران کودکی و سنین مدرسه شکل میگیرد و به‌تدریج در ذهن و رفتار‌های اجتماعی درونی و متبلور میشود. بدین ترتیب، مدارس و کتاب‌های درسی به‌عنوان اولین و مؤثرترین مرجع رسمی آموزش و انتقال انتظارات اجتماعی و استانداردهای فرهنگی، نقشی مهم در تکوین و توسعه‌ی هویت جنسیتی کودکان و نوجوانان ایفا می‌کنند. در این تحقیق با استفاده از تکنیک تحلیل محتوی، کلیه‌ی کتاب‌های درسی دورهی ابتدایی سال تحصیلی 1389- 1388 به تفکیک پایهی تحصیلی و عنوان کتاب درسی مطالعه می‌شوند. در مجموع مطابق یافته‌های این تحقیق، فراوانی اسامی و تصاویر مردان غلبهی چشمگیری بر اسامی و تصاویر زنان دارد. این نوع سوگیریِ جنسیتی در واژههای کلیدی مرتبط با جنس مذکر و مؤنث (مانند کلمات مرد و زن، پسر و دختر)، الگوها و ویژگی‌های کارهای داخل و خارج خانه، ترکیب بُعد خانواده بر حسب جنس فرزندان، و فعالیتهای ورزشی نیز وجود دارد. نکتهی مهمتر آنکه، غالباً همبستگی مستقیم و معناداری بین پایهی تحصیلی و این نوع سوگیریهای جنسیتی مشاهده میشود. بهعلاوه، تفاوتهای کمابیش مهمی در خصوص چگونگی بازنمایی برخی از نقشهای جنسیتی به تفکیک عنوان کتاب‌های درسی نیز وجود دارد.
محمد میرزایی؛ علی یاراحمدی
دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1389
چکیده
در طول یک قرن اخیر تلاش‌های بسیاری برای کاهش مرگ‌ومیر مادران و کودکان انجام گرفته است که از جمله آنها می‌توان به بهرهمندسازی زنان از مراقبت‌های سلامتِ دوران بارداری و حین زایمان اشاره کرد. این مراقبت‌ها تأثیری عمده در کاهش مرگ‌ومیر مادر و کودک و بهبود زندگی سالم نوزاد داشتهاند. بر اهمیت این مراقبت‌ها در کنفرانس‌های متعدد ...
بیشتر
در طول یک قرن اخیر تلاش‌های بسیاری برای کاهش مرگ‌ومیر مادران و کودکان انجام گرفته است که از جمله آنها می‌توان به بهرهمندسازی زنان از مراقبت‌های سلامتِ دوران بارداری و حین زایمان اشاره کرد. این مراقبت‌ها تأثیری عمده در کاهش مرگ‌ومیر مادر و کودک و بهبود زندگی سالم نوزاد داشتهاند. بر اهمیت این مراقبت‌ها در کنفرانس‌های متعدد از جمله کنفرانس جمعیت و توسعه 1994 قاهره تأکید شده است. با وجود تلاش‌های به‌کار گرفته شده برای توسعه‌ی استفاده از مراقبت‌های سلامت باروری، هنوز عده‌ی زیادی از زنان از این مراقبت‌ها استفاده نکرده یا استفاده‌ی کافی نداشته‌اند. در این مطالعه نیز با طرح این سؤال که چرا تعداد زیادی از زنان از مراقبت‌های دوران بارداری استفاده نمی‌کنند سعی می‌کنیم میزان و عوامل مؤثر بر استفاده از این مراقبت‌ها در کشور را مورد مطالعه قرار دهیم. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که به‌طور کلی 6/8 درصد زنان در دوران بارداری خود برای استفاده از این خدمات به هیچ مرکز بهداشتی مراجعه نکرده و 7 درصد زنان نیز استفاده‌ی مناسب نداشته‌اند که با توجه به میزان‌های اخیر باروری در کشور به‌طور معمول بیش از صدهزار نفر از زنان حامله را در بر میگیرد. تحصیلات و وضعیت اقتصادی از بین متغیرهای اقتصادی- اجتماعی و رتبه‌ی تولد از بین متغیرهای جمعیتی، مهم‌ترین عوامل در تبیین استفاده از مراقبت‌های سلامت باروری در دوره حاملگی است.
حمید عبداللهیان
دوره 1، شماره 3 ، خرداد 1381
چکیده
این مقاله کوششی است برای نقد عام گرایی در مبانی معرفت شناختی علوم اجتماعی و کاربرد مفهوم عقلانیت در دوران مدرنیته، به گونهای که این نقد به بازسازی این مبانی در فرآیند فهم استدلال و تولید دانش توسط نسلها، جنسیت ها و ... کمک کند.
کاربرد مفهوم عقلانیت به معنای پوزیتیویستی و عام گرایانهاش موجب نادیده انگاشتن خصلتهای عقلانی و منحصر ...
بیشتر
این مقاله کوششی است برای نقد عام گرایی در مبانی معرفت شناختی علوم اجتماعی و کاربرد مفهوم عقلانیت در دوران مدرنیته، به گونهای که این نقد به بازسازی این مبانی در فرآیند فهم استدلال و تولید دانش توسط نسلها، جنسیت ها و ... کمک کند.
کاربرد مفهوم عقلانیت به معنای پوزیتیویستی و عام گرایانهاش موجب نادیده انگاشتن خصلتهای عقلانی و منحصر به فرد گروه‌های اجتماعی متفاوت بویژه زنان شده است و همین غفلت امروز به بن بستهای علم اجتماعی دامن زده است. تغییر معنای عام گرایانه عقلانیت و جایگزینی آن با مفهومی که تکثرگرایی را محور قرار می‌دهد ، این امکان را فراهم می‌کند که تلاش‌های پست مدرنیستها در متکثر دانستن فهم نسلها و زنان و مردان تلاشی مشروع قلمداد شود.
تهمینه شاوردی
دوره 1، شماره 4 ، شهریور 1381
چکیده
بازی وسیله‌ای برای « اجتماعی شدن» یا آشناسازی افراد با هنجارهای رایج در یک جامعه است تا بتوانند این هنجارها را درک کنند و در رفتار خود به کار ببرند.
