مهدی فیل سرائی
چکیده
این پژوهش تأثیر تنوع جنسیتی هیأت مدیره بر ناکارآیی سرمایه‌گذاری شرکت را بررسی می‌کند. استدلال بر این است که شرکت‌ها با تنوع جنسیتی هیأت مدیره، ناکارآیی سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به شرکت‌های با تنوع جنسیتی هیأت مدیره بالا می‌باشند و وجود مدیران زن در هیأت مدیره با ناکارآمدی سرمایه‌گذاری رابطه‌ی منفی دارد. در راستای بررسی این موضوع، ...
بیشتر
این پژوهش تأثیر تنوع جنسیتی هیأت مدیره بر ناکارآیی سرمایه‌گذاری شرکت را بررسی می‌کند. استدلال بر این است که شرکت‌ها با تنوع جنسیتی هیأت مدیره، ناکارآیی سرمایه‌گذاری کمتری نسبت به شرکت‌های با تنوع جنسیتی هیأت مدیره بالا می‌باشند و وجود مدیران زن در هیأت مدیره با ناکارآمدی سرمایه‌گذاری رابطه‌ی منفی دارد. در راستای بررسی این موضوع، فرضیههای پژوهش بر مبنای یک نمونه‌ی آماری متشکل از 108 شرکت طی سالهای 1396 لغایت 1400 (540 مشاهده) و با استفاده از الگوهای رگرسیونی چندمتغیره مورد آزمون قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نمونه‌ی پژوهش نشان می‌دهد که بین تنوع جنسیتی هیأت مدیره با ناکارآمدی سرمایه‌گذاری رابطه‌ی منفی معناداری وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که استقلال هیأت مدیره، رابطه‌ی بین تنوع جنسیتی هیأت مدیره و ناکارآمدی سرمایه‌گذاری را تعدیل می‌کند. اما دوره‌ی تصدی مدیر عامل، رابطه‌ی بین تنوع جنسیتی هیأت مدیره و ناکارآمدی سرمایه‌گذاری را تعدیل نمی‌کند.تجزیه و تحلیل نمونه‌ی پژوهش نشان می‌دهد که بین تنوع جنسیتی هیأت مدیره با ناکارآمدی سرمایه‌گذاری رابطه‌ی منفی معناداری وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که استقلال هیأت مدیره، رابطه‌ی بین تنوع جنسیتی هیأت مدیره و ناکارآمدی سرمایه‌گذاری را تعدیل می‌کند. اما دوره‌ی تصدی مدیر عامل، رابطه‌ی بین تنوع جنسیتی هیأت مدیره و ناکارآمدی سرمایه‌گذاری را تعدیل نمی‌کند.
مطالعات زنان
فریبا علاسوند
چکیده
با وجود اهمیت عدالت در فقه سیاسی-اجتماعی، نظریه‌پردازی‌ها باید به نظام‌سازی یا ساختارهای روندساز منجر شوندف اما در رویکرد اسلامی مطرح و تقویت نشده‌اند. از جمله مهم‌ترین مباحث عدالت، پردازش نظریه‌ای است که شامل ابعاد نظری و عملی روشن به‌مثابۀ راهبرد ادارۀ جامعه است. این ابعاد اگرچه در مطالعات دو دهۀ اخیر حوزۀ عدالت مورد توجه پژوهشگران ...
بیشتر
با وجود اهمیت عدالت در فقه سیاسی-اجتماعی، نظریه‌پردازی‌ها باید به نظام‌سازی یا ساختارهای روندساز منجر شوندف اما در رویکرد اسلامی مطرح و تقویت نشده‌اند. از جمله مهم‌ترین مباحث عدالت، پردازش نظریه‌ای است که شامل ابعاد نظری و عملی روشن به‌مثابۀ راهبرد ادارۀ جامعه است. این ابعاد اگرچه در مطالعات دو دهۀ اخیر حوزۀ عدالت مورد توجه پژوهشگران داخلی قرار گرفته‌اند، نیازمند کاوش بیشتر و تمرکز روی موضوعات خرد هستند. این مقاله با هدف تقویت این ابعاد و ضرورت‌ها به طرح ایدۀ خود می‌پردازد و به‌دلیل اهمیت حقوق و مزایای اجتماعی زنان، میدان بررسی و تطبیقات خود را در موضوع عدالت برای زنان قرار داده است. پرسش اصلی مقاله ناظر به مهم‌ترین چالش نظری و عملی عدالت است که در پاسخ ملاحظۀ نظری به چالش معیار نابرابری و ملاحظۀ عملی به دو بحث ادراک‌سنجی و شاخص‌سازی برای عدالت پرداخته است. روش مقاله پس از جمع‌آوری داده‌های لازم، تحلیل محتوا، و مقاله اسنادی و بنیادی است. گفتنی است این مقاله برگرفته از یک کلان طرح دربارۀ عدالت جنسیتی است. مطابق نتایج، نابرابری به‌عنوان مهم‌ترین مسئله در مطالعات عدالت، نیازمند تعیین معیار است. چندمعیارگی در نظریۀ عدالت اسلامی قابل‌دفاع است. تفاوت میان مردان و زنان به‌عنوان بخشی از معیارها با سیاست‌های جانب‌دارانه در راستای حمایت از خانواده، مادرانگی، زنانگی و فردیت زنان مورد توجه قرار می‌گیرد. عدالت، امری راهبردی برای تنظیم روابط افراد با یکدیگر از حوزۀ خانوادگی تا حوزۀ اجتماعی است و نیازمند طراحی معیارها، اصول و اهداف، شاخص‌سازی و ادراک‌سنجی است.
جامعه شناسی
محمود محمدی
چکیده
ادراک و تجربه از جنسیت به‌مثابۀ الگوی تثبیت‌شده می‌تواند در کنش‌های اجتماعی و تربیتی افراد نقش مهمی داشته باشد. این مقاله به بررسی تجربیات زیستۀ دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان از دخترانگی می‌پردازد. روش پژوهش، کیفی و رویکرد آن پدیدارشناسی است. نمونه‌های مورد بررسی 22 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان هستند. تعداد نمونه‌ها ...
بیشتر
ادراک و تجربه از جنسیت به‌مثابۀ الگوی تثبیت‌شده می‌تواند در کنش‌های اجتماعی و تربیتی افراد نقش مهمی داشته باشد. این مقاله به بررسی تجربیات زیستۀ دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان از دخترانگی می‌پردازد. روش پژوهش، کیفی و رویکرد آن پدیدارشناسی است. نمونه‌های مورد بررسی 22 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه فرهنگیان هستند. تعداد نمونه‌ها براساس اصل اشباع نظری تعیین شد. جمع‌آوری داده‌ها نیز به روش مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت. روش تحلیل داده‌ها، روش تحلیل مضمون است. پس از جمع‌آوری داده‌ها، روایت‌های دانشجویان از دخترانگی کدگذاری و مقوله‌بندی شدند. پس از کدگذاری، شش مقوله و سه مضمون اصلی استخراج شدند. مضامین اصلی استخراج‌شده شامل ویژگی‌های دخترانگی، مسائل دخترانگی و عاملیت دخترانگی است. بررسی تجربیات زیستۀ دختران نشان می‌دهد اگرچه نمونه‌های بررسی‌شده برخی از ویژگی‌های احساسی و رفتاری مرسوم دخترانگی را بازتولید می‌کنند، روایت‌های دانشجویان از دخترانگی نشان می‌دهد آنها به‌دلیل دختربودن با محدودیت‌ها و محرومیت‌هایی در جامعه مواجه هستند. همچنین آنها در زندگی اجتماعی و روزمره احساس بی‌عدالتی و تبعیض می‌کنند. دانشجویان مورد بررسی از تصورات غلط اجتماعی که نسبت به دختران وجود دارد ناراضی‌اند و خواستار عاملیت و کنشگری بیشتر دختران در جامعه هستند.
