علوم سیاسی
محمودرضا رهبرقاضی؛ لیلا رادی؛ ایوب لیموچی
چکیده
جامعهشناسی سیاسی سنتی به طرزی جزمی، زنان را به لحاظ نگرش سیاسی محافظهکارتر از مردان میپندارد، اما الگوی تجدیدنظرطلبانة شکافهای جنسیتی اینگلهارت نشان میدهد که از دهۀ 1990 به اینسو زنان از برنامهها و اهداف احزاب چپ جدید که عمدتاً مبتنی بر ارزشهای فرهنگی فرامادیگرایی است، بیشتر حمایت میکنند. در این راستا، ...
بیشتر
جامعهشناسی سیاسی سنتی به طرزی جزمی، زنان را به لحاظ نگرش سیاسی محافظهکارتر از مردان میپندارد، اما الگوی تجدیدنظرطلبانة شکافهای جنسیتی اینگلهارت نشان میدهد که از دهۀ 1990 به اینسو زنان از برنامهها و اهداف احزاب چپ جدید که عمدتاً مبتنی بر ارزشهای فرهنگی فرامادیگرایی است، بیشتر حمایت میکنند. در این راستا، مطالعۀ حاضر، پژوهشی است در زمینۀ مقایسۀ نگرشهای سیاسی زنان و مردان که روی 596 نفر از دانشجویان دانشگاههای سراسری شهر اصفهان در سال 1395 انجام گرفته است. در این راستا، نتایج پژوهش نشان میدهد اول اینکه بین زنان و مردان در میزان گرایش به دموکراسی تفاوتی وجود ندارد و هر دو گروه به یک میزان از نگرشهای دموکراتیک حمایت میکنند و بدین ترتیب صحت مفروضات الگوهای کلاسیک در مورد گرایش زنان به سوی محافظهکاری در حوزههای سیاسی رد میشود. ثانیاً، یافتههای پژوهش حاکی از آن است که میزان گرایش به ارزشهای فرامادیگرایانه، که براساس نظریههای اینگلهارت بنیان احزاب چپ جدید را تشکیل میدهند، بین زنان به شکل معناداری بیشتر از مردان است و این امر نشان میدهد که نهتنها زنان از نگرشهای راستگرایانه در حوزههای سیاسی فاصله گرفتهاند، بلکه براساس الگوهای تجدیدنظرطلبانه حتی تمایل بیشتری به برنامههای چپ جدید پیدا کردهاند.
اقتصاد
احمد اسدزاده؛ نینا میرانی؛ فروغ قاضیخانی؛ نجمه اسمعیل درجانی؛ عطیه هنردوست
چکیده
فرایند پیچیدۀ توسعه و نقش منابع انسانی، بهمثابۀ یکی از عوامل اصلی آن، نیازمند بازنگری در نقش نیروی انسانی بهخصوص نقش زنان است که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل میدهند. در سالهای اخیر، جهان شاهد پدیدۀ اجتماعیـ اقتصادی جدیدی به نام مشارکت زنان در بازار کار بوده است. قدرت دادن به زنان و برداشتن موانع از سر راه آنان باعث بهبود وضعیت ...
بیشتر
فرایند پیچیدۀ توسعه و نقش منابع انسانی، بهمثابۀ یکی از عوامل اصلی آن، نیازمند بازنگری در نقش نیروی انسانی بهخصوص نقش زنان است که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل میدهند. در سالهای اخیر، جهان شاهد پدیدۀ اجتماعیـ اقتصادی جدیدی به نام مشارکت زنان در بازار کار بوده است. قدرت دادن به زنان و برداشتن موانع از سر راه آنان باعث بهبود وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آنها در جامعه میشود که این جریان میتواند زمینهساز رشد و توسعۀ پایدار باشد. در این مقاله، ارتباط بین متغیرهای تأثیرگذار بر رشد اقتصادی ایران طی دورۀ 1380ـ1393 با تأکید بر نقش اشتغال و تحصیلات زنان بررسی شده است. سپس با استفاده از الگوریتم جستوجوی گرانشی (GSA) و الگوریتم بهینهسازی کرم شبتاب (FA)، به برآورد تابع رشد و توسعۀ اقتصادی کشور در قالب معادلات غیرخطی با تأکید بر نرخ مشارکت اقتصادی زنان و سطح تحصیلات آنان پرداخته شده است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در بازار کار تأثیر مثبت و معناداری بر تولید ناخالص داخلی کشور داشته و افزایش میزان تحصیلات آنان در قالب متغیر تقاطعی بر نرخ مشارکت اقتصادی زنان و درنهایت تولید ناخالص داخلی کشور تأثیر مثبت داشته است. بنابراین، پیشنهاد میشود که اقدامات مقتضی برای رفع تبعیض علیه زنان در زمینۀ اشتغال انجام گیرد.
اقتصاد
زهرا نصرالهی؛ عزت الله لطفی؛ عطیه هنردوست
چکیده
خودکشی از پدیدههایی است که به نابودی سرمایههای انسانی منجر میشود. این امر لزوم مطالعات متعدد در زمینة بررسی عوامل تأثیرگذار بر خودکشی را موجب میشود. مطالعۀ حاضر به دنبال بررسی شواهد مربوط به خودکشی زنان و شناسایی متغیرهای تأثیرگذار بر خودکشی زنان در ایران است. برای این منظور از متغیرهای نرخ بیکاری زنان، نابرابری درآمدی، ...
بیشتر
خودکشی از پدیدههایی است که به نابودی سرمایههای انسانی منجر میشود. این امر لزوم مطالعات متعدد در زمینة بررسی عوامل تأثیرگذار بر خودکشی را موجب میشود. مطالعۀ حاضر به دنبال بررسی شواهد مربوط به خودکشی زنان و شناسایی متغیرهای تأثیرگذار بر خودکشی زنان در ایران است. برای این منظور از متغیرهای نرخ بیکاری زنان، نابرابری درآمدی، نرخ طلاق، میزان شهرنشینی و شاخص صنعتیشدن، که آمار آنها در سالهای 1386ـ1388 در دسترس بوده، استفاده و با بهکارگیری روش اقتصادسنجی دادههای تلفیقی، به بررسی رابطة میان متغیرهای مذکور و اقدام به خودکشی زنان در کشور پرداخته شد. نتایج نشاندهندۀ رابطة مثبت و معنادار میان بیکاری زنان، نابرابری درآمدی، صنعتیشدن، و نرخ طلاق و اقدام به خودکشی در زنان است. نتایج پژوهش همچنین اگرچه نشاندهندة رابطۀ مثبت میان شهرنشینی با اقدام به خودکشی در میان زنان است، این رابطه از لحاظ آماری معنادار نیست. بر این اساس، جهت حفظ سرمایة انسانی لزوم توجه به متغیرهای بررسیشده در این مطالعه در برنامهریزیهای مقابله با خودکشی بیشتر احساس میشود و شناسایی دقیقتر عوامل مؤثر بر خودکشی زنان مستلزم مطالعات دیگر و بهکارگیری سایر متغیرهای تأثیرگذار بر خودکشی در کنار متغیرهای استفادهشده در این پژوهش است.