بازی های الکترونیکی نقش قابل توجهی در پرکردن اوقات فراغت کودکان ونوجوانان دارند و نیمة دهة 1980 را باید نقطه عطف موفقیت این گونه بازی ها به حساب آورد. بررسی ها حاکی از آن است که امروزه سه ...
بیشتر
بازی وسیله‌ای برای « اجتماعی شدن» یا آشناسازی افراد با هنجارهای رایج در یک جامعه است تا بتوانند این هنجارها را درک کنند و در رفتار خود به کار ببرند.
بازی های الکترونیکی نقش قابل توجهی در پرکردن اوقات فراغت کودکان ونوجوانان دارند و نیمة دهة 1980 را باید نقطه عطف موفقیت این گونه بازی ها به حساب آورد. بررسی ها حاکی از آن است که امروزه سه عنصر خشونت، هیجان و جنسیت، عمدهترین موضوعات این بازی ها هستند. بررسی محتوای این بازی ها از زاویه اجتماعی، نشانگر تأثیری است که روی برداشت کودکان از نقش جنسیت دارد. زیرا در این بازی ها زنان اغلب در نقش هایی منفعل ظاهر می‌شوند و در موارد افراطی، شکل قربانی را به خود می گیرند. در حالی که مردان نقشی فعال و آغاز کنندة عملیات بازی را دارند .
همچنین این بازی ها برای پسران ، جذابیت بیشتری دارد و تمایلات دختران را در نظر نگرفته است. به همین دلیل بازی های کامپیوتری بیشتر جنبه سرگرمی مردانه دارد و دختران تمایل کمتری برای پرکردن اوقات فراغت خود از این طریق دارند.
حلیمه عنایت؛ مجید موحد
دوره 2، شماره 2 ، تیر 1383
چکیده
جهانی شدن، به عنوان پدیده ای فراگیر ، حاصل تغییر و تحولات است که همه جوامع بشری را با چالشی بزرگ مواجهه ساخته است. خانواده نیز نهادی اجتماعی است که تحولاتی را تحت تأثیر فرآیند جهانی شدن تجربه است.سؤالی که پاسخگویی به آن هدف اصلی این مطالعه را تشکیل می دهد این است که خانواده معاصر چه تغییراتی را فرآیند جهانی شدن تجربه خواهد کرد؟ و چه ...
بیشتر
جهانی شدن، به عنوان پدیده ای فراگیر ، حاصل تغییر و تحولات است که همه جوامع بشری را با چالشی بزرگ مواجهه ساخته است. خانواده نیز نهادی اجتماعی است که تحولاتی را تحت تأثیر فرآیند جهانی شدن تجربه است.سؤالی که پاسخگویی به آن هدف اصلی این مطالعه را تشکیل می دهد این است که خانواده معاصر چه تغییراتی را فرآیند جهانی شدن تجربه خواهد کرد؟ و چه چالش ها و فرصت هایی برای خانواده ایجاد خواهد شد؟ نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر آن است که خانواده در عصر جهانی شدن به حیات خود ادامه خواهد داد و از بین نخواهد رفت، اما دگرگونی هایی در الگوهای خانواده و روابط حاکم بر آن ایجاد خواهد شد. مردم شکل های جدید و متنوع تری از روابط خانوادگی را تجربه خواهند کرد. ساخت قدرت در خانواده تغییر خواهد کرد و ساختار پدرسالاری در جوامع در معرض تهدید قرار می گیرد. خانواده، در عصر جهانی شدن ، خانواده هسته ای سنتی نخواهد بود. علاوه بر آن، افزایش میزان آگاهی، مشارکت اجتماعی، اشتغال و تحصیلات زنان، جایگاه و موقعیت آنان را در خانواده و اجتماع دگرگون می کند. همچنین، رسانه های ارتباط ملی و فراملی تأثیرات متعددی را بر خانواده تحمیل کرده اند. جهانی شدن، در عین حال که فرصت هایی را برای از بین بردن پدرسالاری و افزایش حقوق زنان ایجاد کرده است، در مقابل چالش هایی در زمینه هویت و ساختار روابط خانوادگی پیش روی جوامع قرار داده است. بنابراین ، شناخت ابعاد گوناگونه جهانی شدن و تأثیرات آن می تواند در استفاده از فرصت های مثبت و برخورد مناسب با چالش های رویاروی راهگشا باشد.
عصمت دانش
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1389
چکیده
هدف این پژوهش؛ تعیین نیازها، انگیزه‌ها و شناخت مشاغل مناسب زنان است. روش پژوهش، ارزش‌یابی است. بدین منظور از دو جامعهی آماری– 762 نفر به‌صورت تصادفی از میان زنان شاغل در بخش‌های دولتی و 200 نفر از میان صاحب‌نظران در دسترس- استفاده میشود. ابزارهای پژوهش، دو پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که از دیدِ زنانِ ...
بیشتر
هدف این پژوهش؛ تعیین نیازها، انگیزه‌ها و شناخت مشاغل مناسب زنان است. روش پژوهش، ارزش‌یابی است. بدین منظور از دو جامعهی آماری– 762 نفر به‌صورت تصادفی از میان زنان شاغل در بخش‌های دولتی و 200 نفر از میان صاحب‌نظران در دسترس- استفاده میشود. ابزارهای پژوهش، دو پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که از دیدِ زنانِ شاغلِ این پژوهش، برای ایجاد شرایط مطلوب و بالا بردن انگیزهی مشارکت زنان باید به نیازهای زیستی، روانی و اجتماعی آنها توجه جدی شود. از دید صاحب‌نظران این پژوهش، برای اشتغال زنان هفت رستهی شغلی کاملا ًمناسب، یازده رستهی شغلی نسبتاً مناسب و شش رستهی شغلی نامناسب هستند. 92/95 درصد از صاحب‌نظران بهدلایلی مانند استفاده از نیروی عظیم زنان در توسعه‌ی کشور، با اشتغال زنان موافق و 08/4 درصد آنها -آنهم فقط مردان- به-دلایلی نظیر محروم شدن فرزندان از حمایت عاطفی مادر، مخالف اشتغال زنان هستند. نتیجهگیری: توجهبه نیازها و خواستههای منطقی زنان و تخصیص مشاغل مناسب با طبیعت و روحیات زنان باعث افزایش انگیزه و ارتقای کمّی و کیفی اشتغال آنها میشود.