مطالعات زنان
عفت برنا؛ حسین افراسیابی؛ احمد کلاته ساداتی؛ مهدی کرمانی
چکیده
با وجود افزایش چشمگیر زنان در آموزش عالی، شکاف درخور توجهی در فعالیتهای اجتماعی‌ـ اقتصادی زنان به‌عنوان مظاهر موفقیت در زندگی امروزین همچنان وجود دارد. هدف از مطالعة حاضر، فهم موانع و تسهیلکنندههای موفقیت زنان است. در قالب مطالعه‌ای کیفی با رویکرد دادهبنیاد با زنان 30 تا 40 سالة ساکن در شهر مشهد مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته ...
بیشتر
با وجود افزایش چشمگیر زنان در آموزش عالی، شکاف درخور توجهی در فعالیتهای اجتماعی‌ـ اقتصادی زنان به‌عنوان مظاهر موفقیت در زندگی امروزین همچنان وجود دارد. هدف از مطالعة حاضر، فهم موانع و تسهیلکنندههای موفقیت زنان است. در قالب مطالعه‌ای کیفی با رویکرد دادهبنیاد با زنان 30 تا 40 سالة ساکن در شهر مشهد مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته انجام شد. بر پایة نمونه‌گیری نظری و هدفمند، مصاحبهها تا دست‌یابی به اشباع نظری ادامه یافت و درنهایت با 25 نفر مصاحبه شد. داده‌ها پس از انتقال به نرم‌افزار تحلیل کیفی مکسکیودیای با شیوة کدگذاری دادهبنیاد برساخت‌گرا تحلیل شد. یافتهها در قالب هشت مقوله بازنمایی شد که عبارت‌اند از: «جامعهپذیری تک‌بعدی و محدودسازی بیرونی»، «محدودیت چشم‌انداز شغلی»، «نبود حمایت مالی و خانوادگی»، «کمبود آموزشهای مهارتمحور»، «فشار نقش خانهداری»، «تمرکز بر توانمندی‌های شخصی»، «دسترسی به تحصیلات دانشگاهی» و «فرصت فضای مجازی». مقولة مرکزی با عنوان «محدودیت و دوگانگی نقش» نام گرفت. یافتهها حاکی از این است که نظامهای درهمتنیدة اجتماعی‌ـ فرهنگی که هویت افراد را شکل می‌دهد زنان را درگیر چرخهای از یادگیری در رابطه با تأثیرات نظاممند کردهاست؛ به‌طوری‌که مشارکتکنندگان ساختارهای معناسازی مورد نیاز برای پالایش تأثیرات تبعیض‌آمیز را توسعه میدهند. میتوان گفت که نظام اجتماعی توانسته فرصتهای جدیدی برای زنان فراهم کند، اما وزن مؤلفههای اجتماعی جنسیتی همچنان بالاست و این فرصت‌ها تحقق پیدا نکردهاند.
جامعه شناسی
فاطمه منصوریان راوندی؛ نرگس نیکخواه قمصری؛ محمد گنجی؛ سوسن باستانی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی و طرح نظرات زنان و مردان دانش‌آموختۀ شاغل و چگونگی برساخت جنسیت در فضای کسبوکار است. این پژوهش ضمن اجتناب از نگاه تک‌بعدی و جزیره‌ای در تحلیل موضوع اشتغال و جنسیت، از روش نظریۀ داده‌محور استفاده نموده است. داده‌های کیفی با کمک ابزار مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته و با روش نمونه‌گیری هدفمند از 22 نفر از زنان و ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش بررسی و طرح نظرات زنان و مردان دانش‌آموختۀ شاغل و چگونگی برساخت جنسیت در فضای کسبوکار است. این پژوهش ضمن اجتناب از نگاه تک‌بعدی و جزیره‌ای در تحلیل موضوع اشتغال و جنسیت، از روش نظریۀ داده‌محور استفاده نموده است. داده‌های کیفی با کمک ابزار مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته و با روش نمونه‌گیری هدفمند از 22 نفر از زنان و مردان دانش‌آموختۀ شاغل در شهر تهران و با نرم‌افزار MAXQDA و روش نظریۀ داده‌محور تفسیر شده است. مدل پارادایمی حاصل از تفسیر نظرات جامعۀ هدف این پژوهش نشانگر آن است که در تعامل با مجموعه‌ای از شرایط همچون شرایط علّی (مناسبات جنسیتی حاکم بر فضای کار، باورهای جنسیتی و قواعد ساخت‌دهنده)، شرایط زمینه‌ای (چالش‌های فضای کار، ماهیت فضای کار و حمایت شبکه‌های ارتباطی)، شرایط مداخله‌گر (آشنایی با جایگاه حرفه‌ای، کیفیت شغلی و پارادوکس دانشگاه و بازار کار)، و پدیدۀ هسته (ساخت جنسیتی اشتغال) معنا می‌یابد. زنان شاغل وقتی در شرایط دسترسی نابرابر به فرصت‌ها و منابع قرار می‌گیرند، با استراتژی کنشگری فعال خود می‌توانند نحوۀ دسترسی به منابع را تغییر دهند؛ اما این به معنای آزادی مطلق نیست و ساختار حاکم بر فضای کار با قواعد و منابعی مانند مناسبات جنسیتی، باورهای جنسیتی، قواعد ساخت‌دهنده، فقدان حمایت شبکه‌های ارتباطی، فضای کار آمرانه، چالش‌های محیط کار و تناقض بین خروجی دانشگاه و نیازهای بازار کار، کنش آنها را تغییر داده و با محدود کردن زنان، الزام‌آور بودن خود را نشان می‌دهد. مردان همچون زنان به وجود نوعی سلطۀ مردانه در کار، وجود قوانین تبعیض‌آمیز، چالش‌های فضای کار، و پارادوکس دانشگاه و بازار کار در به حاشیه راندن زنان اذعان داشتند. بر مبنای این نتایج و نگاه چندمتغیره به برساخت جنسیت در فضای کار، دست یافتن زنان به امکان مشارکت بیشتر و سوق یافتن فضای کار به‌سمت بی‌سالاری جنسیتی، در تعامل با بازاندیشی در سیاست‌گذاری‌های اشتغال، اصلاح نگرش مدیران، و برقراری توازن قدرت در خانواده امکان‌پذیر خواهد شد.
نفیسه شریفی؛ امیلیا نرسیسیانس
چکیده
این مقاله برآمده از مطالعة مردم‌نگاری است که روی تجارب جنسی ۱۵ نفر از دانشجویان مرد متولد دهة 1370 در تهران انجام شده است. با تحلیل مصاحبه‌های عمیق و با استفاده از نظریة مردانگی هژمونیک کانل، این مقاله بحث می‌کند که هنجار باکرگی چه نقش و معنایی در بازتولید ایدئال‌های مردانه یا تولید اشکال جدید مردانگی برای گروه نسلی مورد مطالعه دارد. ...