مطالعات زنان
فخرالسادات نصیری ولیک نبی؛ محمد رضا اردلان؛ رقیه بهشتی راد
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر صخرة شیشهای بر اشتیاق شغلی با نقش میانجی سکوت سازمانی صورت گرفته است. جامعة آماری شامل کلیة کارکنان رسمی زن دانشگاه بوعلی سینای همدان به تعداد 88 نفر است که با روش نمونهگیری تصادفی ساده، 52 نفر بهعنوان نمونه جهت مطالعه انتخاب شدهاند. برای گردآوری دادههای پژوهش از سه پرسشنامة صخرة شیشهای، سکوت ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر صخرة شیشهای بر اشتیاق شغلی با نقش میانجی سکوت سازمانی صورت گرفته است. جامعة آماری شامل کلیة کارکنان رسمی زن دانشگاه بوعلی سینای همدان به تعداد 88 نفر است که با روش نمونهگیری تصادفی ساده، 52 نفر بهعنوان نمونه جهت مطالعه انتخاب شدهاند. برای گردآوری دادههای پژوهش از سه پرسشنامة صخرة شیشهای، سکوت سازمانی و اشتیاق شغلی استفاده شده است. برای روایی پرسشنامهها از متخصصان علوم تربیتی و مدیریت بهره گرفته شده و برای بررسی قابلیت اعتماد ترکیبی هریک از سازهها از ضریب دیلونـ گلداشتاین (cρ) و میانگین واریانس استخراجشده، استفاده شده است. شاخصهای پایایی ترکیبی هر دو پرسشنامه بیشتر از 7/0 و میانگین واریانس استخراجشدة آنها نیز بیشتر از 5/0به دست آمد. دادههای پژوهش با استفاده از نرمافزارهای Excel، SPSS، VisualPLS و SmartPLS و با آزمون پیرسون، مدلیابی معادلات ساختاری به روش Partial Least Square (PLS) آزمون خودگردانسازی، شاخص Q2 Stone-Geisser و شاخص نیکویی برازش تحلیل شدند. نتایج بهدستآمده گویای آن بود که اثر مستقیم صخرة شیشهای بر اشتیاق شغلی منفی و معنادار است، اما اثر مستقیم این متغیر بر سکوت سازمانی مثبت و معنادار است. همچنین، اثر سکوت سازمانی بر اشتیاق شغلی نیز منفی و معنادار است. اثر غیرمستقیم صخرة شیشهای بر روی اشتیاق شغلی با میانجیگری سکوت سازمانی منفی و معنادار است.
کارآفرینی
روح اله رضائی
چکیده
هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطۀ بین قصد کارآفرینانه و خودکارآمدی کارآفرینانه دانشجویان رشتههای کشاورزی و آزمون اثر تعدیلگری متغیر جنسیت در این رابطه بود. جامعۀ آماری تحقیق شامل 469 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان بود که تعداد 285 تن از آنها از طریق روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطۀ بین قصد کارآفرینانه و خودکارآمدی کارآفرینانه دانشجویان رشتههای کشاورزی و آزمون اثر تعدیلگری متغیر جنسیت در این رابطه بود. جامعۀ آماری تحقیق شامل 469 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان بود که تعداد 285 تن از آنها از طریق روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامههای استاندارد استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر کارشناسان و متخصصان تأیید شد. به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق پیشآزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبهشده برای مقیاسهای اصلی پرسشنامه در حد مناسب (در دامنۀ بین 792/0 تا 887/0) بود. دادههای گردآوریشده با نرمافزارهای SPSSwin20 و AMOS20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که خودکارآمدی کارآفرینانه اثر مثبت و معناداری بر قصد کارآفرینانه داشت و در حدود 40درصد از واریانس آن را تبیین کرد. همچنین، براساس نتایج تحقیق مشخص شد که متغیر جنسیت از اثر تعدیلگری در رابطۀ بین قصد کارآفرینانه و خودکارآمدی کارآفرینانه برخوردار بود؛ بهنحویکه این رابطه برای دانشجویان دختر غیرمعنادار، ولی برای دانشجویان پسر مثبت و معنادار بود.
مطالعات زنان
میمنت عابدینی بلترک؛ سیروس منصوری
چکیده
هدف پژوهش حاضر شناسایی و سطحبندی موانع ارتقای مدیریتی زنان در نظام آموزش و پرورش است. روش پژوهش، مطالعة موردی است و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری برای سطحبندی موانع و دستهبندی آنها استفاده شد. جامعة آماری پژوهش را اعضای هیئتعلمی دانشگاهها تشکیل میدهند که از بین آنها 13 نفر بهعنوان ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر شناسایی و سطحبندی موانع ارتقای مدیریتی زنان در نظام آموزش و پرورش است. روش پژوهش، مطالعة موردی است و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری برای سطحبندی موانع و دستهبندی آنها استفاده شد. جامعة آماری پژوهش را اعضای هیئتعلمی دانشگاهها تشکیل میدهند که از بین آنها 13 نفر بهعنوان نمونة پژوهش به شیوة هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامة خودتعاملی محققساخته بود. به منظور سنجش و ارزیابی روایی پرسشنامه از ملاک روایی محتوایی استفاده شد. بدین صورت که پرسشنامه در ابتدا از سوی متخصصان حوزة زنان بررسی و پس از اصلاحات عوامل نهایی تدوین شد. نتایج پژوهش نشان داد که 10 عامل بهعنوان موانع نهایی مؤثر بر عدم ارتقای مدیریتی زنان در نظام آموزش و پرورش به حساب میآیند. همچنین، تحلیل حاصل از دادهها به سطحبندی مدل به 8 سطح منجر شد. سطح هشتم مدل شامل هنجارهای مبتنی بر سنتگراییاند. سطح هفتم شامل غلبة فرهنگ مردسالاری و نگرش کلیشهای به مدیریت زنان است. تبعیضهای جنسیتی نانوشته بهعنوان سطح ششم مدل به حساب میآید. عاملهای نپذیرفتن مدیریت زنان از سوی کارکنان و همچنین ناتوانی زنان در برخورد قهرآمیز و ریسکناپذیری مشترکاً بهمنزلة سطح پنجم مدل به حساب میآیند. نداشتن خودباوری و اعتمادبهنفس زنان بهمنزلة سطح چهارم مدل و تعارض شغلی با وظایف خانوادگی نیز بهمنزلة سطح سوم مدل بهدست آمد. همچنین، عاملهای نپذیرفتن مسئولیت مدیریتی از سوی زنان بهمنزلة سطح دوم و عدم شایستهگزینی بهمنزلة سطح اول است.