زهره خسروی؛ میترا خاقانی فرد
دوره 8، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
پژوهش حاضر به منظور مطالعه ی عوامل پیش بینی کننده‌ی خشونت علیه زنان در دو گروه از زنان مراجعه-کننده به دادگاه‌ها و زنان گروه کنترل در شهر تهران انجام شد. بر این اساس، به طور تصادفی 184 زن که مورد خشونت قرار گرفته اند و به مجتمع قضایی خانواده، پزشکی قانونی و مراکز مشاوره مراجعه کرده بودند و 228 زن که مورد خشونت قرار گرفته اند و به علت هایی ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور مطالعه ی عوامل پیش بینی کننده‌ی خشونت علیه زنان در دو گروه از زنان مراجعه-کننده به دادگاه‌ها و زنان گروه کنترل در شهر تهران انجام شد. بر این اساس، به طور تصادفی 184 زن که مورد خشونت قرار گرفته اند و به مجتمع قضایی خانواده، پزشکی قانونی و مراکز مشاوره مراجعه کرده بودند و 228 زن که مورد خشونت قرار گرفته اند و به علت هایی به مراکز فوق مراجعه نکرده بودند انتخاب شدند. از پرسش‌نامه‌های سنجش خشونت، پرسش‌نامه‌ی جامعه‌پذیری، پرسش‌نامه‌ی حمایت‌های اجتماعی که میزان حمایت های اجتماعی واقعی و ادراک‌شده‌ی زنان را می‌سنجد و پرسش‌نامه‌ی سرمایه‌های اجتماعی استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که اعمال انواع خشونت از سوی مردان علیه همسران‌شان در گروه مراجعه‌کننده به دادگاه بیشتر از گروه کنترل است. همچنین حمایت‌های اجتماعی واقعی ادراک‌شده و سرمایه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در زنان خشونت‌دیده‌ای که به دادگاه مراجعه کرده‌اند، کمتر از زنان خشونت‌دیده‌ای است که به دادگاه‌ها مراجعه نکرده‌اند. زنانی که دسترسی بیشتری به منابع شغلی، تحصیلی و حمایت های خانوادگی دارند کمتر از سوی همسران‌شان مورد خشونت قرار می‌گیرند. همچنین نتایج رگرسیون نشان می‌دهد که جامعه‌پذیری، حمایت‌های اجتماعی و سرمایه‌های اجتماعی، سهمی‌تعیین‌کننده در پیش‌بینی اعمال خشونت علیه زنان دارند.
بهمن خسروی‌پور؛ محمدرضا سلیمانپور
دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1389
چکیده
مطالعه‌ی حاضر به‌منظور تبیین نقش ویژگی‌های فردیِ مؤثر بر اشتغال دانش‌آموختگانِ دخترِ دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین انجام میگیرد. این تحقیق از نوع کاربردی است و با استفاده از روش علی- ارتباطی صورت می‌پذیرد. با توجه به هدف تحقیق، متغیرهای مستقل آن ویژگی‌های فردی دانش‌آموختگان است که در این‌جا در دو گروه ویژگی‌های روان‌شناختی ...
بیشتر
مطالعه‌ی حاضر به‌منظور تبیین نقش ویژگی‌های فردیِ مؤثر بر اشتغال دانش‌آموختگانِ دخترِ دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین انجام میگیرد. این تحقیق از نوع کاربردی است و با استفاده از روش علی- ارتباطی صورت می‌پذیرد. با توجه به هدف تحقیق، متغیرهای مستقل آن ویژگی‌های فردی دانش‌آموختگان است که در این‌جا در دو گروه ویژگی‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناختی مطرح می‌شوند و متغیر وابسته نیز اشتغال دانش‌آموختگان است. در این مطالعه از پرسش‌نامه به‌عنوان ابزار گردآوری داده‌ها استفاده شد. پایایی پرسش‌نامه از طریق ضریب کرونباخ (آلفا 83%) محاسبه گردید. جامعهی آماری؛ کلیه‌ی دانش‌آموختگان دختر دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین سالهای 84 تا 87 می‌باشند که از بین آن-ها 140 نفر به‌عنوان نمونه‌ی آماری از طریق نمونه‌گیریِ طبقاتیِ متناسب انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در این تحقیق با استفاده از نرم‌افزار اس.پی.اس.اس ((SPSS انجام میگیرد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، 6/58 درصد از افراد مورد مطالعه شاغل هستند که بیش از نیمی از آنها در بخش دولتی و بقیه در بخش خصوصی یا به‌صورت خوداشتغالی مشغول به‌کار هستند. مطابق یافته‌های این مطالعه، محدود بودن فرصت‌های اشتغال برای زنان در بخش کشاورزی، حمایت نکردن دولت از دانش‌آموختگان رشته‌های کشاورزی، و ارتباط نداشتنِ دانشکده‌های کشاورزی با بخش کشاورزی، از موانع مهم اشتغال دانش‌آموختگان دختر در بخش کشاورزی تلقی میشود. ضمن اینکه بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون، ویژگی اعتمادبه‌نفس به‌عنوان مؤثرترین متغیر در اشتغال دانش‌آموختگان دختر ارزیابی میشود به‌طوری که با افزایش اعتمادبه‌نفس در دانش‌آموختگان دختر، اشتغال آنان نیز به‌طور مثبت و معنا‌دار تحت تأثیر قرار میگیرد.
رؤیا رحمانزاده
دوره 1، شماره 4 ، شهریور 1381
چکیده
طی چهل سال اخیر تأمین اجتماعی گسترش یافته تا حدی که چارچوب حمایت اجتماعی را دربر میگیرد . الگوی سنتی تأمین اجتماعی رفته رفته ارزش خود را از دست داده است . برنامه تأمین اجتماعی در کشورهایی که پایگاه واقعی زنان متحول شده بطور فزاینده ای مورد سئوال قرار گرفته است . موضوع برابری در تأمین اجتماعی رفع دو نوع تبعیض را مد نظر دارد : تبعیض مستقیم ...