بیشتر
این مقاله برآمده از مطالعة مردم‌نگاری است که روی تجارب جنسی ۱۵ نفر از دانشجویان مرد متولد دهة 1370 در تهران انجام شده است. با تحلیل مصاحبه‌های عمیق و با استفاده از نظریة مردانگی هژمونیک کانل، این مقاله بحث می‌کند که هنجار باکرگی چه نقش و معنایی در بازتولید ایدئال‌های مردانه یا تولید اشکال جدید مردانگی برای گروه نسلی مورد مطالعه دارد. جدای از مردانگی هژمونیک که رابطة جنسی را حق خود و حفظ باکرگی را وظیفه و مسئولیت زن میداند، سه گروه دیگر نیز، در طیفی از مردانگیها تحلیل شده است: «مردانگی معذب»، «مردانگی اخلاقمدار» و «مردانگی رها». مردانگی معذب نزدیکترین به مردانگی هژمونیک است، زیرا به هنجار باکرگی اهمیت می‌دهد، اما احساس عذاب وجدان دارد که در عمل به این هنجار پایبند نیست. مردانگی اخلاقمدار با آنکه منتقد هنجار باکرگی است، خود را مسئول و نگران آیندة زن و جایگاه اجتماعی او میبیند و همچنان ریشههای مردانگی هژمونیک در آن قابل تشخیص است. در سوی دیگر طیف، مردانگی رها قرار دارد که در عقیده و عمل منتقد هنجار باکرگی است. این مقاله تأکید می‌کند که هریک از این اشکال مردانگی را نمیتوان به‌منزلة مقولههایی جدا از هم دید و هریک با دیگری در عین تفاوت، همپوشانی دارد.
هاجر آذری؛ لیلا بهرامی
چکیده
در جوامع توسعه‌یافته، حق بر سلامت مفهوم وسیعی یافته و حق دسترسی به آن در ابعاد مختلف بازتعریف می‌شود. تبیین حق بر سلامت زنان تحت‌تأثیر جنسیت و تجربة تغییرات متعدد در طول دورههای زندگی آنان، واجد اهمیت خاص است و نیازمند ایجاد ساختار جدید مبتنی بر آگاهی و معرفت دقیق بر نیازها و عوامل مؤثر بر آن است. در اندیشة حقوق عمومی، تأمین سلامت ...
بیشتر
در جوامع توسعه‌یافته، حق بر سلامت مفهوم وسیعی یافته و حق دسترسی به آن در ابعاد مختلف بازتعریف می‌شود. تبیین حق بر سلامت زنان تحت‌تأثیر جنسیت و تجربة تغییرات متعدد در طول دورههای زندگی آنان، واجد اهمیت خاص است و نیازمند ایجاد ساختار جدید مبتنی بر آگاهی و معرفت دقیق بر نیازها و عوامل مؤثر بر آن است. در اندیشة حقوق عمومی، تأمین سلامت همگانی و حفظ بهداشت شهروندان از تکالیف اساسی دولتهاست که مداخلة دولت شامل طیف وسیعی از اقدامات در راستای ارتقای سطح سلامت از طریق تدوین قوانین و نظارت بر آنها و با هدف اجرای فرایندها و سیاست‌های کلان اثربخش در این حوزه می‌شود. این پژوهش، که با هدف شناسایی ابعاد مختلف حق بر سلامت زنان و تکالیف دولت‌ها نگاشته شده است، از نظر نوع کیفی و به لحاظ روش به صورت توصیف و تحلیل اسناد مربوطه انجام شده است. حق بر سلامت زنان را در ابعاد متعدد جسمی، معنوی، روانی، اجتماعی، شغلی، زیست‌محیطی و فکری شناسایی و شاخص‌سازی کرده است. یافتههای تحقیق و بررسی اسناد بالا‌دستی و سیاست‌گذاری‌های کلان حاکی از آن است که نه‌تنها قوانین موجود فاقد اثربخشی لازم در عمل و اجرا هستند، بلکه از جنبة ماهوی صرفاً به برخی از ابعاد حق بر سلامت زنان توجه شده است. بنابراین تدوین برنامة جامع تقنینی سلامت زنان در همة حوزه‌ها مبتنی بر سیاست‌های کلان تحول‌محور به‌منزلة یکی از شاخصهای توسعه‌یافتگی ضرورت دارد.
سمیه عرب خراسانی
چکیده
تحلیل روایت جنسیتی از جدایی در پی بررسی مسئلة جدایی از منظری سه‌گانه شامل روایت داوطلبان ورود به خانواده، ساختار جنسیت و نهاد خانواده است. برآیند این سه منظر، جایگاه و نقش مؤثر ساختار جنسیت در هویت تجویزی خود و نهاد خانواده در قاعدههای جنسیتی و کارکردهای خاص آن را نشان می‌دهد. جهت نیل به این هدف از رویکرد تحلیل روایت و از مشارکت ...
بیشتر
تحلیل روایت جنسیتی از جدایی در پی بررسی مسئلة جدایی از منظری سه‌گانه شامل روایت داوطلبان ورود به خانواده، ساختار جنسیت و نهاد خانواده است. برآیند این سه منظر، جایگاه و نقش مؤثر ساختار جنسیت در هویت تجویزی خود و نهاد خانواده در قاعدههای جنسیتی و کارکردهای خاص آن را نشان می‌دهد. جهت نیل به این هدف از رویکرد تحلیل روایت و از مشارکت 30 زن و مرد دارای تجربة حداقل یکبار ازدواج و جدایی استفاده شد. نتایج بیانگر تأثیر جنسیت و تحولات متأخر آن در ذهنیت کنشگران و همچنین تقابل ناشی از این تحولات با نهاد قاعدهمند خانواده است. کنشگران اجتماعی، به‌ویژه زنان، در تعبیر جدید خود از جنسیت و تجویزات آن با نهاد خانواده روبهرو میشوند و زمانیکه قادر به ایجاد تطابق میان خواست خود و نهاد خانواده نباشند از آن خارج میشوند. بر این اساس، رویارویی جنسیت تحولیافته و نهاد خانواده عامل مؤثر بر جدایی در سطح میانه و نیازمند بررسیهای دقیقتر تشخیص داده شد.
محمد خراشادی؛ محمد علی مرادی؛ علی پایان
چکیده
در سالهای اخیر، حضور زنان در عرصههای راهبری شرکت‌ها، به‌ویژه در هیئت‌مدیره و کمیتههای حسابرسی، رشد درخور ملاحظهای داشته است. این پژوهش درصدد است با بررسی تأثیر حضور زنان در کمیتۀ حسابرسی بر هزینههای نمایندگی و خطر ورشکستگی به این پرسش پاسخ دهد که آیا زنان حاضر در کمیتۀ حسابرسی با افزایش اثربخشی آن در ارتباط‌اند ...
بیشتر
در سالهای اخیر، حضور زنان در عرصههای راهبری شرکت‌ها، به‌ویژه در هیئت‌مدیره و کمیتههای حسابرسی، رشد درخور ملاحظهای داشته است. این پژوهش درصدد است با بررسی تأثیر حضور زنان در کمیتۀ حسابرسی بر هزینههای نمایندگی و خطر ورشکستگی به این پرسش پاسخ دهد که آیا زنان حاضر در کمیتۀ حسابرسی با افزایش اثربخشی آن در ارتباط‌اند یا خیر. برای این منظور، 662 مشاهدۀ سالـ شرکت در بورس اوراق بهادار تهران، طی سالهای 1391 تا 1396، به روش داده‌های ترکیبی و رویکرد حداقل مربعات تعمیمیافته تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که حضور زنان در کمیتۀ حسابرسی رابطۀ منفی و معناداری با هزینههای نمایندگی و خطر ورشکستگی دارد. به سخن دیگر، حضور اعضای زن در کمیتۀ حسابرسی باعث کاهش هزینههای نمایندگی و خطر ورشکستگی شرکت‌ها می‌شود. درمجموع، نتایج از این دیدگاه حمایت می‌کند که زنان ناظران بهتری بوده و خطرگریزترند و کمتر رفتارهای فرصتطلبانۀ مدیریت را تحمل می‌کنند و در‌نتیجه به افزایش اثربخشی کمیتۀ حسابرسی منجر میشوند.