حسن افراخته؛ سمیه عزیزی
چکیده
در سالهای اخیر، با استفاده از رویکرد دانشمحوری از منظری دیگر بر توسعه تأکید شده است. این نوع نگاه، نیازمند ایجاد مراکز رشد و پارکهای فناوری در مناطق مختلف است. هدف اصلی از تأسیس پارکهای فناوری، ارتقای علمی و فناوری منطقه است که پارک علموفناوری استان سیستانوبلوچستان نیز از این قاعده مستثنا نیست. استان ذکرشده با تأسیس ...
بیشتر
در سالهای اخیر، با استفاده از رویکرد دانشمحوری از منظری دیگر بر توسعه تأکید شده است. این نوع نگاه، نیازمند ایجاد مراکز رشد و پارکهای فناوری در مناطق مختلف است. هدف اصلی از تأسیس پارکهای فناوری، ارتقای علمی و فناوری منطقه است که پارک علموفناوری استان سیستانوبلوچستان نیز از این قاعده مستثنا نیست. استان ذکرشده با تأسیس پارک علموفناوری بر آن است با کمک نیروی انسانی خود کیفیت بخشهای صنعتی و تولیدی را افزایش دهد. تحقیق پیشرو، با هدف بررسی نقش پارکهای علموفناوری در اشتغالزایی زنان روستایی، تلاش کرده به اهمیت و نقش پارک علموفناوری سیستانوبلوچستان در این خصوص بپردازد. جهت گردآوری دادهها از مصاحبه به روش گلولهبرفی با صاحبنظران و اهل فن استفاده شده است. جامعة این تحقیق، مسئولان و مدیران و کارشناسان حوزة علموفناوری استان سیستانوبلوچستان را دربر میگیرد که در پارک علموفناوری و واحد رشد این پارک مشغول فعالیتاند. در این خصوص، با 20 تن از مسئولان حوزة مورد نظر مصاحبه انجام شد. نتایج نشاندهندة اثرگذاری مثبت فناوری بر اشتغال، آموزش، تبدیل ایده به کسبوکار، عزتنفس و خود اثربخشی زنان روستایی است. علاوه بر تأثیرات مثبت، تعدادی از موانع فردی، دانشیـ مهارتی، اجتماعیـ فرهنگی، مدیریتی، حقوقیـ قانونی بر سر راه اشتغال زنان روستایی شناسایی شدند که برای رفع این موانع راهکارهایی مانند ارتقای توانمندی شغلی، فناوریهای نوین در صنایعدستی، بسترسازی برای مشارکت زنان، اصلاح نگرش جامعه و توسعة حمایتهای دولت پیشنهاد شد.
آتنا وطنخواه نوغانی؛ مریم قاسمی
چکیده
مهاجرت ماهیتاً فرایندی جنسیتی است، زیرا میتواند در ساختار جمعیتی مبدأ تغییر ایجاد کند و به تبع آن در بروز تحولات اقتصادی اجتماعی، بهخصوص در ارتباط با جنسیت، تأثیر بسزایی داشته باشد. هدف پژوهش تحلیل پیامدهای مهاجرت مردان سرپرست خانوار بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان جامانده در روستاست. روش تحقیق توصیفیـ تحلیلی و حجم نمونه ...
بیشتر
مهاجرت ماهیتاً فرایندی جنسیتی است، زیرا میتواند در ساختار جمعیتی مبدأ تغییر ایجاد کند و به تبع آن در بروز تحولات اقتصادی اجتماعی، بهخصوص در ارتباط با جنسیت، تأثیر بسزایی داشته باشد. هدف پژوهش تحلیل پیامدهای مهاجرت مردان سرپرست خانوار بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان جامانده در روستاست. روش تحقیق توصیفیـ تحلیلی و حجم نمونه 289 زن سرپرست خانوار مهاجر در شهرستان مشهد بوده است. تأثیرات مهاجرت در دو بعد اقتصادی و اجتماعی با 15 اثر مثبت و منفی در طیف لیکرت کمی شد. نتایج نشان داد از دیدگاه زنان، میانگین تأثیرات مثبت مهاجرت مردان با 88/2 بیشتر از تأثیرات منفی با 09/2 بوده است. در بعد اجتماعی، میانگین تأثیرات مثبت مهاجرت با 26/3 بیشتر از تأثیرات منفی با 99/1 و در بعد اقتصادی میانگین تأثیرات مثبت با 54/2 بیشتر از تأثیرات منفی با 23/2 بوده است. این امر با نوع غالب مهاجرت مردان در شهرستان مشهد، که عمدتاً روزانه است، قابل توجیه است، زیرا میانگین تأثیرات منفی مهاجرت در خانوارهایی که مردان مهاجرت روزانه داشتهاند 06/2 در مهاجرت کوتاهمدت 18/2 و در مهاجرت طولانیمدت به 53/2 افزایش مییابد. لذا مهاجرت انفرادی مردان از نواحی روستایی، درصورتیکه روزانه باشد، تأثیرات مثبتی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان جامانده در نواحی روستایی دارد.
کارآفرینی
منوچهر علی نژاد؛ سیده زینب موسوی؛ مهربان پارسامهر
چکیده
در ایران، توسعه و ترویج کارآفرینی یکی از نیازهای جدی جامعه است و ساختار خانوادگی، نگرش سنتی و کلیشههای جنسیتی، که توصیفکنندۀ ساختارهای اجتماعی کشورها است، بهشدت بر فرایند توسعۀ کارآفرینی زنان اثرگذار است. بنابراین، ضروری است که در بررسی این فرایند عوامل ذکرشده در نظر گرفته شود. هدف از این جستار واکاویِ رفتارهای موفقیتآمیز ...