بیشتر
طی چهل سال اخیر تأمین اجتماعی گسترش یافته تا حدی که چارچوب حمایت اجتماعی را دربر میگیرد . الگوی سنتی تأمین اجتماعی رفته رفته ارزش خود را از دست داده است . برنامه تأمین اجتماعی در کشورهایی که پایگاه واقعی زنان متحول شده بطور فزاینده ای مورد سئوال قرار گرفته است . موضوع برابری در تأمین اجتماعی رفع دو نوع تبعیض را مد نظر دارد : تبعیض مستقیم که علیه زنان اعمال می شود مانند تفاوت در نرخ های حق بیمه تبعیض غیر مستقیم که اعتبار قانونی ندارند بلکه جنبه های عملی آنهاست که مد نظر قرار گیرند . مانند عدم پوشش بیمه های زنان در بخش غیررسمی و یا خانه داری . بنابراین حق شخصی یک زن بعنوان یک فرد در برخورداری از مزایای اجتماعی به نام خودش و حقوق تبعی بدلیل وابستگی به یک زوج دو موضوع جداگانه است . رویکرد جدید در تأمین اجتماعی بدنبال راه حلهایی است که کارگران بدون توجه به جنسیت قادر به استفاده از حمایت اصی باشند که تضمین کننده برابری با سایر کارگران است .
مرتضی حاجی پور
دوره 2، شماره 2 ، تیر 1383
چکیده
هدف این مقاله مطالعه عسر و حرج به عنوان یکی از مواردی است که بر مبنای آن زنان می توانند از دادگاه درخواست طلاق نمایند. به بیان دیگر، در صورتی که ادامه زندگی زناشویی به دلایل مختلف برای زوجه غیر قابل تحمل شود، وی مجاز است از دادگاه رفع پیوند زناشویی را خاستار شود. این امر به صراحت در ماده 1130 قانون مدنی پیش بینی شده است:« در صورتی که دوام ...
بیشتر
هدف این مقاله مطالعه عسر و حرج به عنوان یکی از مواردی است که بر مبنای آن زنان می توانند از دادگاه درخواست طلاق نمایند. به بیان دیگر، در صورتی که ادامه زندگی زناشویی به دلایل مختلف برای زوجه غیر قابل تحمل شود، وی مجاز است از دادگاه رفع پیوند زناشویی را خاستار شود. این امر به صراحت در ماده 1130 قانون مدنی پیش بینی شده است:« در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و درصورتی که اجبار ممکن نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود». با توجه به اهمیت عسر و حرج می توان این این پرسش ها را مطرح و مطالعه را بر آن مبتنی ساخت: عسر و حرج درحکم یکی از موجبات طلاق چه جایگاهی در حقوق اران دارد و شرایط اعمال و اجرای آن به چه نحو است؟ به عبارت دیگر ، زنان در چه شرایطی می توانند به «عسر و حرج» به عنوان یکی از موجبات طلاق استناد نمایند؟ عسر و حرج با کلیت خود چه مشکلاتی را در عمل به وجود می آورد؟ آیا وضع قاعده عام می تواند پاسخگوی مشکلات باشد یا اینکه مصادیق عسر حرج را باید به طور حصری مورد اشاره قرار داد؟ امری که ضرورت وجود امنیت قضایی در روابط خانوادگی آن را ایجاب می کند. اطلاعات قابل دسترس حاکی از مشکل اثبات عسر و حرج برای زنان و تفسیرهای متفاوت قضاوت از این مفهوم و در نتیجه صدور احکام متفاوت است.
اقتصاد
عمران قیصر؛ سیما اسکندری سبزی؛ علی سلمان پور؛ سید یوسف حاج اصغری
چکیده
با توجه به اینکه جمعیت و تحولات آن یکی از چالشی ترین مسائل دهه های آتی کشور خواهد بود و تاثیرات و پیامدهای مختلف اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و ... با خود به دنبال خواهد داشت. این پژوهش با هدف تحلیل پویای تاثیرات اقتصادی تحولات ساختاری جمعیت در دهه های پیش رو با تاکید بر نقش زنان به مطالعه و بررسی این روند می پردازد. لذا این پژوهش برای درک ...
بیشتر
با توجه به اینکه جمعیت و تحولات آن یکی از چالشی ترین مسائل دهه های آتی کشور خواهد بود و تاثیرات و پیامدهای مختلف اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و ... با خود به دنبال خواهد داشت. این پژوهش با هدف تحلیل پویای تاثیرات اقتصادی تحولات ساختاری جمعیت در دهه های پیش رو با تاکید بر نقش زنان به مطالعه و بررسی این روند می پردازد. لذا این پژوهش برای درک بیشتر از تحولات ساختاری جمعیت (در چهارگروه سنی) درگذشته، حال و پیش بینی آینده آن؛ با مدل سازی سیستم های پویا به شبیه سازی روند جمعیت کشور از سال 1355 تا 1455، با نرم افزار «Vensim» به پیش بینی تحولات ساختاری جمعیت پرداخته است. یافته های پژوهش نشان داد روند جمعیتی سنین کار از سال 1415 به صورت کاهشی خواهد بود؛ یعنی این روند حدود 10 سال قبل تر از روند کاهشی جمعیت کل، اتفاق خواهد افتاد. بنابراین برای جبران کسری نیروی کار فعال اقتصادی و بهبود روند تولید افزایش اشتغال زنان یکی از کار آمدترین راهکارهای موثر دراین بحران خواهد بود. همچنین به ازای اعمال سیاست افزایش سالیانه 100 هزار نیروی کار فعال اقتصادی زنان در الگوی ارائه شده در سال 1455 میزان نیروی کار فعال بانوان از 83/4 میلیون نفر به 81/8 میلیون نفر افزایش می یابد. حاصل این سیاست باعث افزایش 2.5 درصدی تولید کشور خواهد شد. لذا فراهم سازی حضور بانوان در فعالیتهای اقتصادی می تواند یکی از عوامل موثر بر تولید و اشتغال باشد.
مطالعات زنان
حجیه بی بی رازقی نصرآباد؛ سوسن باستانی
چکیده
هدف از این مطالعه، تفسیر و بازنمایی ابعاد مختلف مرخصی زایمان در بین مادران شاغل است. رویکرد پژوهش کیفی است. نمونه شامل 25 زن شاغل با تجربۀ مرخصی زایمان ساکن شهر تهران است که از طریق نمونه‌گیری هدفمند و با حداکثر تنوع براساس سطح اشباع نظری تعیین شدند. شیوۀ گردآوری داده‌ها مصاحبۀ عمیق به‌صورت انفرادی و حضوری و تلفنی و روش تحلیل یافته‌ها، ...