مطالعات زنان
ابوالفضل دلاوری؛ الهه صادقی
چکیده
سیاست در ایران معاص، به‌رغم سرشت عمدتاً مردسالارانه، از سویههای معطوف به اصلاح وضعیت زنان خالی نبوده است. این مقاله با بررسی این موضوع در فاصلة سالهای 1270 تا 1320 میکوشد به این سؤال پاسخ دهد که: در دورة پنجاه‌سالة 1270 تا 1320، ایده‌ها، جنبشها و سیاست‌های معطوف به تغییر و اصلاح وضعیت زنان چه ویژگیها و تحولاتی به خود دید و ...
بیشتر
سیاست در ایران معاص، به‌رغم سرشت عمدتاً مردسالارانه، از سویههای معطوف به اصلاح وضعیت زنان خالی نبوده است. این مقاله با بررسی این موضوع در فاصلة سالهای 1270 تا 1320 میکوشد به این سؤال پاسخ دهد که: در دورة پنجاه‌سالة 1270 تا 1320، ایده‌ها، جنبشها و سیاست‌های معطوف به تغییر و اصلاح وضعیت زنان چه ویژگیها و تحولاتی به خود دید و چگونه و تا چه اندازه به دگرگونی در وضعیت حقوقی و حقیقی زنان منجر شد؟ این مقاله با رویکرد نظری تلفیقی (کنش‌گرایی تاریخ‌مند) و استفاده از روش تاریخی‌ـ اسنادی و تحلیل طولی نشان داد که سیاست جنسیت در دورة اشاره‌شده تحولات متعددی به خود دیده است. تحولات مزبور از سه متغیر ناهمزمان و ناهمسوی «ایده‌ها و جنبشهای معطوف به اصلاحات»، «مقاومت نیروهای محافظهکار» و «جهت‌گیری و عملکرد حکومت» متأثر بوده است. در دورة پیشامشروطه، نطفههای اولیة ایده‌ها و تحرکهای معطوف به تغییر وضعیت زنان شکل گرفت؛ اما مقاومت شدید محافظهکاران و بیمیلی دولت‌مردان مانع تغییر قابل ملاحظه در وضعیت زنان بود. در فاصلة جنبش مشروطیت تا کودتای 1299، با افزایش تحرک اجتماعی خود زنان و حمایت برخی نیروها و نهادهای سیاسی جدید نظیر مجلس و احزاب اصلاح‌طلب علاوه بر اعطای حق آموزش به زنان، ایده‌ها و مطالبات جدیدی نظیر برابری حقوقی و حق مشارکت سیاسی زنان نیز مطرح شد. در دورة بیست‌ساله پس از کودتا، که دولت خود عهده‌دار تغییر وضعیت زنان شد، گرچه تغییرات قابل ملاحظهای در آموزش، اشتغال و حضور زنان در عرصههای عمومی رخ داد، سرشت آمرانة این تغییرات و ناسازگاری آن با فرهنگ مسلط نه‌تنها مانع توسعه و تعمیق ایده‌ها و جنبشهای اصلاحی در حوزة جنسیت بود، بلکه زمینهساز رشد گرایشها و نیروهای واگشتگرا در دورههای بعد شد.
جامعه شناسی
وحید قاسمی؛ سمیه عرب‌خراسانی؛ علی ربانی خوراسگانی
چکیده
بررسی رابطة میان جنسیت و نهاد خانواده، معنای زنانه از ازدواج و زندگی خانوادگی، در وضعیت تحولات حاضر، که با ازهمگسست فزایندة زندگیهای تأهلی همراه است، بیانگر آن است که زنان در حال تجربة خروج از سایه و کشف هویتی جدید از خودند. مطالعة حاضر با مشارکت 28 نفر از زنان تهرانی باسابقة حداقل یکبار ازدواج و جدایی با استفاده از روش دادهبنیاد ...
بیشتر
بررسی رابطة میان جنسیت و نهاد خانواده، معنای زنانه از ازدواج و زندگی خانوادگی، در وضعیت تحولات حاضر، که با ازهمگسست فزایندة زندگیهای تأهلی همراه است، بیانگر آن است که زنان در حال تجربة خروج از سایه و کشف هویتی جدید از خودند. مطالعة حاضر با مشارکت 28 نفر از زنان تهرانی باسابقة حداقل یکبار ازدواج و جدایی با استفاده از روش دادهبنیاد (رویکرد سیستماتیک) صورت گرفته است. زنان باتجربة جدایی واجد سه تجربه هستند که برای این مطالعه ضروری است: تصورات پیش از ازدواج، تجربة زیسته از زندگی تأهلی و تجربة جدایی. بررسی این تجربیات سه‌گانه بیانگر فرایندی از شکلگیری معنای ازدواج و زندگی خانوادگی است که از بازتعریف فضای زیست و ابعاد هویتی جدید حکایت دارد. زنان با درخواست توجه بیشتر به رابطة همسرانه و صمیمیت و با توجه به افزایش سرمایة اجتماعی و فرهنگی در مسیر حرکت به سمت تغییر فضای تکجنسیتی در عرصة خصوصی و عمومیاند. این امر به دلیل ناشناختهبودن مختصات و ابعاد آن از یک طرف، غفلت سنگین مردانه از توجه به تغییرات از طرف دیگر و درنهایت به دلیل نبود زبان مشترک سبب ابهام موقعیتی برای زنان و مردان شده است که نتیجة آن در زندگیهای آشفته یا ازهمگسسته نمود دارد.
اقتصاد
یاسر رضائی پیته‌نوئی؛ خدیجه محسنی
چکیده
امروزه، توسعة پایدار بر توانمندسازی زنان تکیه دارد؛ به‌طوری‌که اندیشمندان اجتماعی همواره بر رفع موانع جنسیتی به‌منزلة لازمة تحقق توسعة اقتصادی و اجتماعی تأکید کرده‌اند. بر این اساس، هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین جنسیت هیئت‌مدیره و ضعف کنترل داخلی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این مطالعه، ...
بیشتر
امروزه، توسعة پایدار بر توانمندسازی زنان تکیه دارد؛ به‌طوری‌که اندیشمندان اجتماعی همواره بر رفع موانع جنسیتی به‌منزلة لازمة تحقق توسعة اقتصادی و اجتماعی تأکید کرده‌اند. بر این اساس، هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین جنسیت هیئت‌مدیره و ضعف کنترل داخلی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این مطالعه، جنسیت هیئت‌مدیره به‌منزلة متغیر مستقل و ضعف کنترل داخلی متغیر وابسته پژوهش است. برای آزمون فرضیههای تحقیق از اطلاعات مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصلة زمانی بین سالهای 1391 تا 1395 استفاده شده است. به‌طوری‌که پس از اعمال محدودیتهای مورد نظر در این تحقیق، نمونة نهایی متشکل از 87 شرکت انتخاب شدند. پس از اندازهگیری متغیرهای تحقیق از تجزیه و تحلیل رگرسیون خطی چندمتغیره و تکنیک آماری داده‌های ترکیبی برای آزمون فرضیة تحقیق استفاده شد. نتایج بهدستآمده از آزمون فرضیه حاکی از آن است که بین جنسیت هیئت‌مدیره و ضعف کنترل داخلی شرکت‌ها رابطة منفی معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، حضور زنان در هیئت‌مدیره ضعف کنترل داخلی شرکت را کاهش می‌دهد.