بیشتر
در ایران، توسعه و ترویج کارآفرینی یکی از نیازهای جدی جامعه است و ساختار خانوادگی، نگرش سنتی و کلیشههای جنسیتی، که توصیفکنندۀ ساختارهای اجتماعی کشورها است، بهشدت بر فرایند توسعۀ کارآفرینی زنان اثرگذار است. بنابراین، ضروری است که در بررسی این فرایند عوامل ذکرشده در نظر گرفته شود. هدف از این جستار واکاویِ رفتارهای موفقیتآمیز کارآفرینانة زنان در شهر یزد است. تحقیق حاضر کیفی است و جامعة مطالعهشده را زنان کارآفرین در شهر یزد تشکیل میدهند. در نمونة تحقیق، 15 زن کارآفرین، که از نظر سن، تحصیلات، نوع حرفه و وضعیت تأهل متفاوت بودند، به روش نمونهگیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. برای تحلیل مصاحبهها از تکنیک تحلیل مضمون استفاده شد که از نتایج تحلیلها، سه مضمون اصلی به دست آمد: مضمون اصلی تعامل سازنده با حصارهای ذهنی و اجتماعی شامل 21 مفهوم و 5 مضمون فرعی ( غلبة ایدئولوژی جنسیتی مردسالارانه، حمایتنکردن ساختاری، کلیشة باور نداشتن به توانایی زن، دید اقتصادی به کار زن، کوتهنگری اجتماعی)، مضمون ارتقابخشی به خویشتن شامل 21 مفهوم و 4 مضمون فرعی (همسو شدن با هنجارهای اجتماعی، اثبات قابلیتهای فردی، غلبه بر خودمحدودسازی، رعایت هنجارهای جنسیتی) و مضمون اصلی اثباتگری بازتابی با 9 مفهوم و 2 مضمون فرعی (میل به خوداثباتی و خودباوری کنشی).
نجات محمدی فر؛ علی مرادی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش نقش توانمندی سیاسی زنان در رفتارهای محیطزیستی آنهاست. روش تحقیق حاضر از لحاظ رویکردی، کمی و از نظر راهبردی و گردآوری دادهها، همبستگی و توصیفی از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است و جامعة آماری زنان شهر کرمانشاه هستند. حجم نمونه 200 نفر بود که با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش نقش توانمندی سیاسی زنان در رفتارهای محیطزیستی آنهاست. روش تحقیق حاضر از لحاظ رویکردی، کمی و از نظر راهبردی و گردآوری دادهها، همبستگی و توصیفی از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است و جامعة آماری زنان شهر کرمانشاه هستند. حجم نمونه 200 نفر بود که با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. برای تجزیهوتحلیل دادهها از دو نرمافزار SPSS و AMOS استفاده شد. براساس یافتههای پژوهش، توانمندی سیاسی زنان در بُعد انتخاب معنادار، اما در بُعد عاملیت و مشارکت غیرمعنادار و در کل با رفتارهای محیطزیستی دارای ارتباط معنادار است. نتایج حاصل از تحلیل متغیرهای زمینهای نیز نشان میدهد که گروههای سنی، مقطع تحصیلی و وضعیت درآمدی پاسخگویان در میزان رفتارهای محیطزیستی زنان تأثیرگذارند. ارتباط بین این مفاهیم نشان میدهد که اگر زنان از آزادیهای مدنی (انتخاب)، تحصیلات و درآمد بیشتری برخوردار باشند، میتوانند در حفظ محیطزیست نقشی مؤثر ایفا کنند. میتوان استدلال کرد توانمندی سیاسی زنان به خروجی تصمیماتی منجر میشود که با منافع دغدغة اجتماعی انسان سازگارتر است و باعث تمایل آنها به اتخاذ برخی سیاستهای سختگیرانه در تغییر اوضاع برای حفاظت از محیطزیست و تحقق توسعه پایدار خواهد شد.
بتول عرب نرمی
چکیده
این مقاله فضای گفتمانیِ فعالیت بدنی زنان را به منظور پاسخ به سؤالی اساسی بررسی میکند؛ چرا اغلب زنان با تداوم فعالیت بدنی مشکل دارند و موفق نمیشوند بهطور دائمی از یک برنامۀ تمرینی سبک، منظم و طولانیمدت استفاده کنند؟ تحلیل حاضر با استفاده از توصیف مفاهیم بهکاررفته در نظریۀ گفتمان لاکلو و موف (1992) انجام شده است. در فضای فعالیت ...
بیشتر
این مقاله فضای گفتمانیِ فعالیت بدنی زنان را به منظور پاسخ به سؤالی اساسی بررسی میکند؛ چرا اغلب زنان با تداوم فعالیت بدنی مشکل دارند و موفق نمیشوند بهطور دائمی از یک برنامۀ تمرینی سبک، منظم و طولانیمدت استفاده کنند؟ تحلیل حاضر با استفاده از توصیف مفاهیم بهکاررفته در نظریۀ گفتمان لاکلو و موف (1992) انجام شده است. در فضای فعالیت بدنی زنان، دو گفتمان ترس از چاقی و گفتمان سلامتجویی بهمنزلۀ گفتمان بزرگ و کوچک شناسایی شده است. دستاورد این مقاله تبیین این فرضیه است که آنچه اهداف بلندمدت و حضور منظم در فعالیت بدنی را رقم میزند مرتبط با اهدافی است که گفتمان سلامتجویی و مسئولیت فردی نسبت به رفتارهای سلامت ایجاد میکند و برنامههای مشارکتی نامنظم نیز مرتبط با اولویتها و اهدافی است که گفتمان ترس از چاقی تعریف میکند. همچنین، شناسایی و دستهبندی مقولات مرتبط با هریک از اهداف فیزیکی، روانی و اجتماعی در این دو گفتمان نشان میدهد به دلیل غلبه و برتری گفتمان چاقی این اهداف، معنا و هویت خود را از گفتمان چاقی دریافت میکنند. برنامهریزیهای آیندۀ فعالیت بدنی برای زنان باید با در نظر گرفتن گفتمانهای غالب در این فضا تدوین شود.
مطالعات زنان
خلیل غلامی؛ ناصر شیربگی؛ دلسوز حسینی
چکیده
پژوهش حاضر به دنبال واکاوی ماهیت قدرت و تدوین چارچوبی نظری در میان مدیران زن مدارس بود. پارادایم معرفتشناسی انتقادی با رویکرد کیفی و راهبرد نظریة دادهبنیاد مورد استفاده قرار گرفت. براساس نمونهگیری نظری و هدفمند، مصاحبة نیمهساختارمند با مدیران زن، مدیران مرد و همچنین مردانی که همسر شاغل داشتند، انجام شد. پس از پیاده کردن و ...