بیشتر
هدف از این مطالعه، تفسیر و بازنمایی ابعاد مختلف مرخصی زایمان در بین مادران شاغل است. رویکرد پژوهش کیفی است. نمونه شامل 25 زن شاغل با تجربۀ مرخصی زایمان ساکن شهر تهران است که از طریق نمونه‌گیری هدفمند و با حداکثر تنوع براساس سطح اشباع نظری تعیین شدند. شیوۀ گردآوری داده‌ها مصاحبۀ عمیق به‌صورت انفرادی و حضوری و تلفنی و روش تحلیل یافته‌ها، تحلیل مضمون به روش براون است که به سه شیوۀ کدگذاری باز، محوری و انتخابی استخراج شدند. از فرایند تحلیل داده‌ها مقولۀ هستۀ «دوگانگی در تجربۀ مرخصی زایمان» حاصل شد که برخاسته از دو مضمون «تجربۀ دووجهی زنان از فرصت مرخصی زایمان» و «تناقضات در سیاست و برنامه‌های اجرایی» است. براساس یافته‌ها «مهارت‌های مدیریت بدن»، «ارتقای سلامت زیستی کودک»، «ایفای باکیفیت نقش مادری» و «کمک به تعادل کار-خانواده» گویای درک زنان از مرخصی زایمان به‌مثابۀ فرصتی برای تقویت نهاد خانواده است، اما تردید در تصمیم‌گیری که ناشی از «ترس از جدایی از فرزند» و «تردید در بازگشت به کار» است و ناامنی و تنزل موقعیت شغلی نیز بخش مهمی از تجربۀ مادران به‌شمار می‌رود. درک مادران شاغل از نحوۀ اجرای برنامه نیز بیانگر متناقض‌بودن آن است که از سه زیرمضمون «نابسندگی قانون‌گذاری»، «تن‌ندادن بخش خصوصی» و «گشودگی بخش دولتی» احصا شده است. نتیجه اینکه سیاست مرخصی زایمان با توجه به نیازها و شرایط مادران، کودکان و کارفرمایان نیازمند بررسی، نظارت و بازطراحی است.
اقتصاد
نگین فلاح حقیقی؛ زینب شریفی؛ حامین احمدی
چکیده
در حال حاضر توسعۀ اقتصادی بدون مشارکت اقتصادی زنان امکان‌پذیر نیست. با وجود این، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران در سطح مطلوبی قرار ندارد. بر اساس آخرین آمار، استان یزد رتبۀ دوم را از لحاظ نرخ بیکاری زنان دارد. از این‌رو، این تحقیق با هدف واکاوی موانع مشارکت اقتصادی زنان در استان یزد انجام گرفت. در این مطالعه از روش تحقیق کیفی بهره ...
بیشتر
در حال حاضر توسعۀ اقتصادی بدون مشارکت اقتصادی زنان امکان‌پذیر نیست. با وجود این، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران در سطح مطلوبی قرار ندارد. بر اساس آخرین آمار، استان یزد رتبۀ دوم را از لحاظ نرخ بیکاری زنان دارد. از این‌رو، این تحقیق با هدف واکاوی موانع مشارکت اقتصادی زنان در استان یزد انجام گرفت. در این مطالعه از روش تحقیق کیفی بهره گرفته شد. جامعۀ هدف تحقیق شامل گروه‌های منتخب استان یزد بود. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام شد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه پیدا کرد. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه و مشاهده بود. برای اطمینان از روایی و پایایی داده‌ها، پژوهشگر به هنگام جمع‌آوری داده‌ها از روش‌های مختلفی چون بررسی اسناد و مدارک، مصاحبه، تهیۀ عکس و فیلم و ضبط صدا بهره گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از کدگذاری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد در گام اول، با کدگذاری باز 19 مفهوم اصلی استخراج شد. در گام دوم، کدگذاری محوری انجام گرفت و از 19 مفهوم (کدهای اولیه)، 3 مقولۀ فرعی شامل «نگرش به نقش زنان در فضای کسب‌وکار»، «بهره‌کشی از نیروی کار زنان» و «اثرات فردی، خانوادگی و فرهنگی اشتغال زنان» شناسایی شد. درنهایت، مدل پارادایمی شامل شرایط علی، شرایط زمینه‌ای، پیامدها، تعاملات و راهبردها به تصویر کشیده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، پیشنهاد‌هایی به‌منظور افزایش مشارکت اقتصادی زنان ارائه شد.
مطالعات زنان
کیوان شجاع چاغروند؛ علیرضا پورسعید؛ مریم امیدی نجف آبادی
چکیده
این مطالعه با هدف تأثیر توانمندسازی شغلی بر امنیت غذایی زنان روستایی سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی انجام شد. تحقیق کاربردی و توصیفی است و در استان تهران در طول سالهای 1398-1400 انجام گرفت. جامعۀ آماری این مطالعه شامل زنان سرپرست خانوار روستایی تحت پوشش سازمان بهزیستی استان تهران است که براساس فرمول کوکران 216 نفر انتخاب شدند. ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تأثیر توانمندسازی شغلی بر امنیت غذایی زنان روستایی سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی انجام شد. تحقیق کاربردی و توصیفی است و در استان تهران در طول سالهای 1398-1400 انجام گرفت. جامعۀ آماری این مطالعه شامل زنان سرپرست خانوار روستایی تحت پوشش سازمان بهزیستی استان تهران است که براساس فرمول کوکران 216 نفر انتخاب شدند. پرسشنامۀ محقق‌ساخته برای پنج متغیر مهارت‌های ارتباطی و کار گروهی (7 گویه)، خلاقیت و حل مسئله (6 گویه)، تعهد و احساس مسئولیت (6 گویه)، اطلاعات و دانش تخصصی (5 گویه) و مهارت‌های فنی و کار عملی (5 گویه) طراحی شد. همچنین پرسشنامۀ استاندارد برای امنیت غذایی با ابعاد فراهمی و دسترسی، ثبات و استفاده از مواد غذایی استفاده شد. تحلیل داده‌ها به کمک مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار AMOS24 صورت گرفت. براساس نتایج مطالعه، زنان روستایی سرپرست خانوار وضعیت متوسطی برای توانمندسازی شغلی و وضعیت ضعیفی برای امنیت غذایی دارند. نتایج حاکی از آن است که توانمندسازی شغلی 50/57 درصد از امنیت غذایی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی را تبیین می‌کند. درمجموع توصیه میشود برای بهبود امنیت غذایی زنان روستایی سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی، توجه ویژه‌ای به توانمندسازی شغلی صورت گیرد.