مطالعات زنان
کرم حبیب‌پور گتابی
چکیده
مقالة حاضر با تلفیقی از نظریههای برساختگرایی اجتماعی و فمنیستی به بررسی کمّوکیف آسیب‌پذیری زنان در سوانح طبیعی به منظور مدیریت بهینة ریسک سوانح طبیعی با هدف کاهش میزان آسیب‌پذیری آنان می‌پردازد. روششناسی تحقیق کمی و روش آن پیمایشی بوده است که بین 768 نفر از زنان و مردان 15 تا 65 سالة دو شهر گرگان و کرمان براساس شیوههای ...
بیشتر
مقالة حاضر با تلفیقی از نظریههای برساختگرایی اجتماعی و فمنیستی به بررسی کمّوکیف آسیب‌پذیری زنان در سوانح طبیعی به منظور مدیریت بهینة ریسک سوانح طبیعی با هدف کاهش میزان آسیب‌پذیری آنان می‌پردازد. روششناسی تحقیق کمی و روش آن پیمایشی بوده است که بین 768 نفر از زنان و مردان 15 تا 65 سالة دو شهر گرگان و کرمان براساس شیوههای نمونه‌گیری خوشه‌ای، طبقهبندی متناسب و تصادفی نظاممند انجام شده است. نتایج نشان داد که حوزه‌های مهم آسیب‌پذیری زنان در سوانح طبیعی عبارت بودند از: فقدان امنیت، فقدان اشتغال، فقدان یا ضعف آموزش در زمینة سوانح طبیعی و مشکلات فرهنگی یا انگارههای تفکر سنتی مردان درخصوص زنان و باورنداشتن به مشارکت زنان در سوانح. همچنین، دلایل مهم آسیب‌پذیری زنان در سوانح طبیعی، در مقایسه با مردان، عبارت بودند از: پتانسیل و زمینة آسیب‌پذیری بیشتر روحی و روانی زنان (به دلیل عاطفیبودن، داشتن ترس و اضطراب و...)، شرایط اجتماعی تعریفشده برای زنان در جامعه و رعایت‌نکردن حقوق زنان از طرف جامعه و مسئولان، آسیب‌پذیری جسمانی و فیزیکی زنان و حفظ حجاب در زمان وقوع سوانح و... . دلالت یافتهها بر آن است که سوانح طبیعی ذاتاً پدیدههای اجتماعیاند و در ساختار یا نظام اجتماعی ریشه دارند. از‌این‌رو، آسیب‌پذیری زنان در سوانح طبیعی را میتوان به‌منزلة امری برساختی و نتیجة ساختارهای اجتماعی و نظامهای معنایی آن دانست که تفکیک نقشی زن و مرد موجب تولید و بازتولید این آسیب‌پذیری می‌شود.
مدیریت
آصف کریمی؛ رضوان ولایتی شکوهی؛ اسماعیل شعبانی نژاد؛ الهام گیلانی
چکیده
بی‌شک، بقای هر سازمان در گرو تلاش برای بهبود عملکرد خـود در حوزه‌های مختلف است. بـه ایـن منظـور، سـازمان‌هـا از سـازوکارهای متعددی بهره می‌گیرند تا بتوانند عملکرد خـود را بهبـود بخشـند. یکـی از عوامـل تأثیرگـذار بـر عملکرد سازمان‌ها، بازاریابی داخلی است. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر بازاریابی داخلی بر عملکرد سازمانی ...
بیشتر
بی‌شک، بقای هر سازمان در گرو تلاش برای بهبود عملکرد خـود در حوزه‌های مختلف است. بـه ایـن منظـور، سـازمان‌هـا از سـازوکارهای متعددی بهره می‌گیرند تا بتوانند عملکرد خـود را بهبـود بخشـند. یکـی از عوامـل تأثیرگـذار بـر عملکرد سازمان‌ها، بازاریابی داخلی است. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر بازاریابی داخلی بر عملکرد سازمانی استادان دانشگاه علمی‌ـ کاربردی و آزمون اثر تعدیلگری متغیر جنسیت در رابطۀ میان این دو متغیر است. این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده و جامعۀ آماری تحقیق شامل همۀ استادان در دانشگاه‌های علمی‌ـ کاربردی در سطح شهر تهران بودند که تعداد 384 نفر از آنان به‌عنوان نمونۀ تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های استاندارد استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر کارشناسان و متخصصان تأیید شد. همچنین، به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق پیش‌آزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای مقیاس‌های اصلی پرسشنامه در حد مناسب بود. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از تکنیک چند‌متغیرۀ مدل‌سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. یافتههای تحقیق نشان داد بازاریابی داخلی بر عملکرد سازمانی تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین، متغیر جنسیت در رابطۀ بین بازاریابی داخلی و عملکرد سازمانی اثر تعدیلگری دارد؛ به‌نحوی‌که این رابطه برای استادان مرد غیر‌معنادار، ولی برای استادان زن مثبت و معنادار بود.
کارآفرینی
داود قرونه؛ حسین عابدی؛ آرزو احمدآبادی
چکیده
کارآفرینی محور توسعۀ اقتصادی است و کارآفرینان با تخریب روشهای کهن و ناکارآمد قبلی و جایگزینی آنها با شیوههای کارآمد و نوین به نظام اقتصادی پویایی و حیات میبخشند. از عواملی که در کارآفرینی دخیل‌اند، مسئلۀ جنسیت است و میزان موفقیتی که هر جنس در کسبوکار خود به دست خواهد آورد، به‌طور خاص به ویژگی‌های آنها برمی‌گردد. ...
بیشتر
کارآفرینی محور توسعۀ اقتصادی است و کارآفرینان با تخریب روشهای کهن و ناکارآمد قبلی و جایگزینی آنها با شیوههای کارآمد و نوین به نظام اقتصادی پویایی و حیات میبخشند. از عواملی که در کارآفرینی دخیل‌اند، مسئلۀ جنسیت است و میزان موفقیتی که هر جنس در کسبوکار خود به دست خواهد آورد، به‌طور خاص به ویژگی‌های آنها برمی‌گردد. از‌این‌رو، هدف این پژوهش بررسی ویژگی‌های کارآفرینانۀ مؤسسان زن و مرد دبیرستان‌های غیردولتی شهر تهران است. روش پژوهش توصیفی‌ـ پیمایشی و جامعۀ آماری شامل مؤسسان زن و مرد دبیرستان‌های غیردولتی شهر تهران است (507 نفر) که از بین آنها تعداد 213 نفر (90 زن و 123 مرد) به‌‌منزلۀ نمونۀ آماری به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامۀ محقق‌ساخته (با ضریب قابلیت اعتماد 82/0) استفاده شده است که دو گروه از ویژگی‌های شخصیتی و شناختی‌ـ مهارتی کارآفرینان را می‌سنجد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌های کارآفرینانۀ مؤسسان زن و مرد دبیرستان‌های غیردولتی شهر تهران در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. بین ویژگی‌های کارآفرینانه در دو گروه زنان و مردان تفاوت معناداری وجود ندارد. ویژگی شخصیتی تحمل ابهام در زنان کارآفرین و استقلال‌طلبی در مردان کارآفرین در سطح نامطلوبی ارزیابی شده است. همچنین، بین ویژگی‌های شخصیتی زنان و مردان مؤسس مراکز آموزشی، به‌جز ویژگی‌های استقلال‌طلبی و تحمل ابهام، تفاوت معناداری وجود ندارد. بین ویژگی‌های شناختی‌ـ مهارتی زنان و مردان نیز تفاوت معناداری وجود ندارد و در هر دو گروه در سطح نسبتاً مطلوبی ارزیابی شده است.