بیشتر
پژوهش حاضر به دنبال واکاوی ماهیت قدرت و تدوین چارچوبی نظری در میان مدیران زن مدارس بود. پارادایم معرفتشناسی انتقادی با رویکرد کیفی و راهبرد نظریة دادهبنیاد مورد استفاده قرار گرفت. براساس نمونهگیری نظری و هدفمند، مصاحبة نیمهساختارمند با مدیران زن، مدیران مرد و همچنین مردانی که همسر شاغل داشتند، انجام شد. پس از پیاده کردن و کدگذاری سهمرحلهای متن مصاحبهها، تبعیض نهادی بهمنزلة هستة اصلی و مرکزی تحقیق شکل گرفت. زمینهها و شرایط علی و مداخلهگر عبارت بودند از: ساختارهای سیاسیـ قانونی، فرهنگی و ذهنی. همچنین، مسئولیتهای خانوادگی و اداری و بسترهای آموزشی و رسانهای بهمنزلة عوامل واسطهای در تقویت مردسالاری مورد نظر بودند. زنان برای مقابله با این وضعیت هژمونیک از یک طرف و توانمندسازی خود از طرف دیگر، نوعی امیدواری معرفتی را در فلسفة شخصی خود تقویت کرده بودند.
جامعه شناسی
یسری محمودی؛ حسن محدثی گیلوایی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و فهم جامعهشناسانۀ صنعت بدن و انجامدادن جراحیهای زیبایی زنان است. پژوهش با رویکرد کیفی و روش گرانددتئوری انجام شده است. ابزار استفادهشده برای گردآوری دادهها، مصاحبة نیمهساختیافته بوده است. جهت انتخاب افراد مصاحبهشونده از روش نمونهگیری هدفمند و برای تشخیص تعداد افراد از نمونهگیری نظری ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و فهم جامعهشناسانۀ صنعت بدن و انجامدادن جراحیهای زیبایی زنان است. پژوهش با رویکرد کیفی و روش گرانددتئوری انجام شده است. ابزار استفادهشده برای گردآوری دادهها، مصاحبة نیمهساختیافته بوده است. جهت انتخاب افراد مصاحبهشونده از روش نمونهگیری هدفمند و برای تشخیص تعداد افراد از نمونهگیری نظری استفاده شده است. جامعة بررسیشده، زنان ساکن شهر تهراناند که جراحی زیبایی داشتهاند. تعداد نمونة بررسیشده 27 نفر از زنان 20ـ60 ساله است که تجربة جراحی زیبایی داشتهاند. براساس یافتهها، شرایط علی این پژوهش، ترس از طردشدن و تصویر ذهنی منفی به بدن بوده است. میل به زیبایی و ابرازگرایی بدنی، پدیدة محوری پژوهش است که در بستر ارزشهای اجتماعی و شرایط خانوادگی اتفاق افتاده است. محدودیتهای اجتماعی و حس تعارض شرایط مداخلهگر و تبلیغات و ترغیب دیگران به جراحی شرایط تسهیلگر این پدیده است. پیامدها و آثار مطالعة صنعت بدن در این پژوهش، افزایش اعتمادبهنفس، صرفهجویی در زمان و صرفهجویی اقتصادی است.
مطالعات زنان
علی یار احمدی؛ فاطمه روستا
چکیده
سبک زندگی ارتقادهندة سلامت، عاملی ارزشمند برای کاهش شیوع و تأثیر مشکلات سلامت، و بهبود کیفیت زندگی است. از آنجا که زنان وظایف مراقبت از سایر اعضای خانواده را برعهده دارند، سلامتی آنها امری محوری است. ازاینرو، توجه به وضعیت سلامتی آنان، از جمله سبک زندگی ارتقادهندة سلامت، بین آنها بسیار حائز اهمیت است. هدف این پژوهش، مطالعۀ ...
بیشتر
سبک زندگی ارتقادهندة سلامت، عاملی ارزشمند برای کاهش شیوع و تأثیر مشکلات سلامت، و بهبود کیفیت زندگی است. از آنجا که زنان وظایف مراقبت از سایر اعضای خانواده را برعهده دارند، سلامتی آنها امری محوری است. ازاینرو، توجه به وضعیت سلامتی آنان، از جمله سبک زندگی ارتقادهندة سلامت، بین آنها بسیار حائز اهمیت است. هدف این پژوهش، مطالعۀ سبک زندگی ارتقادهندة سلامت زنان سنین باروری است. جامعة آماری این پژوهش شامل زنان سنین باروری 15ـ49 سال ساکن شهر شیراز است و حجم نمونه 392 نفر، با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شده است. نتایج ضریب آلفای کرونباخ برای آزمون روایی شاخصهای مختلف مطالعه شامل سلامت عمومی، خودکارآمدی، آگاهی از رفتار سالم، حمایت اجتماعی، سبک زندگی سلامتمحور به ترتیب 77/0، 72/0، 64/0، 91/0 و 87/0 است. یافتهها نشان میدهد که بین تحصیلات، میزان مطالعه در حوزة سلامت، میزان استفاده از وسایل ارتباطی، هویت طبقاتی، حمایت اجتماعی، خودکارآمدی، سلامت عمومی خودگزارششده، و آگاهی از رفتار سلامتی با سبک زندگی سلامتمحور رابطة معناداری وجود دارد. از طرفی نتایج مطالعه نشان میدهد بین سن پاسخگویان، وضعیت تأهل، وضعیت اشتغال، بعد خانواده، درآمد، و تجربه برخی بیماریهای خاص با متغیر وابسته رابطۀ معناداری وجود ندارد. نتایج مدلهای رگرسیونی نشان میدهد 4 متغیر شامل خودکارآمدی سلامت، سلامت عمومی خودگزارششده، مطالعه در حوزۀ سلامت، و آگاهی از رفتار سلامتی 51 درصد از تغییرات سبک زندگی ارتقادهندة سلامت زنان در سنین باروری را تبیین میکند که در این میان خودکارآمدی سلامت، مؤثرترین متغیر است.
کارآفرینی
غلامحسین حسینی نیا؛ احمد یعقوبی فرانی؛ رضا سیدین
چکیده
برنامهریزی برای توسعة کسبوکارهای زنان روستایی در گام نخست نیازمند شناسایی عوامل بهبوددهندۀ عملکرد اینگونه کسبوکارهاست. بر همین اساس، در پژوهشی پیمایشی به بررسی ماهیت و کیفیت اثرگذاری هریک از عوامل مؤثر بر ارتقای عملکرد کسبوکارهای زنان کارآفرین در روستاهای شهرستان میانه پرداخته شده است. جامعۀ آماری تحقیق را زنان روستایی ...