مطالعات زنان
مهناز فرهمند؛ سمیه سعادتی فر؛ فاطمه دانافر
چکیده
کودکان آسیب‌پذیرترین گروه‌های جامعه‌اند که تجربیات، ذهنیت و کیفیت تعاملات کودکی، وضعیت بزرگسالی آنان را رقم می‌زند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تجارب زیستۀ کودکی زنان زندانی و تداوم آن در وضعیت فعلی آنان است. این پژوهش مطالعه‌ای کیفی و به روش پدیدارشناسی هرمنوتیک انجام شده است. داده‌های مطالعه با استفاده از روش نمونه‌گیری نظری با ...
بیشتر
کودکان آسیب‌پذیرترین گروه‌های جامعه‌اند که تجربیات، ذهنیت و کیفیت تعاملات کودکی، وضعیت بزرگسالی آنان را رقم می‌زند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تجارب زیستۀ کودکی زنان زندانی و تداوم آن در وضعیت فعلی آنان است. این پژوهش مطالعه‌ای کیفی و به روش پدیدارشناسی هرمنوتیک انجام شده است. داده‌های مطالعه با استفاده از روش نمونه‌گیری نظری با 25 نفر از زنان زندانی شهر کرج، با مصاحبۀ عمیق گردآوری و در نهایت، داده‌های گردآوری شده در قالب 6 مضمون اصلی و 24 مضمون فرعی کدگذاری و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد تجارب ناامنی، حسرت و ناکامی، بی‌پناهی و عدم حمایت خانواده از جمله تجارب نامطلوب کودکی زنان زندانی است. تفسیر زنان زندانی از دوران کودکی‌شان به‌مثابۀ زیست‌جهان پرمخاطره است که در بزرگسالی با تداوم آشفتگی روانی، استرس و پرخاشگری، تداوم افعال کودکی، خلافکاری و ارتباط با شبکه‌های خلاف، تداوم خانوادۀ متشنج، ناسازگاری با همسر و نبود عاطفۀ مادرانه تداوم می‌یابد. آنها بر این باورند مانند سایر کودکان نتوانسته‌اند از ظرفیت‌هایشان استفاده کنند و توسط پدر و مادر و اطرافیان نزدیک مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند. به روایت آنها، زندان و تخلف بزرگسالی آنان ادامه و تکرار تخلفات کودکی‌شان است. درنهایت ارائۀ آموزش‌های لازم از سوی سازمان‌های متولی از جمله رسانه‌های جمعی، مراکز حمایت خانواده، مشاوره و... در راستای بهبود روان، افزایش آگاهی و اصلاح عملکرد زنان زندانی پیشنهاد میشود.
مطالعات زنان
فرزانه حقیقت قهفرخی؛ سید علی حسینی؛ اسماعیل قادری؛ سید مجتبی محمودزاده
چکیده
هویت، منشأ و کانون ارزش‌های یک فرد را نشان می‌دهد. افراد با عضویت در گروه‌های اجتماعی مختلف به تعریف هویت اجتماعی خود می‌پردازند. زنان به‌عنوان بخش بزرگی از نیروی کار در صنعت گردشگری، با عضویت در گروه‌های مختلف و فعالیت در بستر جدید گردشگری که گاهی در تقابل با ارزش‌های سنتی آنان است، در معرض تغییر و تحولات هویتی قرار می‌گیرند. ...
بیشتر
هویت، منشأ و کانون ارزش‌های یک فرد را نشان می‌دهد. افراد با عضویت در گروه‌های اجتماعی مختلف به تعریف هویت اجتماعی خود می‌پردازند. زنان به‌عنوان بخش بزرگی از نیروی کار در صنعت گردشگری، با عضویت در گروه‌های مختلف و فعالیت در بستر جدید گردشگری که گاهی در تقابل با ارزش‌های سنتی آنان است، در معرض تغییر و تحولات هویتی قرار می‌گیرند. هدف اصلی این پژوهش، ارائۀ تحلیل شبکۀ مضمونی برساخت هویتی زنان شاغل در گردشگری و به‌طور خاص زنان شاغل در اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان کرمان است. در این پژوهش، از روش‌شناسی کیفی مردم‌نگاری استفاده شده است. بیست نفر از زنان شاغل در این اقامتگاه‌ها از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و با آنها مصاحبۀ عمیق صورت گرفت. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل شبکۀ مضامین اتراید-استرلینگ استفاده شد. در فرایند شش‌مرحله‌ای تحلیل، 88 کد اولیه به 33 مضمون بنیادین، 13 مضمون سازمان‌دهنده و یک مضمون فراگیر «سیر گذار هویتی زنان از وابستگی سنتی به استقلال مدرن در بستر گردشگری» تقلیل یافتند. تحلیل شبکۀ مضامین حاکی از آن است که تجربۀ فرصت‌های جدید از طریق توسعۀ گردشگری در کنار تجارب زیستۀ مطلوب و نامطلوب گذشته و اکنون زنان و همچنین فعالیت در بستر اجتماعی فرهنگی موجود، به برساخت هویتی در ابعاد مختلف منجر میشود. این فرایندهای هویتی حاصل تعامل زنان با دنیای بی‌پایان گردشگری و ابعاد مختلف مدیریتی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن است؛ زنانی که تا پیش از ورود به دنیای گردشگری درگیر مسائل فردی در حوزۀ نهاد خانواده بوده‌اند.
مطالعات زنان
پروانه علایی؛ مریم حکم آبادی قشونی
چکیده
در سالهای اخیر به دلیل کاهش نرخ فرزندآوری، در نظام سیاست‌گذاری تلاش‌هایی شده است که از آن‌جمله می‌توان به طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، مصوب اسفند 1399 اشاره کرد. در موادی از این طرح به تحدید غربالگری اشاره‌شده که هدف از انجام‌دادن این پژوهش شناسایی ملاحظات فردی- اجتماعی حذف غربالگری مادران باردار پیش از تولد فرزند است. روش ...