لیلا صفا؛ منصوره ادیبی
چکیده
با توجه به افزایش تعداد کاربران شبکة اجتماعی تلگرام در ایران، به‌خصوص در میان اقشار جوان و تحصیلکرده، به نظر میرسد که مطالعۀ نوع استفاده از این شبکهها، به‌ویژه در فعالیتهای آموزشی، حائز اهمیت باشد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق توصیفی‌ـ همبستگی بررسی عوامل تأثیرگذار بر قصد استفادۀ دانشجویان از شبکة اجتماعی ...
بیشتر
با توجه به افزایش تعداد کاربران شبکة اجتماعی تلگرام در ایران، به‌خصوص در میان اقشار جوان و تحصیلکرده، به نظر میرسد که مطالعۀ نوع استفاده از این شبکهها، به‌ویژه در فعالیتهای آموزشی، حائز اهمیت باشد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق توصیفی‌ـ همبستگی بررسی عوامل تأثیرگذار بر قصد استفادۀ دانشجویان از شبکة اجتماعی تلگرام در فعالیتهای آموزشی با تأکید بر اثر تعدیلگری جنسیت بود. جامعۀ آماری این تحقیق 767 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد رشتههای کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بود که بر پایۀ جدول بارتلت و همکاران (2001)، 196 نفر از آنان با روش نمونه‌گیری طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامۀ استاندارد (پس از متناسبسازی پرسشها با زمینۀ مرتبط با پژوهش) استفاده شد. نتایج تحقیق گویای آن بودند که دو متغیر برداشت ذهنی از سهولت و مفید‌بودن اثر مثبت و معناداری بر نگرش استفاده از تلگرام در فعالیتهای آموزشی داشتند، در‌حالی‌که رابطۀ بین برداشت ذهنی از جذابیت با نگرش نسبت به استفاده از تلگرام معنادار نبود. همچنین، نگرش به استفاده از تلگرام اثر مثبت و معناداری بر قصد استفاده از آن در فعالیتهای آموزشی داشت. نتایج تحلیل گروه‌های چندگانه نشان دادند که از بین چهار رابطۀ بررسی‌شده، فقط اثر تعدیلگری جنسیت در رابطۀ بین برداشت ذهنی از سهولت با نگرش به استفاده از تلگرام در فعالیتهای آموزشی تأیید شد؛ به نحوی که این رابطه برای دانشجویان پسر مثبت و معنادار، ولی برای گروه دانشجویان دختر غیر‌معنادار بود.
رحمت اله مرزوقی؛ سیروس منصوری
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تحلیل محتوای برنامة درسی دورة ابتدایی بر مبنای مؤلفههای جنسیتی است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا و جامعة آماری پژوهش، کتاب‌های درسی دورة ابتدایی است. نمونة آماری پژوهش به شیوة هدفمند از نوع موارد مطلوب و شامل محتوای کتاب‌های هدیههای آسمانی، مطالعات اجتماعی و فارسی است. مؤلفههای پژوهش شامل ویژگی‌های ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر تحلیل محتوای برنامة درسی دورة ابتدایی بر مبنای مؤلفههای جنسیتی است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا و جامعة آماری پژوهش، کتاب‌های درسی دورة ابتدایی است. نمونة آماری پژوهش به شیوة هدفمند از نوع موارد مطلوب و شامل محتوای کتاب‌های هدیههای آسمانی، مطالعات اجتماعی و فارسی است. مؤلفههای پژوهش شامل ویژگی‌های شخصیتی، الگوهای اجتماعی و سیاسی و نقشهای حرفه‌ای مربوط به جنسیت و نیز واحد تحلیل مضامین است. نتایج تحقیق نشان داد که زنان معمولاً در نقش افرادی احساسی و زیردست و مردان با ویژگی‌های شخصیتی خردمحور و دستوردهنده ظاهر شدهاند. در رابطه با نقشهای شغلی، مردان در مشاغل بیرون از خانه و زنان در قالب مشاغل مربوط به خانهداری یا حداکثر در مشاغل آموزگاری و پرستاری ایفای نقش کرده‌اند. راجع به الگوهای اجتماعی و سیاسی نیز مردان در قالب الگوهای رهبری سیاسی، مصلحان اجتماعی و صاحبان خرد ظاهر شدهاند و در مقابل، الگوی ارائهشده برای زنان در قالب مادری و همسری مجسم شده است.
جامعه شناسی
سهیلا علیرضانژاد؛ سحر خاکپور
چکیده
پول و نحوة هزینه‌کرد آن از عواملی است که می‌تواند در خانواده تنش‌هایی گاه عمیق ایجاد کند و از‌این‌رو مهم است که به چگونگی هزینه‌کرد و ماهیت آن توجه شود. این مقاله دربارة چگونگیتفاوت‌ها و شباهت‌های رفتار زنان و مردان با پول در خانواده، می‌پرسد. برای پاسخ به این پرسش از روش ترکیبی‌ـ مطالعة میدانی و پیمایش‌ـ استفاده شد. ابزار گردآوری ...
بیشتر
پول و نحوة هزینه‌کرد آن از عواملی است که می‌تواند در خانواده تنش‌هایی گاه عمیق ایجاد کند و از‌این‌رو مهم است که به چگونگی هزینه‌کرد و ماهیت آن توجه شود. این مقاله دربارة چگونگیتفاوت‌ها و شباهت‌های رفتار زنان و مردان با پول در خانواده، می‌پرسد. برای پاسخ به این پرسش از روش ترکیبی‌ـ مطالعة میدانی و پیمایش‌ـ استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبة نیمه‌ساخت‌یافته و پرسشنامه بود. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که زنان معمولاً در مقایسه با مردان، پول را بهمثابة پول خاص هزینه می‌کنند. همین ویژگی در انجام و هزینه‌کرد پسانداز و سرمایه‌گذاری نیز مشاهده می‌شود. سیاستگذاران مالی مرداناند؛ در‌حالی‌که زنان بهمثابة مدیران خانواده، بر منابع محدودتری کنترل دارند. درک زنان و مردان از هزینة شخصی باهم متفاوت است. تمایل زنان به پسانداز و سرمایه‌گذاری با بالارفتن سن کم می‌شود و الگوی آن تغییر می‌کند؛ اما این روند در مردان مشاهده نمیشود.
مطالعات زنان
رضوان حسین قلی زاده؛ زهرا قاسمی؛ ساجده ناصری صادق؛ آرزو احمدآبادی
چکیده
به‌رغم حضور زنان در مقاطع تحصیلی عالی و احراز شایستگیهای عمومی، تعداد کمی از بانوان در پست‌های مدیریتی و مهم منصوب شدهاند؛ در‌نتیجه به علت حضورنداشتن در تصمیمگیریهای سازمانی قدرت کمتری نسبت به مردان دارند. در این پژوهش، فرهنگ سازمانی و به تبع آن جنسیت به‌منزلة مهم‌ترین عامل اثرگذار بر توزیع قدرت سازمانی مدنظر قرار ...