بیشتر
برنامهریزی برای توسعة کسبوکارهای زنان روستایی در گام نخست نیازمند شناسایی عوامل بهبوددهندۀ عملکرد اینگونه کسبوکارهاست. بر همین اساس، در پژوهشی پیمایشی به بررسی ماهیت و کیفیت اثرگذاری هریک از عوامل مؤثر بر ارتقای عملکرد کسبوکارهای زنان کارآفرین در روستاهای شهرستان میانه پرداخته شده است. جامعۀ آماری تحقیق را زنان روستایی دارای کسبوکار در روستاهای شهرستان میانه تشکیل دادند که از بین آنها 111 نفر برای حجم نمونه انتخاب شدند. دادههای مورد نیاز تحقیق از طریق پرسشنامه بهمنزلۀ ابزار اصلی تحقیق جمعآوری شد. تجزیه و تحلیل دادهها و مدلیابی معادلات ساختاری نشان داد که ارتباط بین متغیرهایی نظیر اهداف، انگیزهها، داشتن مهارت برنامهریزی، مهارتهای مختلف کسبوکار و درنهایت برخورداری زنان از برخی نقاط قوت در کسبوکار با عملکرد کسبوکار آنها معنادار است و این متغیرها میتوانند عملکرد کسبوکارهای کارآفرینانۀ زنان روستایی را تبیین کنند. بر مبنای نتایج تحقیق میتوان گفت تقویت متغیرهای مذکور میتواند روند توسعة کارآفرینی زنان روستایی را در این مناطق سرعت بخشد.
مطالعات زنان
مریم رفعتجاه؛ ابوعلی ودادهیر؛ شیوا علینقیان
چکیده
تجربة زنان از مادری، متأثر از بسترهای متنوع زندگی و گوناگونی هویتی در آنها، به شیوهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ساخته و پرداخته میشود. این مقاله به موضعی که جریانهای مختلف معرفت فمینیستی به مسئلة «مادری» در مقام نظر و عمل اتخاذ میکنند میپردازد تا معانی، مفروضات و دلالتهای مرتبط با آن را بشناسد و بتواند تحولات تاریخی ...
بیشتر
تجربة زنان از مادری، متأثر از بسترهای متنوع زندگی و گوناگونی هویتی در آنها، به شیوهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ساخته و پرداخته میشود. این مقاله به موضعی که جریانهای مختلف معرفت فمینیستی به مسئلة «مادری» در مقام نظر و عمل اتخاذ میکنند میپردازد تا معانی، مفروضات و دلالتهای مرتبط با آن را بشناسد و بتواند تحولات تاریخی و معناشناختی این مسئلهیابی را دریابد و تأثیرپذیری آن را از جریانهای سیاسی و تحولات تاریخی نشان دهد. این پژوهش که مبتنی بر مرور تاریخی مسئلة مادری در اندیشة فمینیستی بود، سه چرخش پارادایمی را در رابطه با مسئلة مادری نشان میدهد. پارادایم طرد و ذاتگرایی که فمنیسم رادیکال و فمنیسم لیبرال را دربرمیگیرد و با مفاهیمی چون پدرسالاری، ستم و وابستگی گره خورده است؛ پارادایم پدیدارشناختی که موج سوم، فمنیسیم سیاه و فمنیسم پسااستعماری آن را به وجود میآورند، بر تمرکز بر تجارب زیسته و تفاوتها مبتنی است و درنهایت پارادایم مبتنی بر اکتیویسم، فشار از پایین و تغییرات اجتماعی که حاصل برآمدن نظریة تفکر مادرانه و مادری توانمندانه بوده است و با اعتراض به سکون و انفعال الگوهای حاکم بر مادری، مسئله را بازگرداندن اقتدار و مشروعیت به مادران و توجه به شیوههای خلاقانه و مخربِ شناختِ آنها معرفی میکند که میتواند به ایجاد تغییرات اجتماعی، توسعة فراگیر صلح و دنیایی انسانیتر بینجامد.
منصوره شهریاری؛ غلامرضا جمشیدیها؛ اکرم جودی نعمتی
چکیده
امروزه وضعیت زنان در هر کشوری شاخصی مهم جهت بررسی رشد و توسعة انسانی در آن کشور محسوب میشود. درواقع، بررسی پیشینة تاریخی جایگاه زنان تاریخچة فراز و فرود حیات فردی و اجتماعی آنان را روشن و مسیر ایشان را در راه رسیدن به توسعه آشکار میکند. اما آنچه چنین مطالعاتی را کاملتر میکند، بررسی واکنش مردان سیاستمدار در هر دورة تاریخی ...
بیشتر
امروزه وضعیت زنان در هر کشوری شاخصی مهم جهت بررسی رشد و توسعة انسانی در آن کشور محسوب میشود. درواقع، بررسی پیشینة تاریخی جایگاه زنان تاریخچة فراز و فرود حیات فردی و اجتماعی آنان را روشن و مسیر ایشان را در راه رسیدن به توسعه آشکار میکند. اما آنچه چنین مطالعاتی را کاملتر میکند، بررسی واکنش مردان سیاستمدار در هر دورة تاریخی نسبت به حضور و فعالیتهای اجتماعی زنان آن دوره است. به این منظور، در این مقاله کتاب سیاستنامة خواجه نظامالملک طوسی، وزیر مقتدر سلجوقیان در قرن پنجم هجری، برای مطالعة وضعیت زنان این دورة تاریخی و همچنین شناخت دیدگاههای نظامالملک دربارة ایشان برگزیده شده است. این پژوهش با روش توصیفیـ تحلیلی و براساس نظریة تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و در سه سطح واژگان، تفسیر و تبیین صورت گرفته است. سؤالهایی که این پژوهش در پی پاسخ گفتن به آنهاست عبارتاند از: حضور زنان در سیاستنامه چگونه است؟ خواجه نظامالملک چه واکنشی به حضور ایشان نشان میدهد؟ و علت واکنشهای وی چیست؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که برخلاف نظر برخی پژوهشگران، خواجه نظامالملک بهطورکلی نگاه منفی به نوع زنان ندارد، اما دخالتهای بعضی زنان دربار، بهویژه ترکانخاتون، همسر ملکشاه سلجوقی، در امر سلطنت و حوزة اقتدار وزیر سبب میشده وی برای حفظ قدرت و سلطة سیاسی خود و طرد مخالفان و رقبای سیاسی، به انتقادهای کوبنده از زنان و برحذر داشتن سلطان از نفوذ ایشان بپردازد.