بیشتر
در سالهای اخیر به دلیل کاهش نرخ فرزندآوری، در نظام سیاست‌گذاری تلاش‌هایی شده است که از آن‌جمله می‌توان به طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، مصوب اسفند 1399 اشاره کرد. در موادی از این طرح به تحدید غربالگری اشاره‌شده که هدف از انجام‌دادن این پژوهش شناسایی ملاحظات فردی- اجتماعی حذف غربالگری مادران باردار پیش از تولد فرزند است. روش پژوهش کیفی و رویکرد آن پدیدارشناسی است. پاسخگویان به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند و داده‌ها با مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با مادرانی که فرزند معلول و کم‌توان دارند و برای کلاس‌های گفتاردرمانی و کاردرمانی به مرکز توان‌بخشی مراجعه کرده‌اند، جمع‌آوری‌شده است. داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها به روش تحلیل هفت‌مرحله‌ای کلایزی تحلیل‌شده‌اند. طبق پژوهش انجام‌یافته، داده‌ها در دو گروه فردی و اجتماعی دسته‌بندی شدند. مسائل فردی شامل مشکلات آموزشی، کمبود اطلاعات و ناآگاهی، احساسات و عواطف و مسائل ارتباطی است. بخش اجتماعی شامل مسائل برچسب اجتماعی و حمایت‌های اجتماعی است که هرکدام شامل زیرمجموعه‌هایی است. می‌توان نتیجه گرفت که حضور فرزند بیمار در خانواده تأثیرات زیادی در همۀ ابعاد زندگی اعضای خانواده و به‌خصوص مادر دارد. امید است نتایج این تحقیق بتواند در راستای کاهش نگرانی‌های عمومی مؤثر واقع شود؛ به‌گونه‌ای که سیاست‌های مربوط به افزایش جمعیت موفق‌تر عمل کند و چالش‌های روانی– اجتماعی غربالگری مادران باردار پیش از تولد فرزند را بهتر پاسخ دهد تا درنهایت تلاش‌های انجام‌یافته در افزایش جمعیت سالم نمود یابد و قانون‌گذاری صحیح در راستای منافع ملت و دولت انجام گیرد.
مطالعات زنان
سیما رییسی؛ حسین تفضلی؛ محمد توحیدفام؛ احمدرضا طاهری
چکیده
در هر جامعه‌ای، مشارکت سیاسی گروه‌های اجتماعی بر پایۀ ساختارهای اجتماعی و فرهنگی آن جامعه شکل میگیرد که مشارکت را معقول یا سنتی می‌کند. مشارکت سیاسی زنان بلوچ نیز بر همین پایه شکل گرفته است. در مطالعۀ پیشرو با نگاهی به این پرسش که نظام قشربندی بلوچستان، چگونه مشارکت سیاسی زنان بلوچ را تحت‌الشعاع قرار داده است، مشارکت سیاسی ...
بیشتر
در هر جامعه‌ای، مشارکت سیاسی گروه‌های اجتماعی بر پایۀ ساختارهای اجتماعی و فرهنگی آن جامعه شکل میگیرد که مشارکت را معقول یا سنتی می‌کند. مشارکت سیاسی زنان بلوچ نیز بر همین پایه شکل گرفته است. در مطالعۀ پیشرو با نگاهی به این پرسش که نظام قشربندی بلوچستان، چگونه مشارکت سیاسی زنان بلوچ را تحت‌الشعاع قرار داده است، مشارکت سیاسی زنان بلوچ با توجه به قشربندی‌های اجتماعی بررسی میشود. این پژوهش با روش زمینه‌ای و تکنیک مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و نمونه‌گیری هدفمند، دربارۀ یازده زن و مرد بلوچ انجام گرفت. اهداف عمدۀ پژوهش عبارت‌اند از گره‌گشایی مسائل و معضلات مشارکت سیاسی منطقۀ بلوچستان، شناسایی تأثیر عملکرد مشارکت سیاسی بر فرایند قشربندی اجتماعی سیستان و بلوچستان و دستیابی به راهکارهایی عملی و دقیق برای مشارکت سیاسی زنان استان تا در راهبردها و چشم‌اندازهای توسعه‌ای کشور به‌کار گرفته شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد مشارکت سیاسی زنان بلوچ تحت‌الشعاع قشربندی‌های اجتماعی بلوچستان قرار گرفته است. با وجود اینکه عوامل زمینه‌ای مانند مردسالاری، جامعه‌پذیری جنسیتی، انگاره‌های مذهبی و پیشینه‌های تاریخی و ذهنی مشابه هستند، مشارکت زنان با توجه به قشربندی‌های اجتماعی هر بخش از منطقۀ بلوچستان شکل گرفته است. قشربندی‌های اجتماعی عبارت‌اند از: قشربندی طایفه‌ای در شمال بلوچستان، قشربندی کاست طبقاتی در مرکز و جنوب بلوچستان، و قشربندی اقتصادی و طایفه‌ای در ساحل بلوچستان. این قشربندی‌ها درمجموع، نه‌تنها بر مشارکت سیاسی زنان، بلکه بر مشارکت همۀ مردم منطقه تأثیر گذاشته است.
مطالعات زنان
احمد کلاته ساداتی؛ فاطمه عادل خواه؛ فائزه شمس الدین قطرم
چکیده
بلوغ، پدیده‌ای زیستی، پیچیده و یک برساخت اجتماعی است که به‌صورت متفاوتی در دختران درک و تجربه میشود. دختران نوجوانی که در خانواده‌های پدرسرپرست زندگی می‌کنند، ممکن است به دلیل فقدان مادر با چالش‌های خاصی در دوران قاعدگی مواجه شوند. هدف از پژوهش حاضر فهم تجربه قاعدگی و مسائل خاص دختران پدرسرپرست در دوران بلوغ است. پژوهش حاضر، ...