بیشتر
به‌رغم حضور زنان در مقاطع تحصیلی عالی و احراز شایستگیهای عمومی، تعداد کمی از بانوان در پست‌های مدیریتی و مهم منصوب شدهاند؛ در‌نتیجه به علت حضورنداشتن در تصمیمگیریهای سازمانی قدرت کمتری نسبت به مردان دارند. در این پژوهش، فرهنگ سازمانی و به تبع آن جنسیت به‌منزلة مهم‌ترین عامل اثرگذار بر توزیع قدرت سازمانی مدنظر قرار گرفته است. از‌این‌رو، از روش پژوهش توصیفی‌ـ همبستگی استفاده شد. جامعة آماری مطالعهشده را کلیة کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد (1250 نفر) تشکیل دادند. روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی ساده و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و حجم نمونه برابر 300 نفر انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بین فرهنگ سازمانی و توزیع قدرت رابطة معناداری وجود دارد و همچنین فرهنگ سازمانی توزیع قدرت در سازمان را پیشبینی می‌کند. بین توزیع قدرت در دو گروه زنان و مردان تفاوت معناداری وجود دارد و با توجه به مقادیر میانگین در دو گروه مردان و زنان میتوان اینگونه نتیجه گرفت که توزیع قدرت مردان در سازمان به‌طور معناداری بیشتر از گروه زنان است.
جامعه شناسی
نادر رازقی؛ حیدر جانعلی‌زاده؛ مهدی علیزاده
چکیده
تفاوت‌های جنسیتی در تولید علم، امروزه به‌طور فزاینده‌ای، مورد توجه جامعه‌شناسان علم قرار گرفته است. آگاهی از وضعیت اولویت‌های علم، فناوری، و منابع انسانی مبتنی بر جنس، از عوامل تعیین‌کننده در سیاست‌گذاری‌های علم و موفقیت برنامه‌ها خواهد بود. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی جایگاه و سهم زنان در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی ...
بیشتر
تفاوت‌های جنسیتی در تولید علم، امروزه به‌طور فزاینده‌ای، مورد توجه جامعه‌شناسان علم قرار گرفته است. آگاهی از وضعیت اولویت‌های علم، فناوری، و منابع انسانی مبتنی بر جنس، از عوامل تعیین‌کننده در سیاست‌گذاری‌های علم و موفقیت برنامه‌ها خواهد بود. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی جایگاه و سهم زنان در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی انجام شده است. این پژوهش از روش کمّی از نوع تحلیل ثانویه استفاده کرده است. در این راستا، با مراجعه به بایگانی 18 نشریۀ علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی در فاصلۀ سالهای 1388ـ1392 و انتخاب تصادفی یک شماره از هر سال در مجموع 89 جلد از نشریات مذکور جهت تحلیل انتخاب شدند. نتایج نشان داد از میان نشریات بررسی‌شده، زنان فقط در 4 مجله (22درصد) مدیر مسئول و در 5 مجله (28درصد) مسئولیت سردبیری را بر‌عهده داشته‌اند. همچنین، 47 نفر (21درصد) از کل هیئت تحریریه نشریات (224 نفر) زن بودند. از مجموع 685 مقالۀ چاپ‌شده در کل نشریات منتخب، زنان در 19درصد مقالات نویسندۀ اول و در 23درصد مقالات نویسندۀ دوم بوده‌اند. همچنین، فقط 4درصد کل مقالات را زنان به‌صورت انفرادی نوشته‌اند و فقط 7/6درصد مقالات به‌صورت هم‌نویسی بین زنان بوده است. میزان کلی مشارکت زنان در تولید ایده‌ها و تألیف مقالات معادل 42درصد کل مقالات است که نشان می‌دهد با وجود پایین‌بودن حضور زنان در موارد ذکر‌شده، زنان نقش تعیین‌کننده‌ای در تولیدات علمی داشته‌اند. نتایج تحقیق نشان‌دهندۀ وجود نابرابری جنسیتی در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی و ناکافی‌بودن سیاست‌گذاری در درون نهاد علم در این حوزه است.
کارآفرینی
روح اله رضائی
چکیده
هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطۀ بین قصد کارآفرینانه و خودکارآمدی کارآفرینانه دانشجویان رشتههای کشاورزی و آزمون اثر تعدیلگری متغیر جنسیت در این رابطه بود. جامعۀ آماری تحقیق شامل 469 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان بود که تعداد 285 تن از آنها از طریق روش نمونه‌گیری طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطۀ بین قصد کارآفرینانه و خودکارآمدی کارآفرینانه دانشجویان رشتههای کشاورزی و آزمون اثر تعدیلگری متغیر جنسیت در این رابطه بود. جامعۀ آماری تحقیق شامل 469 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان بود که تعداد 285 تن از آنها از طریق روش نمونه‌گیری طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های استاندارد استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر کارشناسان و متخصصان تأیید شد. به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق پیش‌آزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای مقیاس‌های اصلی پرسشنامه در حد مناسب (در دامنۀ بین 792/0 تا 887/0) بود. داده‌های گردآوری‌شده با نرمافزارهای SPSSwin20 و AMOS20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که خودکارآمدی کارآفرینانه اثر مثبت و معناداری بر قصد کارآفرینانه داشت و در حدود 40درصد از واریانس آن را تبیین کرد. همچنین، براساس نتایج تحقیق مشخص شد که متغیر جنسیت از اثر تعدیلگری در رابطۀ بین قصد کارآفرینانه و خودکارآمدی کارآفرینانه برخوردار بود؛ به‌نحوی‌که این رابطه برای دانشجویان دختر غیر‌معنادار، ولی برای دانشجویان پسر مثبت و معنادار بود.
مطالعات زنان
بهجت یزدخواستی؛ سید علی محمد آذربخش؛ راضیه مرتضوی آب‌الوان
چکیده
عامل جنسیت می‌تواند تأثیری شگرف بر سازمان داشته باشد یا حتی یک فرد با مشخصۀ جنسیتی خاص می‌تواند از سازمانی به سازمانی دیگر درجۀ پذیرش متفاوتی از الگوها و فرضیههای اصلی سازمان داشته باشد. هدف از این پژوهش، بررسی رابطۀ بین جنسیت و فرهنگ سازمانی در کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی بود. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی‌ـ پیمایشی ...
بیشتر
عامل جنسیت می‌تواند تأثیری شگرف بر سازمان داشته باشد یا حتی یک فرد با مشخصۀ جنسیتی خاص می‌تواند از سازمانی به سازمانی دیگر درجۀ پذیرش متفاوتی از الگوها و فرضیههای اصلی سازمان داشته باشد. هدف از این پژوهش، بررسی رابطۀ بین جنسیت و فرهنگ سازمانی در کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی بود. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی‌ـ پیمایشی انجام شد. داده‌های پژوهش در میان مردان و زنان شاغل در کتابخانۀ ملی و با استفاده از پرسشنامۀ استاندارد دنیسون با شصت سؤال و چهار بخش گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی، با استفاده از نرم‌افزار 20/SPSS صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که میان عامل جنسیت و ابعاد چهارگانۀ فرهنگ سازمانی، که شامل درگیری در کار (مشارکتپذیری)، انطباقپذیری (ثبات و یک‌پارچگی)، سازگاری (انعطافپذیری) و رسالتپذیری (مأموریت) هستند، رابطۀ معناداری وجود ندارد و اختلاف مشاهده‌شده بین میانگین نمرات برحسب جنسیت با توجه به این ابعاد چهارگانه، که خود شاخصهای دوازده‌گانه در فرهنگ سازمانی دارند، در شاخصهای توانمندسازی، تیم‌سازی، توسعۀ قابلیت‌ها، ارزش‌های بنیادین، هماهنگی و پیوستگی، تغییرپذیری، مشتری‌گرایی، یادگیری سازمانی، و چشم‌انداز با متغیر جنسیت معنادار نبوده، اما در شاخصهای توافق، جهت‌گیری استراتژیک، و اهداف و مقاصد این تفاوت معنادار بوده است. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد میانگین امتیازات کلی «فرهنگ سازمانی کتابخانۀ ملی براساس مدل دنیسون» کمتر از سطح متوسط است. بیشترین امتیاز در بُعد درگیر‌شدن در کار (مشارکتپذیری)، (با میانگین01/3) و کمترین امتیاز در بُعد رسالتپذیری (مأموریت) (با میانگین 83/2) حاصل شده است.