رابعه امامی رضوی؛ محمدابراهیم سنجقی؛ علیرضا بوشهری؛ سید اصغر جعفری؛ ابوالفضل باقری
چکیده
مقالة حاضر تلاشی است بر ارائة مدل ارزیابی سیاستهای علم و فناوری زنان با تأکید بر حمایت از محققان زن در بخش پژوهش و فناوری. ابتدا با مرور ادبیات موضوع و انجامدادن مصاحبههای خبرگی، ابعاد و مؤلفههای ارزیابی سیاست به دست آمد و مدل اولیهای پیشنهاد شد. این مدل از طریق پرسشنامة خبرگی و با استفاده از آرای 43 نفر از محققان زن و 36 نفر ...
بیشتر
مقالة حاضر تلاشی است بر ارائة مدل ارزیابی سیاستهای علم و فناوری زنان با تأکید بر حمایت از محققان زن در بخش پژوهش و فناوری. ابتدا با مرور ادبیات موضوع و انجامدادن مصاحبههای خبرگی، ابعاد و مؤلفههای ارزیابی سیاست به دست آمد و مدل اولیهای پیشنهاد شد. این مدل از طریق پرسشنامة خبرگی و با استفاده از آرای 43 نفر از محققان زن و 36 نفر از خبرگان سیاستگذاری مورد آزمون قرار گرفت. بر این اساس، مدل نهایی از هفت بعد (اهداف سیاست، پیشفرضهای سیاست، تطابق نهادی، طراحی سیاست، اجرای سیاست، کفایت منابع و نتایج و پیامدها) و درمجموع از 15 مؤلفه و 41 شاخص تشکیل شده است. روش تحقیق کاربردی، مقطعی، توصیفی، پیمایشی و آمیخته است که با تشکیل جدولهای توزیع فراوانی و با استفاده از نرمافزار SPSS جهت تحلیل پرسشنامه و تعیین روابط بین متغیرها و پدیدهها صورت گرفته است. نتایج آزمونهای میانگین نشان داد که مدل از نظر هر دو جامعه مورد تأیید است. درنهایت و براساس نتایج بهدستآمده، توصیههای سیاستی اراﺋﻪ شد.
غلامرضا تاج بخش
چکیده
روابط فرازناشویی به عنوان یکی از عوامل اصلی آسیب زا در ساختار و ثبات خانواده است که پیامدهای زیانبار فردی، خانوادگی و اجتماعی در پی دارد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر بر شکل گیری روابط فرازناشویی می باشد. روش تحقیق بکار گرفته شده، کیو (Q) ، و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته میباشد. نمونه ...
بیشتر
روابط فرازناشویی به عنوان یکی از عوامل اصلی آسیب زا در ساختار و ثبات خانواده است که پیامدهای زیانبار فردی، خانوادگی و اجتماعی در پی دارد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر بر شکل گیری روابط فرازناشویی می باشد. روش تحقیق بکار گرفته شده، کیو (Q) ، و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته میباشد. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند شامل 40 نفر از صاحبنظران و فعالان حوزه آسیبهای اجتماعی ( روابط فرازناشویی) میباشد. نتایج حاصل از پژوهش منجر به استخراج 4 عامل اصلی خیانت زناشویی: فرهنگی- اجتماعی(تأثیر شبکههای اجتماعی مجازی، کاهش پایبندی نگرشی به ارزش های اخلاقی، همسرگزینی نامناسب و....)، روان شناختی(تجربه روابط جنسی قبل از ازدواج، ابتلا به اختلالات روانی، خلقی و شخصیتی، ضعف آموزش های مهارتهای ارتباطی و زندگی و...)، اقتصادی(مشکلات مالی و معیشتی خانواده، کسب درآمد و مادی گرایی، بیکاری مرد) و خانوادگی (انتقام جویی از همسر، عدم پایبندی به تعهدات زناشویی، یکنواختی در روابط زناشویی و... ) گردید. عدم درک، فهم و تفسیر لایه های عمقی این معضل پیچیده و چندبعدی و چاره اندیشی برای کاهش آن، منجر به از هم گسیختگی بیشتر نهاد خانواده خواهد شد.
unknown
دوره 1، شماره 6 ، تیر 1382
چکیده
این مقاله به بررسی توانایی های زنان عشایر و تاکید بر نقش در 72 زیست بوم عشایر استان همدان می پردازد و سعی دارد با ارائه ویژگی های اقتصادی اجتماعی زنان عشایر استان – جایگاه اقتصادی آنان را بررسی کند . اطلاعات پژوهش با روش ارزیابی مشارکتی روستایی علاوه بر استفاده از اسناد و مدارک موجود گردآوری شده است . مشاهدا و بررسی های انجام شده نشان ...
بیشتر
این مقاله به بررسی توانایی های زنان عشایر و تاکید بر نقش در 72 زیست بوم عشایر استان همدان می پردازد و سعی دارد با ارائه ویژگی های اقتصادی اجتماعی زنان عشایر استان – جایگاه اقتصادی آنان را بررسی کند . اطلاعات پژوهش با روش ارزیابی مشارکتی روستایی علاوه بر استفاده از اسناد و مدارک موجود گردآوری شده است . مشاهدا و بررسی های انجام شده نشان می دهد فعالیت های دامداری و تولید فرآورده های دامی – جابه جا یی و کوچ وابسته به کار و فعالیت زنان عشایر است . یافته های این پژوهش حاکی از آن است که میزان فعالیت زنان عشایر در زمینه اقتصاد تولیدی و غیرتولیدی بیشتر از مقدار مشابه آن نزد مردان است . مشارکت زنان در زمینه های اجتماعی و فرهنگی نیز بیش از مردان است . به عبارتی آنها با سهمی معادل 85 درصد در فعالیت های اقتصادی عشایر مشارکت دارند . بین میزان ساعات فعالیت زنان درآمد خانوار عشایری و نیز بین میزان مشارکت زنان – سن و موقعیت آنها رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد .
unknown
دوره 1، شماره 7 ، آذر 1382
چکیده
این مقاله نشان می دهد که سرمایه گذاری در آموزش زنان نه تنها شکاف جنسیتی را کاهش می دهد بلکه موجب ارتقای سطح بهره وردی – تولید بیشتر و درآمد بالاتر خواهد شد . چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر نظریه سرمایه انسانی و تاکید بر سرمایه گذاری در آموزش زنان است . یافته های این پژوهش که با استفاده از روش اسنادی انجام شده است نشان می دهد که افزایش تحصیلات ...