بیشتر
بلوغ، پدیده‌ای زیستی، پیچیده و یک برساخت اجتماعی است که به‌صورت متفاوتی در دختران درک و تجربه میشود. دختران نوجوانی که در خانواده‌های پدرسرپرست زندگی می‌کنند، ممکن است به دلیل فقدان مادر با چالش‌های خاصی در دوران قاعدگی مواجه شوند. هدف از پژوهش حاضر فهم تجربه قاعدگی و مسائل خاص دختران پدرسرپرست در دوران بلوغ است. پژوهش حاضر، مطالعه‌ای کیفی است که در سال 1401- 1402 در شهر یزد انجام شد. 10 دختر نوجوان پدرسرپرست 13تا 16 ساله که بیش از 6 ماه با پدر زندگی کرده‌اند، به‌صورت هدفمند وارد مطالعه شدند. داده‌ها با مصاحبة نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری و با روش تحلیل مضمونی، تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که تجربه بلوغ نزد دختران پدرسرپرست، یک امر پدرانه و مردانه است که با شیوه رفتار پدر مرتبط است. برخلاف پدران بی‌اعتنا به موضوع، دخترانی که پدران آنها سعی بر درک مسئله دارند، بهتر می‌توانند موضوع را مدیریت کنند. سه مضمون برساخت شده تحقیق عبارت‌اند از: پدرِ حامی، پدرِ بی‌اعتنا و بلوغ مسئله‌دار. نتیجه اینکه تجربه‌ی بلوغ دختران اگر چه با تغییرات زیستی آنها مرتبط است، اما عمدتاً برساختی است متأثر از دیدگاه پدر، رفتار و نقش پدرانه‌ی وی در این زمینه. به واقع، در دختران پدرسرپرست، تجربۀ بلوغ، یک بازتولید اجتماعیِ مردانه و پدرانه می‌باشد که ارزش‌ها و هنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی بر آن مترتب است. پیشنهاد میشود با توجه به گسترش خانواده‌های تک‌والدِ پدرسرپرست، مدارس، مراکز فرهنگی و رسانۀ ملی نقش آگاهی‌بخشی پررنگی درزمینۀ تغییرات بلوغ دختران داشته باشند.
جامعه شناسی
محمود محمدی
چکیده
ادراک و تجربه از جنسیت به‌مثابۀ الگوی تثبیت‌شده می‌تواند در کنش‌های اجتماعی و تربیتی افراد نقش مهمی داشته باشد. این مقاله به بررسی تجربیات زیستۀ دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان از دخترانگی می‌پردازد. روش پژوهش، کیفی و رویکرد آن پدیدارشناسی است. نمونه‌های مورد بررسی 22 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان هستند. تعداد نمونه‌ها ...
بیشتر
ادراک و تجربه از جنسیت به‌مثابۀ الگوی تثبیت‌شده می‌تواند در کنش‌های اجتماعی و تربیتی افراد نقش مهمی داشته باشد. این مقاله به بررسی تجربیات زیستۀ دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان از دخترانگی می‌پردازد. روش پژوهش، کیفی و رویکرد آن پدیدارشناسی است. نمونه‌های مورد بررسی 22 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان هستند. تعداد نمونه‌ها براساس اصل اشباع نظری تعیین شد. جمع‌آوری داده‌ها نیز به روش مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت. روش تحلیل داده‌ها، روش تحلیل مضمون است. پس از جمع‌آوری داده‌ها، روایت‌های دانشجویان از دخترانگی کدگذاری و مقوله‌بندی شدند. پس از کدگذاری، شش مقوله و سه مضمون اصلی استخراج شدند. مضامین اصلی استخراج‌شده شامل ویژگی‌های دخترانگی، مسائل دخترانگی و عاملیت دخترانگی است. بررسی تجربیات زیستۀ دختران نشان می‌دهد اگرچه نمونه‌های بررسی‌شده برخی از ویژگی‌های احساسی و رفتاری مرسوم دخترانگی را بازتولید می‌کنند، روایت‌های دانشجویان از دخترانگی نشان می‌دهد آنها به‌دلیل دختربودن با محدودیت‌ها و محرومیت‌هایی در جامعه مواجه هستند. همچنین آنها در زندگی اجتماعی و روزمره احساس بی‌عدالتی و تبعیض می‌کنند. دانشجویان مورد بررسی از تصورات غلط اجتماعی که نسبت به دختران وجود دارد ناراضی‌اند و خواستار عاملیت و کنشگری بیشتر دختران در جامعه هستند.
مطالعات زنان
حمیده دباغی؛ کوثر محمدی؛ سمیه جمشیدی
چکیده
تقسیم کار خانگی یا توزیع مسئولیت ها و کارهای ضروری به جهت حفظ و نگهداری خانه و افراد خانواده، از زمان صنعتی شدن به بعد از نظر تاریخی، متحول شده و به عنوان یک پدیده اجتماعی در مباحث دانشگاهی- از دهه 1970 به بعد-اهمیت یافته است. زمینه های اجتماعی و اقتصادی همواره در تاریخ تحولات خانواده، بر نوع روابط و تعاملات زن و مرد و نقشهای جنسیتی آنها ...
بیشتر
تقسیم کار خانگی یا توزیع مسئولیت ها و کارهای ضروری به جهت حفظ و نگهداری خانه و افراد خانواده، از زمان صنعتی شدن به بعد از نظر تاریخی، متحول شده و به عنوان یک پدیده اجتماعی در مباحث دانشگاهی- از دهه 1970 به بعد-اهمیت یافته است. زمینه های اجتماعی و اقتصادی همواره در تاریخ تحولات خانواده، بر نوع روابط و تعاملات زن و مرد و نقشهای جنسیتی آنها در خانواده اثر گذاشته و روابط میان آنها را تنظیم کرده است. این مقاله به توصیف تجربه زنان از تقسیم کار خانگی با همسر در خانواده اختصاص دارد و از مفاهیم تحلیلی مانند برابری جنسیتی در تقسیم کار خانگی، مفهوم وابستگی اقتصادی و خنثی سازی انحراف از نقشهای جنسیتی، ذیل تئوری منابع نسبی، بهره برده است. روش تحلیل تماتیک، مصاحبه های نیمه ساختمند(15 نفر زنان شاغل/خانه دار در گروه‌های سنی 20 تا 60 ساله) و نرم افزار Max. Q.D.A 2018 به منظور استخراج روابط زوجین در تقسیم کار خانگی بکار برده شده است. یافته ها حاکی از استخراج 2 مقوله اصلی عدم مشارکت در تقسیم کار خانگی و مشارکت در تقسیم کار خانگی، 7 مقوله فرعی شامل: زنانگی سرسختانه، مردانگی هژمونیک، اقناع، خودکفایی اجباری، مثلث سازی اقتصادی، مشارکت تدریجی مردان و تقسیم کار برابر و 228 مفهوم است.