مطالعات زنان
ام البنین چابکی
چکیده
نقش تعیین‌کنندۀ نگرش سیاسی در رفتار سیاسی و اهمیت شناسایی تفاوت‌های جنسیتی برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات زنان، ضرورت پژوهش در این زمینه را آشکار می‌کند. براساس این ضرورت علمی، مطالعۀ حاضر به بررسی نقش گروه‌های مرجع دانشگاهی در تغییر نگرش سیاسی دانشجویان دختر و پسر به تفکیک جنسیت می‌پردازد. این پژوهش توصیفی‌ـ تحلیلی بوده و به ...
بیشتر
نقش تعیین‌کنندۀ نگرش سیاسی در رفتار سیاسی و اهمیت شناسایی تفاوت‌های جنسیتی برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات زنان، ضرورت پژوهش در این زمینه را آشکار می‌کند. براساس این ضرورت علمی، مطالعۀ حاضر به بررسی نقش گروه‌های مرجع دانشگاهی در تغییر نگرش سیاسی دانشجویان دختر و پسر به تفکیک جنسیت می‌پردازد. این پژوهش توصیفی‌ـ تحلیلی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش، شامل همۀ دانشجویان دانشگاه تهران در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکتری است که از میان آنها 400 نفر (174 دختر و 226 پسر) به شیوۀ نمونه در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامۀ محقق‌ساخته پاسخ دادند. فرضیۀ اصلی پژوهش وجود تفاوت‌های جنسیتی در رابطۀ بین میزان تعامل با گروه مرجع، (شامل: استادان، تشکلهای دانشجویی، و دوستان دانشگاهی) و میزان تغییر نگرش سیاسی (در سه بعد شناختی، عاطفی، و کنشی) دانشجویان است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که در هر سه بعد نگرش سیاسی، تفاوت‌های جنسیتی وجود داشته است. براساس یافتههای پژوهش، دوستان و همدورهایهای دانشگاهی و سپس استادان بیشترین نقش را در تغییر نگرش سیاسی دانشجویان داشته اند.
روانشناسی
محمد حسنی؛ مریم سامری؛ میرمحمد سید عباس زاده؛ میرنجف موسوی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی نابرابری در آموزش و پرورش دختران و پسران مقطع متوسطۀ استان آذربایجان غربی با استفاده از شاخصهای زمینه، فضا، منابع انسانی، پوشش تحصیلی، فرایند آموزش، برونداد شناختی (واسطهای)، و برونداد غیرشناختی (نهایی) به‌صورت مقایسهای انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع اسنادی و پیمایشی است و اطلاعات ضروری از طریق مراجعه ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی نابرابری در آموزش و پرورش دختران و پسران مقطع متوسطۀ استان آذربایجان غربی با استفاده از شاخصهای زمینه، فضا، منابع انسانی، پوشش تحصیلی، فرایند آموزش، برونداد شناختی (واسطهای)، و برونداد غیرشناختی (نهایی) به‌صورت مقایسهای انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع اسنادی و پیمایشی است و اطلاعات ضروری از طریق مراجعه به اسناد و منابع آماری موجود در سازمان آموزش و پرورش استان و توزیع پرسشنامه بین دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه جمع‌آوری شد. پرسش‌نامه‌های پژوهش بین نمونهای با حجم 815 نفر دانشآموز (419 پسر و 396 دختر) با نمونه‌گیری طبقهای تصادفی توزیع شد. روایی پرسشنامهها با بهرهگیری از تکنیک تحلیل عاملی و پایایی پرسشنامهها با استفاده از محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد که در زمینۀ شاخصهای زمینه‌ای، به‌جز نابرابری در حساسیت آموزشی والدین، در بقیة متغیرها بین دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. در زمینۀ شاخصهای فضا، نیروی انسانی و پوشش تحصیلی بین دختران و پسران نابرابری وجود دارد. دربارۀ نابرابری در شاخص فرایند آموزش، به‌جز احساس دانشآموز دربارة رفتار عادلانه بین دختران و پسران، تفاوت معناداری وجود ندارد. دربارۀ نابرابری در پیشرفت تحصیلی، درصد قبولی دختران در کنکور، و متغیرهای رشد اعتقادی و انگیزش نسبت به مدرسه، عملکرد دختران بهتر از پسران است.
کارآفرینی
روح اله رضائی؛ محمد بادسار؛ نفیسه صلاحی مقدم
چکیده
امروزه، شواهد جدید حاکی از آن است که شخصیت و هوش هیجانی نقش مهمی در منشأ کارآفرینی ایفا می‌کند؛ هرچند، به‌رغم اهمیت موضوع، مطالعات اندکی در این زمینه، به‌ویژه با در نظر گرفتن تفاوت جنسیتی بین افراد، انجام شده است. از‌این‌رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر هوش هیجانی بر قابلیتهای کارآفرینی دانشجویان رشتههای کشاورزی ...
بیشتر
امروزه، شواهد جدید حاکی از آن است که شخصیت و هوش هیجانی نقش مهمی در منشأ کارآفرینی ایفا می‌کند؛ هرچند، به‌رغم اهمیت موضوع، مطالعات اندکی در این زمینه، به‌ویژه با در نظر گرفتن تفاوت جنسیتی بین افراد، انجام شده است. از‌این‌رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر هوش هیجانی بر قابلیتهای کارآفرینی دانشجویان رشتههای کشاورزی در دانشگاه زنجان و آزمون اثر مداخلهگری متغیر جنسیت در رابطۀ بین هوش هیجانی و قابلیت کارآفرینی است. جامعۀ آماری پژوهش شامل 366 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان است که با توجه به جدول کرجسی و مورگان، تعداد 280 نفر از آنها از طریق روش نمونه‌گیری طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده و روایی محتوایی پرسشنامه با نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه زنجان تأیید شد. به منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار پژوهش پیش‌آزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه‌شده برای مقیاس‌های اصلی پرسشنامه در حد مناسب بود. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از تکنیک چند‌متغیرۀ مدل‌سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هوش هیجانی از اثر مثبت و معناداری بر متغیر وابسته قابلیتهای کارآفرینی برخوردار بود و در حدود 35 درصد از واریانس آن را تبیین می‌کند. همچنین، براساس نتایج تحقیق مشخص شد که متغیر جنسیت از اثر مداخلهگری در رابطۀ بین هوش هیجانی و قابلیت کارآفرینی برخوردار است؛ به نحوی که این رابطه برای دانشجویان پسر غیر‌معنادار، ولی برای دانشجویان دختر مثبت و معنادار بود.