بیشتر
این مقاله نشان می دهد که سرمایه گذاری در آموزش زنان نه تنها شکاف جنسیتی را کاهش می دهد بلکه موجب ارتقای سطح بهره وردی – تولید بیشتر و درآمد بالاتر خواهد شد . چارچوب نظری پژوهش مبتنی بر نظریه سرمایه انسانی و تاکید بر سرمایه گذاری در آموزش زنان است . یافته های این پژوهش که با استفاده از روش اسنادی انجام شده است نشان می دهد که افزایش تحصیلات به طور مشابهی در میزان دستمزد مردان و زنان تاثیر می گذارد ، و سرمایه گذاری بیشتر در مقاطع بالاتر آموزشی ( به دلیل هزینه های پولی و فرصتی فزاینده ) با بازده نزولی روبروست .ولی از آنجا که متوسط تحصیلات زنان در ایران و بیشتر کشورهای جهان تاکنون کمتر از مردان بوده است ، بازده نهایی تحصیلات زنان تحصیل کرده نقش مهمی در ارتقای سطح بهداشت ، سلامت و پیشرفت تحصیلی فرزندان خود ایفا می کنند . اقتصاد دانان معتقدند که زنان تحصیل کرده مشارکت بیشتری در نیروی کار دارند و با شرکت در فعالیت های تولیدی و درآمدزا ، مالیات بیشتری به دولت می پردازند . و بدین ترتیب پایه مالیاتی را وسعت می بخشند .
پروانه گلرد
دوره 3، شماره 1 ، فروردین 1384
دکتر مجید موحد؛ دکتر حلیمه عنایت؛ عباس گرگی
دوره 3، شماره 2 ، مرداد 1384
شهلا کاظمی پور
دوره 2، شماره 3 ، مهر 1383
چکیده
ازدواج واقعه ای اجتماعی ، زیستی و فرهنگی است که به دلیل نقش بنیادین آن در تشکیل خانواده از اهمیت بسزایی برخوردار است. بطوریکه پایندگی گروه و زندگانی کمی و کیفی نسلهای متوالی به ازدواج بستگی دارد. ازدواج یکی از نهادهای اجتماعی است که برای انجام وظایف خانواده بوجود آمده است، یعنی تولید نسل، پرورش کودکان، انتقال فرهنگ و وسیله ای برای ...
بیشتر
ازدواج واقعه ای اجتماعی ، زیستی و فرهنگی است که به دلیل نقش بنیادین آن در تشکیل خانواده از اهمیت بسزایی برخوردار است. بطوریکه پایندگی گروه و زندگانی کمی و کیفی نسلهای متوالی به ازدواج بستگی دارد. ازدواج یکی از نهادهای اجتماعی است که برای انجام وظایف خانواده بوجود آمده است، یعنی تولید نسل، پرورش کودکان، انتقال فرهنگ و وسیله ای برای ایجاد نظم در روابط افراد. هر جامعه ای رد مورد شکل و ابعاد پیوند جنسی قوانینی دارد و سن شروع پیوند جنسی نیز تابع این قوانین است که معمولاً در کشورهای مختلف بین 13 تا 27 سال متغیر است.
سن قانونی ازدواج در ایران 13 سال برای دختران و 15 سال برای پسران است. آمار و ارقام بیانگر این است که ازدواج زنان و مردان در ایران در گستره سنی 35-12 برای زنان و 40-15 سال برای مردان در نوسان است. از سال 1345 به بعد بتدریج متوسط سن ازدواجزنان در ایران افزایش یافت و از سال 4/18 سال به 2/32 سال در سال 1381 رسید. الگوی سنی ازدواج در ایران بر اساس باور مردم به این گونه است که شوهر باید از زن بزرگتر باشد و میزان تفاوت سن از 5 تا 10 سال را لازم می دانند. آمارهای موجود نشان می دهد که بین سن ازدواج زوجین در سال 1345 ، 6/6 سال و در سال 1381 ، 7/2 سال اختلاف وجود داشته است. افزایش سن زنان در ازدواج و عدم تغییر در سن ازدواج زنان فاصله اختلاف سنی زوجین با کاهش بیشتر همراه است.
بین سن ازدواج ، سواد، تحصیلات ، قومیت، محل سکونت در شهر و روستا و بطور کلی پایگاه اقتصادی اجتماعی افراد ارتباط وجود دارد. همچنین ساختمان سنی جمعیت ( عدم تناسب بین زنان و مردان ازدواج نکرده ) از عوامل تأثیرگذار بر تغییرات سن ازدواج در ایران است.
آذر قلی زاده
دوره 2، شماره 2 ، تیر 1383
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی وضعیت خانوادگی ، اجتماعی و سیاسی زنان در دوره صفویه به منظور شناخت کلیشه های جنسیتی در ابعاد و مقاطع مختلف زمانی است. وضعیت زنان در این دوره با نگاهی تاریخی / جامعه شناختی و با روش مطالعه توصیفی/ تاریخی بررسی می شود تا شاید خاستگاه بسیاری از عقاید و باورهای کلیشه ای جنسیتی در عهد صفویه و حتی امروز که مانع تأثیر ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی وضعیت خانوادگی ، اجتماعی و سیاسی زنان در دوره صفویه به منظور شناخت کلیشه های جنسیتی در ابعاد و مقاطع مختلف زمانی است. وضعیت زنان در این دوره با نگاهی تاریخی / جامعه شناختی و با روش مطالعه توصیفی/ تاریخی بررسی می شود تا شاید خاستگاه بسیاری از عقاید و باورهای کلیشه ای جنسیتی در عهد صفویه و حتی امروز که مانع تأثیر روند توسعه در بهبود وضعیت زندگی زنان شده است روشن شود. ناتیج مطالعه نشان می دهد که بعد از حمله مغول و در زمان صفویه، وضعیت عمومی زنان در ایران دستخوش تحول کمتری بوده است. زنان در این دوره از حقوق قانونی، آزادی فردی ، ثروت و مالکیت محروم بودند. خانواده ها دختران خود را ه عنوان هدیه به حرمسرای شاهان تقدیم می کردند تا بتوانند از این طریق به موقعیت اجتماعی و اقتصادی خاصی دست یابند. بنظر می رسد برخی از کلیشه های جنسیتی آن دوره هنوز ادامه داشته و پیشرفت زنان را محدود می کند.